Sh. Sodiqova



Download 7,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet167/253
Sana01.01.2022
Hajmi7,72 Mb.
#302667
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   253
Bog'liq
Maktabgacha pedagogika (sodiqova sh.) (1)

ekologiya  haftaliklarmmg
  tutgan  o ‘rni  beqiyos.  Chunonchi, 
har  faslda  bir  marta  ekologiya  hafitaliklari  o‘tkazilib,  mashg‘ulotlardan 
tashqari tadbirlar tizimi amalga oshirilishi maqsadga muvofiq.
Maktabgacha  ta’lim  yoshidagi  bolalarga  ekologik  tarbiya  berishda 
kuzatish
  va 
tushuntirish
  uslublaridan  keng  foydalaniladi.  Maktabgacha 
ta’lim yoshidagi bolalami ko‘rsatmali-timsolli fikrlashga o ‘rgatish, buning 
uchun  bilib  olish  kerak  bo‘lgan  obyektlarni  ko'rsatmalilik  asosida  va 
kuzatishga qulay tarzda taqdim etish,  ayniqsa,  tabiatning go'zaliiklaridan 
zavq olish vaziyatini  tez-tez yuzaga  keltirib  turish,  bilimlami  shu yo‘llar 
bilan singdirish orqali ulaming aqliy rivojlanishiga erishiladi.
Bolalar  tabiat  bilan  bir  butun  organizm  darajasida  tanishadilar.  Eng 
avval  ayrim  o‘simliklar,  hayvonlar,  ularning  yashash  usullari  bolaning 
idrok  va  faoliyat  obyektiga  aylanadi,  Jonli  tabiat  obyektlarining  tashqi 
muhit  bilan  aloqasi  o‘quv-bilish  mavzuyi  bo‘lib  qoladi:  o‘simliklar 
oziqlanish uchun o ‘z ildizi bilan tuproq ichkarisiga kirib boradi, hayvonlar 
makonda joy almashtirib yuradi, ovqat topib yeydi va shu kabilar.
Ayniqsa, harakatlanadigan yorqin, rangin obyektlar maktabgacha yosh­
dagi  bolalarda alohida,  o'ta kuchli  qiziqish uyg‘otdi,  xotirasida timsollar 
qoldiradi. Ana  shu  obyektlar yordamida hayvonlar  o;zlari  yashab  turgan 
muhitga  moslashganliklari  kuzatiladi.  Masalan,  qo‘y  va  sigir  kabi  uy 
hayvonlarining  o‘t-o‘lanlar  bilan  ovqatlanishi  ana  shunday  moslashuv 
oqibati  ekanligiga  yaqqol  misol  bo'la  oladi.  O'simlik  va  hayvonlaming 
ayrim  ko‘zdan  yana  ham  uzoqroq  bo‘lgan  bog‘liq  jihatlari,  bundagi 
o‘zgarishlami  kuzatish  maktabgacha  ta’lim  yoshidagi  bolalar  fikrlashini 
ekologik  yo‘naltirish,  ularni  tahlil  qilish  va  solishtirish  yo‘li  bilan 
anglashga o ‘rgatish imkonini beradi.
Maktabgacha  ta’lim  muassasalarida  bolalarga  tabiatning  nafosatli 
namunalarini  ko‘rsatgan,  go‘zallikni  idrok  ettirgan,  uning  qismlarini 
o‘rgangan, sensor tekshiruv o‘tkazgan, tabiiy go‘zallikning turli xil o‘zaro 
bog‘liqligi va  aloqadorligini  tushuntirgan  holda  suhbatlar o‘tkazish katta 
nafkeltiradi.
Tabiat obyektlarini ко ‘zdan kechirish
 jarayonida bolalarning kuzatish- 
larini  boshqarish,  olgan  estetik-ekologik  taassurotlari  haqidagi  avvalgi 
bilimlaridan  foydalanish,  yangilarini  ketma-ket  hikoya  qilish  yo‘li  bi­
lan  m a’lum  qilish  maqsadga  muvofiqdir.  Ekologik  bilimlarga  doir  este- 
“tik  tushunchalarni  bolalar  ongiga  singdirish  va  ularni  go‘zallikning  eng
188


oddiy alifbosidan bahramand qilish muhim ahamiyat kasb etadi. Bolalarni 
eshitilganlar yuzasidan estetik-ekologik mazmunda o‘zaro suhbatlashishga 
da’vat  etish,  qayta  hikoya  qilishni  talab  qilish  zarur  bo‘ladi.  Ayniqsa, 
ekskursiya, sayr haqidagi hikoyalar mazmunli chiqadi.
Bolalarga jonli va jonsiz tabiatdagi har bir narsaning betakror go‘zallik 
ekanligini anglatish, his ettirish, kuzattirish, har bir narsaning o ‘ziga xos- 
ligini  aniqlatish,  ularning o ‘zaro munosabatda va o‘zaro  aloqada ekanli- 
giga ishora qiluvchi belgilarini ajratish muhim rol o ‘ynaydi.
Tevarak-atrofni  kuzatish,  rasm  solish  jarayonida  bola  ranglami,  to- 
vushlarni,  makon va tabiat  obyektining  shaklini  qabul  qilishga  o ‘rgana- 
di.  Bu  narsa  go‘zallikni  his  etishga  olib  keladi.  Tarbiyachining  vazifasi 
shundan  iboratki,  u  bolalarning  aqliy  kuch-g‘ayratini  uyg‘otadi,  tabi­
at  go‘zalliklar  hissini  rivojlantiradi  va  tabiatga  boTgan  insoniy  muno- 
sabatlarning axloqiy-estetik tomonlarini ko ‘rsatadi.  Tabiatdan zavqlanish 
go‘zalliklami idrok etishda yorqin namoyon boTadi.
Bolalardan  bog‘chaga  kelishda  va  ketishda,  ko‘cha-ko‘yda  atrof- 
muhitga qanday zarar yetkazilayotganligini ko‘rganliklari haqida so‘zlab 
berish  so‘ralishi,  ya’ni 

Download 7,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish