Симметрик шифрлаш ва хабар бутунлиги. Симметрик шифрлаш алгоритмлари ва принциплари

Симметрик шифрларга ҳужумлар:

• Маълум шифрланган матнлар билан ҳужумлар;
• Агар сизнинг қўлингизда шифратор бўлса, қуйидаги ҳужумлар амалга оширилиши мумкин:
• - маълум бўлган очиқ матн билан ҳужум қилиш;
• - танланган оддий матн билан ҳужум қилиш;
• - шифрланган матнни танлаш билан ҳужум қилиш.

Хабар бутунлигини бузилиш сабаблари

• Хабар бутунлиги деганда, тизимнинг барқарор ишлашини таъминлайдиган, маълумот ёки дастур ўрнатилган тарзда ишлатиладиган тизимнинг холати тушунилади.
• Хабар бутунлигини бузилиши қуйидаги сабабларга кўра бўлиши мумкин:
• Қурилманинг ишдан чиқиши;
• Физик таъсирлар;
• Маълумотларни бузилиши ва йўналишини келтириб чиқарадиган фойдаланувчилар хатоликлари;
• Курилмалардан фойдалана олиш хуқуқлари бўлмаган шахсларнинг атайин таъсири;
• Тизимнинг ишлашини бузиш ёки мухофаза қилиш механизмларини енгиб ўтиш бўйича қонуний фойдаланувчиларнинг атайин харакатлари;
• Тизимдаги ва амалий дастурий таъминотдаги хатоликлар;
• Вирусли таъсирлар ва бошқа сабаблар.

Хабар бутунлигини таъминлаш воситалари

• Хабар бутунлигини ушлаб туриш воситалари икки гурухга бўлинади:
• ахборот бутунлигини назорат қилиш;
• бузилганидан кейин бутунликни қайта тиклаш.
• Бу воситалар ёрдамида ечиладиган тўртта асосий масалалар мавжуд:
• телекоммуникация каналлари бўйича ахборотларни узатишда маълумотлар бутунлигини таъминлаш;
• ҳисоблаш техникаси воситалари қайта ишлайдиган дастурий маълумотларнинг бутунлигини таъминлаш;
• сақланадиган маълумотларнинг бутунлигини таъминлаш;
• муҳофаза қилиш тизимини ўзининг бутунлигини таъминлаш.

Хабар бутунлигини таъминлаш воситалари

• Хабар бутунлигини қайта тиклаш муаммоси, уни такроран узатиш билан ечилади. Дастурлар, маълумотлар бутунлигини таъминлайдиган воситалар қуйидаги вазифаларни бажариши керак:
• тизим сохаларнинг бутунлигини доимо назорат қилиш ва ўзгартирилган ҳолларда қайта тиклаш;
• танланган (сараланган) файллар бутунлигини доимо назорат қилиш ва рухсат этилмаган ўзгартиришлар топилганида уларнинг захира нусхаларини қайта тиклаш;
• вируслар билан зарарланган дастурларни ишга тушириш вақтида блокировкалаш;
• оператив хотирада исталган номаълум вирусларни зарарсизлантириш ва уларнинг тарқалишини блокировкалаш;
• заҳира нусхаларига мурожаат қилмасдан, маълум вируслар билан зарарланган файлларни қайта тиклаш.
• Сақланиш муддати бир неча йилларни ташкил этиши мумкин бўлган маълумотлар бутунлигини ушлаб туриш масаласини ечиш шовқинбардош кодлардан фойдаланиш орқали таъминланади. Шовқинбардош код билан қайта ишланган, сақланадиган маълумотлар хатто сезиларли бузилишларда қайта тикланиши мумкин.
• Хабар бутунлигини назорат қилиш қуйидаги йўллар билан амалга оширилиши мумкин:
• ортиқча кодларнинг қўлланилиши;
• хақиқийлик кодидан фойдаланиш;
• махсус сигнатураларнинг қўлланилиши.