Республика илмий-амалий масофавий онлайн конференцияси

O‘ZBEK TILI DARSLARIDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH


Sulaymonova Gulnoza
Toshkent shahar Chilonzor tumani 164-maktab o‘zbek tili o‘qituvchisi

“Tushunchalar tahlili” metodi

Metodning mohiyati: Fan bo‘yicha o‘tilgan(chorak, yarim yillik, o‘quv yili davomida yoki bir mavzuni takrorlash, mustahkamlash)larni o‘quvchilar tomonidan yodga olish, biron-bir mavzu bo‘yicha o‘qituvchi tomonidan berilgan tushunchalarga mustaqil ravishda izohlar berish, shu orqali o‘z bilimlarini tekshirib baholashga imkoniyat yaratish va o‘qituvchi tomonidan qisqa vaqt ichida barcha o‘quvchilarni baholay olishga yo‘naltirilgan.
Metodning maqsadi: O‘quvchilarni mashg‘ulotda o‘tilgan mavzuni egallaganlik va mavzu bo‘yicha tayanch tushunchalarni o‘zlashtirib olinganlik darajalarini aniqlash, o‘z bilimlarini mustaqil ravishda erkin bayon eta olish, bilim darajalarini baholay olish, yakka va guruhlarda ishlay olish, o‘rtoqlari fikriga hurmat bilan qarash, shuningdek, o‘z bilimlarini bir tizimga solishga o‘rgatish.
Metodning qo‘llanilishi: o‘quv mashg‘ulotlarining barcha turlari (dars boshlanishi yoki dars oxirida, yoki o‘quv predmetining biror bo‘limi tugallaganda) o‘tilgan mavzuning o‘zlashtirilganlik darajasini baholash, takrorlash, mustahkamlash yoki oraliq va yakuniy nazorat o‘tkazishda o‘quvchilarning bilimlarini tekshirib olish uchun mo‘ljallangan. Ushbu metodni mashg‘ulot jarayonida yoki mashg‘ulotning bir qismida yakka, kichik guruh hamda jamoa shaklida tashkil etish mumkin. Bu metoddan uyga vazifa berishda ham foydalansa bo‘ladi.
Mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi:
O‘quvchilar sharoitga qarab guruhlarga ajratiladi.
O‘quvchilar mashg‘ulotni o‘tkazishga qo‘yilgan talab-qoidalar bilan tanishtiriladi.
Tarqatma materiallar guruh a’zolariga tarqatiladi.
O‘quvchilar yakka tartibda o‘tilgan mavzu yoki yangi mavzu bo‘yicha tarqatma materialda berilgan tushunchalar bilan tanishadilar.
O‘quvchilar tarqatma materialdagi tushunchalar yoniga o‘z bilimlari doirasida izoh yozadilar.
O‘qituvchi tarqatma materialda mavzu bo‘yicha berilgan tushunchalarni va izohlarini o‘qiydi. O‘quvchilar o‘z izohlarning to‘g‘riligini tekshiradilar.Ekranda har bir tushunchaning izohi berilgan slayd (imkoni bo‘lsa) namoyish etilsa, maqsadga muvofiq bo‘lardi.
Har bir o‘quvchi to‘g‘ri javob bilan belgilangan javoblarning farqlarini aniqlaydilar, kerakli tushunchaga ega bo‘ladilar, o‘z-o‘zlarini tekshiradilar,baholaydilar, shuningdek, bilimlarini yana bir bor mustahkamlaydilar.
“Mozaika” metodi
“Mozaika” so’zining ma’nosi “bo’laklardan yig'ib butun hosil qilish”dir. Bu usuldan foydalanish uchun oldindan kartochkalarga so’zlar yozilishi kerak. O’quvchi so’zlar ketma-ketligini topib, joyiga qo’yib gap yasashi lozim. Har bir qoida yoki fikr yozilgan kartochkalar alohida konvertda saqlanishi lozim. Rasmlarni ham qirqib bo’laklab qo’yilsa, o’quvchi yig'ib rasm haqida gapiradi. Guruhlarni ham mozaika metodidan foydalanib tashkil etish mumkin.
“Sinkveyn” metodi
“Sinkveyn” fransuzcha so’z bo’lib, "besh qator" degan ma’noni bildiradi, ya’ni “besh qatorli qofiyasiz she'r”.
1. Ot (1 so’z)
2. Sifat (2 so’z)
3. Fe'l (3 so’z)
4. Ibora, Tasviriy ifoda (gap bilan ta’rifi beriladi)
5. Sinonimi (1 so’z yoziladi,
1-qatorda yozilgan so’z bilan ma’nosi bir xil bo’lsin).
“Sinkveyn” metodiga misollar:

1. 
   Maqol.
   
2. 
   Ibratli, nasihatomuz.
   
3. 
   O‘rgatadi, tarbiyalaydi, nutqni bezaydi.
   
4. 
   Xalq hikmatlarining qaymog‘i hisoblanadi.
   
5. 
   Ibrat.
   

“Zinama-zina” texnologiyasi