S. F. Abdirasilov


Gipsli geometrik jismlarni tasvirlash



Download 7,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet240/293
Sana31.12.2021
Hajmi7,93 Mb.
#229494
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   293
Bog'liq
Tasviriy san at o qitish metodikasi (S.Abdirasilov)

Gipsli geometrik jismlarni tasvirlash
Kub.  Kubning  t o i l   tomoni  va  burchaklari  bir-biriga  teng  boigan 
shakldir.  Kubning  tasvirini  chizish  uchun  gips  yoki  kartondan  ishlangan 
shaklini  olish  mumkin.  Bundan  asosiy  maqsad  biz  bajarayotgan  kub 
tasvirida  soya,  yomg‘  keskin  ajralib  turadi,  narsa bizga yaqqol  ko‘rinadi. 
Kubning  tasvirini  bajarishdan  oldin  uning  ufq  chizigidan  past  yoki 
yuqorida turganligi aniqlanadi. Vazifa metodik ketma - ketlikda bajariladi.
183
www.ziyouz.com kutubxonasi


To‘g‘ri  burchakli  narsaiaming,  masalan:  yashik,  jomadon,  uy, 
sandiq  va  televizor  kabilaming  asosi  kubdir.  Kubni  yon  tomon 
qirralarining  qisqarishini  ko‘ra  bilish  tasvirni  to‘g‘ri  bajara  olishga 
zamindir.
Kub olti kvadratdan tashkil topgan. U kishiga, ikki yoki uch tomoni 
bilan ko‘rinishi mumkin. Agarda kub, kishiga ikki tomoni bilan ko‘rinsa, 
unda  u  to‘g ‘ri  to‘rt  burchakka  o ‘xshab  turadi.  Kubning  uch  tomoni 
ko‘rinsa,  uning  tomonlarini  qisqarishi  yaqqol  seziladi  va  perspektiv 
qonuniyatlar  asosida bajariladi.
Kubning  rasmini  tasvirlashda  uning  balandligi,  katta-kichikligiga 
qarab  ixtiyoriy  tik  chiziq  bilan  belgilanadi.  Shu  tik  chiziqning  tepa  va 
pastki  gorizontal  qirralami  aniqlab  chiziq  bilan  belgilanadi.  Yon 
tomonidagi  gorizontal  parallel  qirralar  ufq  chizig‘idagi  nuqtada 
kesishadi.  Kubning  bizga  yaqin  qirrasiga  solishtirib,  balandligi 
aniqlanadi, chap va o‘ng tomonining chekka qirralari belgilanadi.
Kubni konstruktiv qurilishi yana bir bor tekshirib aniqlik kiritiladi, 
so‘ng  tus  jihatdan  yom g‘-soyalar  tekshiriladi  va  umumlashtirib 
yakunlanadi.
Silindr.  Silindr  tasvirini  chizishda  uning  qog‘ozdagi  o ‘lchami 
aniqlanadi.  Tasvirni  chizish  markaziy  o ‘q  chiziqdan  boshlanib  uning 
balandligi  va  eni  belgilab  olinadi. 
0
‘rta  chiziqdan  o‘ng  va  chap 
tomonlarida  teng joy  olinadi,  ustki  va  ostki  asoslari  tasviri  yordamchi 
chiziqlar  orqali  chiziladi.  Shundan  so‘ng  silindr  sirtini  chegaralovchi 
yon  chiziqlari  chiziladi.  Xatolari  to ‘g‘rilangach,  uning  hajmini 
tasvirlashga  kirishiladi.  Silindr tanasida yom g‘dan  soyaga  o‘tish to ‘g ‘ri 
to‘rtburchak  shaklidagi  kabi  keskin  emas.  Bunday  predmetlarda 
yom g‘dan  soyaga  o‘tish  asta-sekinlik  bilan  boradi,  shuning  uchun 
chizish  jarayonida  bunga  rioya  qilish  lozim.  Silindming  asosiy  tashqi 
shakllari  aniq  chizilgandan  so‘ng,  uni  bosqichlar  yordamida  tuslab 
yakunlanadi.
Konus.  Konussimon  narsaiaming  rasmini  chizishga  ko‘p jihatdan 
o‘xshaydi,  chunki  konussimon  narsalar  tanasidagi  yorug‘lik  va  soya 
silindrsimon narsalar tanasidagi y o m g iik  va soyaga yaqin.  Konussimon 
narsalarni  chizishda  avvalo  uning  qanday  narsaga  o‘xshashligi  aniqlab 
olinishi  kerak.  Masalan:  gultuvak,  chelak  ba’zi  bir  shisha  idishlarga 
o'xshashligi  mumkin.  Konussimon  narsaiaming tuzilishi  silindrdan  farq 
qiladi.  Konusning  pastki  tomoni  yo‘g ‘onlashib,  yuqoriga  chiqqan  sari 
asta-sekin  ingichkalashadi.  Konus  tasvirini  qog‘ozda  bajarish  usuli 
oldingi kub va silindr turlari kabi bosqichma-bosqich tarzda bajariladi.
184
www.ziyouz.com kutubxonasi


Shar.  Sharga  qaysi  tomondan  qaralmasin  uning  shakli  aylana.  U 
qirrasiz bo‘lib hamma tomoni yumaloq hajmga egadir.  Sharni tasvirlash 
geometrik jismlami  tasvirlash kabi  bajariladi.  Shaming  hamma  qismiga 
yorug‘lik  bir  xilda  tushmaydi.  Sharda  yaltiroq  joyi,  yorug‘lik,  soya, 
yarim  soya  va  refleks  joylarini  ko‘ramiz.  Shaming  soya  tomoniga 
ikkinchi  tomondan  yom g‘ 
tushib  tursa  refleks  hosil 
boMadi. 
Yoritg‘ichdan  tushayotgan  yorugiik  sharga  tik  tushib  turgan  joyida 
sho‘la  hosil  qiladi.  Shar  sirtidagi  soya-yorug‘lik  mayin  tuslar  orqali 
taraladi. Masalan, kesik konus shaklidagi chelak rasmini chizishda uning 
eni  pastga  tomon  torayib  borishiga,  shuningdek,  chelakning  bandi, 
qulog‘i,  qismlarining  o‘lchami  va  tuzilishiga  alohida  e’tibor  berish 
lozim.  Chelakdagi  yoragMik,  soya,  yarimsoya  va  refleks  kabilarning 
och-to‘qligi jihatidan bir-biridan farqini his qilgan holda  bajariladi.
Ko‘za  simmetrik  shakl  hisoblanib,  u  silindr  va  shar  shakllaridan 
iashkil topgan.  Ko‘za  rasmini  chizish  simmetriya o'qini  o‘tkazish va bu 
o‘qda ko‘zaning balandligi hamda enini topishdan boshlanadi. Ko‘za ufq 
chizig‘idan  bir  oz  pastroqqa  qo‘yilganligi  uchun  uning  ustki  va  ostki 
asoslari  ellips  shaklda  ko‘rinadi.  So‘ngra  ko‘zaning  bo‘yi  va  enini 
belgilovchi  chiziqlami tutashtirish  orqali  uning  umumiy  shakli  topiladi. 
So‘ngra soya va yorug‘likni asta-sekin tasvirlashga o‘tiladi. Narsalardagi 
yorug‘-soyalarni  tasvirlashni  puxta  o'rganish  maqsadida  gipsdan 
ishlangan ornamentlarni chizish juda foydalidir.

Download 7,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish