Ratsional kutish nazariyasi



Download 95 Kb.
bet4/8
Sana22.07.2022
Hajmi95 Kb.
#837181
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
RATSIONAL KUTISH NAZARIYASI

Frederik Gersbergning motivatsiya nazariyasi boisiy tozalanish (motivatsionnaya
gigiena) deb yuritilib, uning asosida qoniqish keltiruvchi mehnat ruhiy sog‘lom bo‘lishga hamhamkorlik ko‘rsatadi, degan fikr yotadi. U quyidagi ikki guruh omillarga e’tiborni qaratadi
3-jadval
Yuqori darajadagi ehtiyojlarni qondirish usullari
4-jadval
Ishdan qoniqish omillari
Birinchi guruh omillar “gigienik omillar” deb ataladi. Agar ish joyi iflos, qorong‘i,ko‘rimsiz bo‘lsa, bu mehnatga intilishni susaytiradi. Aksincha, ish joyi toza, ergonometric nuqtai nazardan benuqson bo‘lsa, mehnatga aniq yo‘naltirilgan motivlar paydo bo‘ladi. Buyerda pul masalasi ham muhimdir.Ammo pulga inson qadr-qimmatining o‘lchovi sifatida qarashham xavflidir. Agar pulga intilish insonni butunlay egallab olsa, u ko‘payishga moyilliktug‘dirib, uni boshqalarga nisbatan buyukligini isbotlashga olib keladi. Natijada, kishilardanva jamoadan ajralib qoladi. Gersberg nazariyasi Maslou nazariyasiga zid emas, bil’aks unito‘ldiradi.
Kutish nazariyasi amerikalik ruhshunos V. Vrum tomonidan 1964 yilda ishlab chiqilgan.
Uning mohiyati shundaki, motivatsiya nafaqat ehtiyojni qondirishga, , shuningdek, maqsadgaerishish uchun tanlangan xohishga ham bog‘liq. Kutish nazariyasida 3 ta muhim omilningo‘zaro munosabati asosiy o‘rinni tutadi:
• mehnat harajatlari (MH) bilan natija (N) o‘rtasidagi farqni kutish (MH-N);
• natija (N) bilan rag‘batlantirish (R) o‘rtasidagi farqni kutish (N-R);
• rag‘batlantirish qiymati (Q), ya’ni qoniqishning yoki qoniqmaslikning nisbiy ko‘rsatkichi.
Har uchala omil o‘rtasidagi bog‘lanishni quyidagicha ifodalash mumkin:
Motivatsiya (M)=(MH-N)(N-R)Q.
Kutilgan narsa qanchalik qoniqishga olib kelsa, shunchalik motivatsiya kuchli bo‘ladi. Budegan so‘z - ehtiyoj tushunchasidan tashqari rahbar murakkab, qiyin ishga, astoydil ishlagangayaxshi haq to‘lanadigan va rag‘batlantirdigan vaziyatlarni yaratishi kerak.Kutishnazarnyasining mohiyati ham shuni taqozo etadi.Adolatlilik nazariyasiga binoan kishilaro‘zlari erishgan rag‘bat darajasini shu tizimda band bo‘lgan boshqa kishilar erishgan rag‘batdarajasi bilan qiyosiy taqqoslaydi. Dj. Adams fikricha, harajat tarkibida nafaqat xodimningmazkur ishni bajarishga sarflagan mehnati, shu bilan birga uning shu korxonada ishlagan ish staji,malaka darajasi, yoshi, sotsial mavqesi kabilar ham inobatga olinadi.
Agar barcha baholashlar va taqqoslashlar natijasida adolatsizlikka yo‘l qo‘yilmaganligima’lum bo‘lsa, u holda motivatsiya omillari ijobiy tomonga ishlaydi. O‘zgalarga qandayyondoshilgan bo‘lsa, unga ham xuddi shunday yondoshilsa, bu holda xodim kuchiga kuchqo‘shib, mehnat qiladi va aksincha. Ya’ni agar xodim bu yerda adolatsizlikka yo‘l qo‘yilganinisezsa, rag‘batlantirishda tengsizlik bo‘lgan bo‘lsa, u holda korxonada asabbuzarlik holati vujudgakelib, ixtiloflarning sodir bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Adolat tarozisi buzilgan bo‘ladi.
Kimki qo‘lidan keladiganidan ortiqchasiga intilsa, u adolatdan mahrumdir.
Toki kishilar mehnatiga, qobiliyatiga, bilim-zakovatiga yarasha taqdirlanmas ekanlar, ularunumdorlikni, intensivlikni oshirishga harakat qilmaydilar.Korxonada hamjihatlik muhitiqaror topmaydi. Motivlashtirishda X (iks) va Y (igrik) nazariyalari ham alohida o‘rinni tutadi.
Bu nazariyalarning muallifi amerikalik ruhshunos D. Mak Gregor bo‘lib, u boshqaruvchi vaxodimlarning mehnatga bo‘lgan munosabatini ifodalaydi.

Download 95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish