Reja: Turizm tushunchasi va uning shakllanish tarixi

Funksiyalari
Usullari
1. Turistlik faoliyatni umumiy tashkillashtirish va huquqiy me’yorlari	- yagonatushunchavata’riflarinianiqlash - hamkorlik va oldi-sotdi shartnomalarini tuzish jarayonlari - vizaolish - mahsulotlarnichegaradano‘tkazishbilanbog‘liqbo‘lgant artiblar
2. Turizm rivojini rejalashtirish	- turizmnirivojlantirishumumiystrategiyasinivakonsepsi yasiniishlabchiqish - turizmob’ektlarinimintaqaviyjoylashtirishniboshqarish - infrastrukturaningrivojlanishinirejalashtirish

3. Alohidafaoliyatturlarinib oshqarish	- litsenziyalashtirish, - standartlashtirish, - sertifikatlashtirish
4. Turizmda xavfsizlikni ta’ minlash	litsenziyalashtirish, - standartlashtirish, - sertifikatlashtirish, - turistlarga maxsus qo‘llanmalar tayyorlash, - sug‘urtalash.
5. Turizm sohasini kadrlar bilan ta’minlash	- uzluksizkadrlartayyorlashtiziminishakllantirishmaqsad idadavlatstandartlarivadasturlarinitayyoshlash, - turkorxonalarxodimlarinimalakasinioshirishnitashkilqi lishgako‘maklashish
6. Turizmxizmatbozoriningi lmiytadqiqotjarayoninita’minl ash	- turizmxizmatbozorining marketing tadqiqotlariniolibborish, - turizmnitadqiqqilishmilliymarkazlariniyaratish, - turistlikkorxonalarnima’lumotlarbilanta’minlash.
7. Turfirmaninigtashqiiqtiso diyfaoliyatiniqo‘llabquvvatlash	- chet ellarda vakolatxonalar va bo‘linmalarni ochish, - xalqaroshartnomalartuzish, - milliyturmahsulotningreklamavabrendiniyaratish.
8. Tarixiy yodgorliklarni hamda atrof-muhitni saqlashni ta’minlash	tabiiyresurslarnitiklashvasaqlashbo‘yichategishlitartibqoidalar, qonunlarlarniyaratish, - tarixiyobidalarnirestavratsiyaqilish, - turistlikrentaningtaqsimlanishi,
9. Mamlakat va mintaqalar salmoqli va yuqori nufuzini yaratish	marketing, - reklama, axborot-tahliljarayoni (buklet-lar, turmarshrutkartalari, multimedia vadisklar), - soliqqatortish, - investitsiyalash
10. Nazoratvamonitoring	joriynazorat, - audit, - xalqaroraqobatbardoshlikningmonito-ringi, - milliyturmahsulot.

Turizmfaoliyatinidavlattomonidantartibgasolishquyidagiyo‘llarbilanamalgaos hiriladi:

 turizm industriyasi sohasidagi munosabatlarni takomillashtirishga yo‘naltirilgan me’yoriy-huquqiy hujjatlarni yaratish;
 ichki va jahon turizm bozorlarida turizm mahsulotini siljitishga hamkorlik qilish;
 turistlar huquq va manfaatlarini himoya qilish, ularni xavfsizligini ta’minlash;
 turizm industriyasida standartlash, litsenziyalash, turizm mahsulotini sertifikatlash;
 turizmni rivojlantirish manfaatlarini hisobga olgan holda O‘zbekiston Respublikasiga kirish, O‘zbekiston Respublikasidan chiqib ketish va O‘zbekiston Respublikasi hududiga tashrif buyurish tartiblarini belgilash;
 turizmni rivojlantirish respublika maqsadli dasturini ishlab chiqish va amalga oshirishga bevosita byudjet ajratmalarini ko‘paytirish;
 turizm industriyasiga investitsiyalar kiritish uchun qulay sharoitlarni yaratish;
 soliq va bojxona tizimini tartiblashtirish;
 O‘zbekiston Respublikasi hududida turizm faoliyati bilan shug‘ullanuvchi va O‘zbekiston Respublikasi hududida turizm bilan shug‘ullanish uchun chet el fuqarolarini jalb etuvchi turoperator va turagentlarga imtiyozli kreditlar taqdim etish, soliq va bojxona imtiyozlarini berish;
 turizm faoliyatida kadrlar tayyorlashga hamkorlik qilish;
 turizm industriyasi sohasidagi ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish;
 xalqaro turizm dasturlarida O‘zbekiston turistlari, turoperatorlari, turagentlari va ularning birlashmalari ishtirokiga hamkorlik qilish;
 kartografik mahsulotlar ta’minoti;
 O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida belgilangan tartibda qo‘llaniladigan boshqa usullar. 23 Muxtasar aytganda, mamlakatimizda joriy yil oxirigacha 77 mehmonxona va boshqa shunga o‘xshash sayyohlar joylashtiriladigan binolar qurish, sayyohlarga namoyish etish uchun 90 ob’ekt, ularga xizmat ko‘rsatadigan 70 servis ob’ektini barpo etish, 50 dan ortiq yangi avtobus hamda mikroavtobuslar xarid qilish ko‘zda tutilgan. O‘zbekistonning keng sayyohlik imkoniyatlari, infratuzilmani jadal rivojlantirish, betakror va go‘zal tabiatimiz, xalqimizning mehmondo‘stligi, saxovatpeshaligi hamda bag‘rikengligi ko‘p mamlakatlarda bo‘lgan tajribali sayyohlarni ham maftun etib, ularning qalbida uchmas taassurot qoldirmoqda. Ayni paytda sayyohlik xizmatlari bozorida qariyb 850 tashkilot faoliyat yuritmoqda. Ular O‘zbekistonga tashrif buyurayotgan sayohatchilarning qulay joylashishi va vaqtlarini maroqli o‘tkazishi uchun harakat qilmoqda. Mehmonxonalar servis darajasi ham oshmoqda. Bugun mamlakatimizda yuqori saviyada xizmat ko‘rsatadigan 359 mehmonxona hamda uyidagi kabi shinamlikni xush ko‘radigan, ayni paytda xalqimiz turmush tarzi bilan yaqindan tanishishni istaydiganlar uchun uy-mehmonxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda.



