Radio jurnaliSTİKA

II BÖLÜM

---

20
RADİO VƏ YENİ MEDİA
Radio öz ilk 40 ilində dövrünün media kralı idi – 
1920-lərdən 1960-lara kimi. TV-nin ixtira olunması 
bütünlüklə hər şeyi dəyişdi. İllər keçdikcə, radio 
lazımlılığını qorumaq üçün çox çalışdı. 1970-lərdə daha 
keyfiyyətli FM dalğasına keçdi. 90-larda İnternetin 
meydana gəlməsi və inkişafı radio aləminə də yeni 
terminlər, yeni vasitələr gətirdi - mp3, canlı yayım 
və s. Radio səyyar qurğulara, maşınlara keçdi, peyk 
vasitəsilə yayıma başlanıldı.
2000-ci ildən sosial media “bum”undan sağ çıxmaq 
üçün bütün ənənəvi KİV-lər, eləcə də radio öz 
formatına, yayımına və dinləyiciyə təqdim etdiyi 
məzmuna yenidən baxmalı oldu. 
21-ci əsr özü ilə bir dəstə məşhur və ya çoxişlək 
ifadələr 
(buzzwords)
 gətirdi:
Yeni media
 tələbə uyğun olan kontentin istənilən vaxt, 
istənilən yerdə və istənilən rəqəmsal qurğu ilə çatımlı 
olmasıdır. Buna interaktiv istifadəçi rəyi, hərfi tərcümə 
etsək geribildirimi (ingiliscə feedback) və yaradıcı 
iştirak da aiddir. 
Sosial media
 insanların şəxsən yaratdığı, paylaşdığı 
və ya informasiya mübadiləsi apardıqları onlayn 
şəbəkələrin
 (məsələn, Facebook kimi) 
bir-biriləri ilə 
qarşılıqlı əlaqəsidir. Sosial medianın ənənəvi mediadan 
əsas üstünlükləri çatımlılıq, tezlik, təcili və qalıcı 
olmasıdır.
Sosial şəbəkələşmə başladıqda, “radio öldü” kimi 
fikirlər də az səslənmədi. Amma bunun əksini söyləyən 
arqumentlər daha çoxdur. Tezliklə, “ölməmək” üçün 
radiostansiyaların əksəriyyəti onlayn “qol”larını da 
dinləyiciyə uzatdılar.
Yeni media radioya nə qazandırdı?
- İnternet aləmi radionu daha möhkəm, canlı, 
auditoriyasını daha rəngarəng etdi desək, yanılmarıq. 
Məsələn, Azərbaycan vətəndaşı üçün Avropa yerli 
radiolarını dinləmək indi çətin deyil. Beləliklə, dinləyici 
özünə yeni seçimlər, radiolar isə yeni insanlar qazandı.
- Sosiallıq və interaktivlik imkan verdi ki, radio öz 
məzmununu zənginləşdirsin. İndi radiolar insanların 
tələbinə daha çox xidmət edir.
- Təkcə radio yox, bütün KİV-lər hadisələrdən indi 
daha tez xəbərdar olur. Sosial şəbəkələr hadisənin 
işıqlandırılma sürətinə bəlli təsir edir.
- Radio dinləyicisi indi daha sərbəstdir və realdır. Radio 
öz izləyicilərini tanıya bilir və qarşılıqlı əlaqə yaradılır.
- Radio insanların evlərinə, avtomobillərinə, iş 
yerlərinə qonaq kimi gəlirdisə, indi insanlardan biri 
oldu. Əvvəllər radio aparıcılar, işçiləri əlçatmazlıq 
simvolu idi, insanlarla media arasında bir sərhəd var 
idisə, indi jurnalistlər onları izləyənlərlə FB, ya da 
Twitter dostu oldular.
Hər evdə, hər məkanda internetin təmin edilməsi 
prosesi durmadan sürətlənir. Bu da yeni radio 
formatı üçün əlverişlidir. Hətta avtomobillərdə 
WiFi quraşdırılsa, radio yenə də aktuallığını itirmir. 
İnsanların bu dəfə maşın sürərək, iş görərək radionu 
dinləyəcəkləri də istisna deyil.
RADİONU ANLAMAQ /
RADİO VƏ YENİ MEDİA