Respublikasi oliy

14-rasm. Baqachanoqning tuzilishi (mantiya ochib ko'rsailgan): 1—mantiya chizig' i, 2 — oldingi yopuvchi muskullar, 3 — og' iz, 4 — oyoq, 5 — og'iz paypaslagichlari, 6—ichki jabrasining chap yarmi, 7 — tashqi jabrasining chap yarmi, 8 — o'ng mantiyasi, 9 — kirish sifoni, 10 —chiqish sifoni, 11 — orqa ichak, 12 — perikardiy.


Baqachanoqning tanasi oyoqdan va gavdadan iborat bo’lib, mantiya bilan o'ralgan. Mantiya tananing ikki yon tomonidan burmaga o’xshash osilib turadi. Burma bilan tana oralig'idagi mantiya bo'shlig'ida jabralari va oyog’i joylashgan. Baqachanoqning boshi yo’q. Gavdasining keying! uchida ikkala mantiya burmasi bir —biriga taqalib, ikkita nay (sifon) hosil qiladi. Pastdagisi kirish, yuqoridagisi chiqish naychasi bo’ladi. Pastki naycha orqali mantiya bo’shlig’iga kirgan suv jabrani yuvib, uni havo bilan ta'minlab turadi. Suv bilan birga organizmga turli sodda hayvonlar, bir hujayrali suv o’tlari, o’simliklar chirindisi kiradi. Sizilib o’tgan oziq zarrachalari og’zi orqali oshqozoniga va ichagiga tushadi. Ustki chiqarish naychasi orqali suv tashqariga chiqariladi. Mantiyasining ichki tomoni hilpillovchi kiprikchalar bilan qoplangan bo'lib, ulaming tebranishi tufayli suv doimo oqib turadi.


53


www.ziyouz.com kutubxonasi

Hazm qilish sistemasi. Oziq zarrachalari ikki juft paypaslagichlar bilan o'ralgan og'iz teshigiga haydaladi. Og'zidan keyin halqum, so'ngra yumaloq oshqozon va o'rta ichak joylashgan. O'rta ichak yurakoldi xaltasi ichidan o'tib, chiqarish teshigi orqali mantiya bo'shlig'iga ochiladi.