Xulosa
Turizmbu turistlar tomonidan amalga oshiriluvchi, aniq belgilangan turistlik maqsadlarga ega ommaviy sayohatlar turi, ya’ni turistning faoliyati va bunday sayohatlarni uyushtirish va amalga oshirish buyicha xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlardan iborat. Bunday faoliyat turli xil turistlik industriya korxonalari va ular bilan bog‘liq tarmoqlar tomonidan amalga oshiriladi. Turizm faoliyati asosan bo‘sh vaqtda amalga oshiriladi. Bunday hol sodir bo‘lishi uchun ikki shart bo‘lishi kerak: dam olishga ajratilgan bo‘sh vaqt va tegishli mablag‘. Uzoq vaqt davomida turizm faqat badavlat kishilar qatlaminiki bo‘lgan. Hozirgi paytda aholining turli qatlamlari bo‘sh vaqtini va jamg‘arilgan mablag‘larini turli turistlik safarlarga borishga sarflamoqdalar. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, bozor iqtisodiyotiga asoslangan jamiyat qurishni o‘zining asosiy maqsadi qilib belgilab oldi. Bu ishda turizm sohasi ham yetakchi tarmoqlardan biri hisoblanadi. Turizm nafaqat o‘tmishni o‘rganish, o‘zga xalqlar va elatlar bilan tanishish, ularning madaniy yodgorliklaridan baxramand bo‘lish, shuningdek, u katta biznes hamdir. Oxirgi yillardagi har xil siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlarga qaramay, mamlakatimizdagi turizm sohasi yildan-yilga barqaror ravishda mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarishni ko‘paytirib borayotgan xalq xo‘jaligi tarmog‘i bo‘lib qolmoqda. Mamlakatimizdagi turistlik xizmatlar bozorida hozirgi vaqtda asosan an’anaviy shakllar faoliyat ko‘rsatmoqda. Agar yo‘llanmalarning narxi doimiy oshib boradigan bo‘lsa, dam oluvchilar soni ham tegishlicha kamayib boradi. Yuqorida aytilganlardan shu narsa kelib chiqadiki, hozirgi sharoitda O‘zbekistonda eng dolzarb muammolardan biri turistlik sohani qayta tashkil qilish, uning rentabelligini, birinchi navbatda, yuqori texnologiyali komplekslar va tegishli infrastrukturaga ega turistlik markazlarni tashkil qilish evaziga oshirish hisoblanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

1. Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda T.:O‘zbekiston.1999.
2. O‘zbekiston Respublikasining «Turizm to‘g‘risida»gi qonun // «Xalq so‘zi» gazetasi, 1999 yil 14 sentyabr.
3. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Turizm faoliyatini litsenziyalash to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida» gi Qarori. // «Xalq so‘zi» gazetasi, 2003 y 12 noyabr
4. Aliyeva M.T., Umarjonov A. Turistlik mamlakatlar iqtisodiyoti.-T:. Moliya 2005
5. Qudratov G‘.X., Tuxliyev I.S. «Turizm iqtisodiyoti». Uslubiy qo‘llanma. SamISI., S.: 2007 y.
6. Mirzayev M.A. «Turizm asoslari». Ma’ruzalar matni T.: 2005
7. Birjakov M.B. Vvedeniye v turizm. S.Pb.:IzdatelskiyTorgoviy Dom «Gerda», 2006.
8. Nazarova. G.G.va boshqalar. Turizm huquqi. –Toshkent. Talqin, 2003.

Internet saytlari.
1. www.interunion.ru – turistskiyeassotsiatsii
2. www.world-tourism.org – Vsemirnayaturistskayaorganizatsiya
3. www.wttc.org – VsemirniySovetpoputeshestviyam i turizmu 4. http://www.wto-marketing.ru – sayt VTO 5. http://www.tourism.uz/