Savanna va siyrak o'rmonlar hamda dagal bargli doimiy yashil bargli o'rmonlar tuproqlari Reja

Savanna va siyrak o'rmonlar hamda dagal bargli doimiy yashil bargli o'rmonlar tuproqlari
Reja:
1. Tuproq va tuproqlar geografiyasi to‘g‘risida tushuncha.
2.Fanning tadqiqot obyekti, maqsadi va vazifalari.
3.Tuproqlar geografiyasi”ning boshqa fanlar bilan o‘zaro aloqadorligi va tadqiqot usullari.
Tuproq deyilganda, yer yuzasining eng ustki g‘ovak holdagi unumdorlik xususiyatiga ega bо‘lgan qatlami tushuniladi.
XIX asrning oxiriga kelib tuproqning paydo bо‘lishiga ta’sir etuvchi omillar va jarayonlar haqidagi ilmiy nazariya hamda uning geografik tarqalish qonuniyatiga asos solgan rus olimi Vasiliy Vasilyevich Dokuchayev: ,,Tuproq deganda suv, havo hamda turli tirik va о‘lik organizmlarning birgalikdagi ta’sirida tabiiy о‘zgargan tog‘ jinslari (qanday bо‘lishidan qat’iy nazar)ning ,,yuza” yoki tashqi qoplami tushuniladi”, deb ta’rif bergan. Demak, kо‘rinib turibdiki, tuproq mustaqil tabiiy jism bо‘lib, о‘ziga xos tabiiy omillar, tirik organizmlarning о‘zaro ta’siri oqibatida turli tog‘ jinslaridan paydo bо‘ladi. V.V.Dokuchayev ta’kidlaganidek: ,,Har qanday tuproq joyning tog‘-ona jinslari, iqlim, о‘simlik va relyefining о‘zaro faoliyat yig‘indisi mahsulidir” ... .
1881 yilga kelib V.V.Dokuchayev tuproq tо‘g‘risidagi fikrlarini yanada oydinlashtirdi. Jumladan tuproqni mineral-organik hosila ekanligi, bu jism ham о‘zining kelib chiqishiga, boshqa organizmlar kabi о‘zining tuzilishiga, meyordagi qalinlik va holatga ega ekanligini aniqladi.
Tuproqning asosiy xossasi uning unumdorligidir. U aynan shu xususiyati bilan boshqa tog‘ jinslaridan farq qiladi. Bejizga tuproqshunos – agronom olim V.R.Vilyams: ,,о‘simlik hosilini yetishtirishga qodir bо‘lgan, Yer shari quruqligining ustki qatlamini tuproq” deb atamagan.
Tuproq unumdorligi, bu tuproqning о‘simliklarni suv, oziq moddalar, issiqlik va boshqa zarur hayot sharoitlari bilan ta’min etish qobilyatidir.
Tuproqshunoslik – tuproq tо‘g‘risidagi fan bо‘lib, biologik va qishloq xо‘jalik fanlari toifasiga kiradi; bu fan tuproqlarning paydo bо‘lishi (genezisi),
tuzilishi, tarkibi, rivojlanishi, xossalari, geografik tarqalishi, xossalari, geografik tarqalishi, tashqi muhit bilan о‘zaro aloqalari, eng muhim qishloq xо‘jaligi va iqtisodiyotda tuproqdan oqilona foydalanish yо‘llari hamda foydalanish sharoitida tuproq qoplamining о‘zgarishiga ta’luqli masalalarni о‘rganadi.