Respublikasi oliy

Amyoba. Sarkodalilar sinfining tipik vakili bo'lgan 0,3 —0,5 mm kattalikdagi oddiy amyoba (Amoeba proteus) ko lmak suvlarda yashaydi (1—rasm). Uning tiniq sitoplazmasi qattiq qobiq bilan o’ralmagan. Shuning uchun tanasining shakli doim o'zgarib turadi. "Amyoba" so'zi ham "o'zgaruvchan" degan ma'noni anglatadi. Amyobaning sitoplazmasi ikki qavatdan iborat. Birmuncha rangsiz, tiniq, lekin quyuqroq tashqi qavati ektoplazma, donador va suyuqroq ichki qavati endoplazma deyiladi.


10


www.ziyouz.com kutubxonasi




Amyobaning sitoplazmasi doim harakatlanib turishi tufayli sitoplazma sirtida turli shakldagi o'simtalar hosil bo'lib vayo'qoJib turadi. Bu o'simtalar soxta oyoqlar deb ham ataladi. Soxta oyoqlar yordamida amyoba harakatlanadi va ozig'ini tutadi. Harakatlanayotgan amyoba yo'lida duch kelgan turli oziq moddalar: bir hujayrali suv o'tlari, bakteriyalar, mayda sodda organizmlami soxta oyoqlari yordamida qamrab oladi. Tutilgan oziq sitoplazmaga o'tganida unga bir tomchi hazm shirasi ajralishi bilan hazm vakuolalari hosil bo'ladi. Oziq vakuola bilanbirga sitoplazma bo'ylab harakatlanadi va hazm bo'ladi. Hazm bo'lmay qolgan oziq sitoplazmaning to'g'ri kelgan joyidan chiqarib yuboriladi.