Reja. Reja. 1. Har xil texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda ularning ko‘rsatgichlari xaqida ma’lumot olish zarur hisoblanadi. Bu maqsadda birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki datchiklar) keng qo‘llaniladi. Datchik deb nazorat qilinayotgan yoki rostlanayotgan kattalikni kerakli yoki avtomatika tizimining keyingi elementlarida qo‘llash uchun qulay qiymatga o‘zgartiradigan vositaga aytiladi. Aniqlik darajasi bo‘yicha datchiklar 0,24; 0,4, 0,6; 1; 1,5; 2,5; 4 aniqlik sinflariga muvofiq bo‘lishlari lozim. Ishlash printsipi bo‘yicha elektr datchiklar rezistivli, elektromagnitli, sig‘imli va taxometrik (generatorli) ko‘rinishlarga ega bo‘ladi. Har xil texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda ularning ko‘rsatgichlari xaqida ma’lumot olish zarur hisoblanadi. Bu maqsadda birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki datchiklar) keng qo‘llaniladi. Datchik deb nazorat qilinayotgan yoki rostlanayotgan kattalikni kerakli yoki avtomatika tizimining keyingi elementlarida qo‘llash uchun qulay qiymatga o‘zgartiradigan vositaga aytiladi. Aniqlik darajasi bo‘yicha datchiklar 0,24; 0,4, 0,6; 1; 1,5; 2,5; 4 aniqlik sinflariga muvofiq bo‘lishlari lozim. Ishlash printsipi bo‘yicha elektr datchiklar rezistivli, elektromagnitli, sig‘imli va taxometrik (generatorli) ko‘rinishlarga ega bo‘ladi. Ishlab chiqarishida qo‘llaniladigan o‘zgartirgichlar asosan olti guruhga bo‘linadi: mexanik; elektromexanik; issiqlik; elektrokimeviy; optik va elektron - ion. Mexanik o‘zgartirgichlar mexanik kirish ko‘rsatgichlarni (bosim, kuch, tezlik, sarf va h.k.) mexanik chiqish ko‘rsatgichlar ( aylanish chastotasi, bosim va x.k.) o‘zgartirib berish bilan xarakterlanadi. Elektromexanik birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki elektr datchiklar) kirish mexanik ko‘rsatgichlarni (bosim, kuch, sarf kabilar) chiqish elektr ko‘rsatgichlar (kuchlanish, tok, qarshilik, induktivlik va kabilar) o‘zgartirib berish uchun xizmat qiladi. - Ishlab chiqarishida qo‘llaniladigan o‘zgartirgichlar asosan olti guruhga bo‘linadi: mexanik; elektromexanik; issiqlik; elektrokimeviy; optik va elektron - ion. Mexanik o‘zgartirgichlar mexanik kirish ko‘rsatgichlarni (bosim, kuch, tezlik, sarf va h.k.) mexanik chiqish ko‘rsatgichlar ( aylanish chastotasi, bosim va x.k.) o‘zgartirib berish bilan xarakterlanadi. Elektromexanik birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki elektr datchiklar) kirish mexanik ko‘rsatgichlarni (bosim, kuch, sarf kabilar) chiqish elektr ko‘rsatgichlar (kuchlanish, tok, qarshilik, induktivlik va kabilar) o‘zgartirib berish uchun xizmat qiladi.
Datchiklarning turlari ko‘p bo‘lishiga qaramay, ular bir xildagi bir necha asosiy parametrlarga ega: - Datchiklarning turlari ko‘p bo‘lishiga qaramay, ular bir xildagi bir necha asosiy parametrlarga ega:
- 1. Statik tavsifnomasi - chiqish kattaligini kirish kattaligiga bog‘liqligi.
Statik tavsifnomasi chiziqli datchiklar uchun sezgirlik koeffitsienti o‘zgarmaydi. Statik tavsifnomasi nochiziqli datchiklar uchun sezgirlik koeffitsienti turli nuqtalarda har xil bo‘ladi va bu kattatik differentsial sezgirlik deyiladi. Uni aniqlash uchun quyidagi formula qo‘llaniladi: - Statik tavsifnomasi nochiziqli datchiklar uchun sezgirlik koeffitsienti turli nuqtalarda har xil bo‘ladi va bu kattatik differentsial sezgirlik deyiladi. Uni aniqlash uchun quyidagi formula qo‘llaniladi:
K=dy/dx=∆y/dx Datchikning dinamik tavsifnomasi - chiqish signalining vaqt mobaynida o‘zgarilishini ko‘rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |