R. X. Karlibayeva, A. A. Temirov korxonalarni

 
5.3. Qulay investitsion muhit yaratish shartlari 
Investitsion faoliyatni amalga oshirish shart-sharoitlarini ifodalovchi 
investitsion muhitning quyidagi tashkil etuvchilarining tavsifini keltiramiz.
 
8-rasm. Investitsion muhitni shakllantirish
24
 
 
Uning asosiy tashkil etuvchilari sifatida 
investitsion faollik
va o‗z ichiga 
investitsion salohiyat
va 
investitsion risk darajasi
ni oluvchi 
investitsion jozibadorlik
tushunchalari ko‗rsatib o‗tiladi.
Investitsion jozibadorlik
–mamlakat, tarmoq yoki alohida olingan biror bir 
korxona investitsiyalarining daromadliligi, rivojlanish istiqbollari va investitsion risk 
darajasi nuqtai nazaridan baholanishi hisoblanadi.
Investitsion jozibadorlik investitsion salohiyat va investitsion risk darajasini 
shakllantiradigan ikki guruh omillarning bir vaqtda ta‘sir etishi orqali aniqlanadi. Bu 
kabi ko‗rsatkichlarga baho berish orqali investitsiyalarning maqsadga muvofiqliligi 
hamda jozibadorligi, investitsion risk darajasini aniqlash mumkin. Investitsion risk 
darajasi investitsion muhitga bevosita, to‗g‗ridan-to‗g‗ri bog‗liqdir.
24
Ma‘lumotlar asosida muallif ishlanmasi 
Investitsion muhit 
Investitsion jozibadorlik 
Investitsion xavf 
darajasi 
Investitsion salohiyat 
Investitsion faollik 

---

87 
Albatta, bu yerda xorijiy investor u yoki bu mamlakatda o‗z kapitalining 
xavfsizligini ta‘minlash masalalariga birinchi navbatda, e‘tiborini qaratadi. Shundan 
keyin, u o‗z kapitalidan foyda olishning qanchalik samaradorligi haqida o‗ylab 
ko‗radi. Demak,
 
investitsion muhit investor uchun shunday bir shart ekanki, unda 
investor u yoki bu mamlakatga kiritayotgan kapitalning riski haqida o‗ylab ko‗radi. 
Buning uchun esa u kapital riskiga ta‘sir etuvchi quyidagi omillarni e‘tiborga oladi: 

mamlakat ichkarisidagi siyosiy barqarorlik; 

mintaqadagi yaqin qo‗shnichilik munosabatlari; 

hukumatning investitsion munosabatlarni rivojlantirishga qaratilgan qonun-
qoidalarining mukammallik darajalari. 
Investitsion salohiyat makroiqtisodiy xususiyatlar, hududning ishlab chiqarish 
omillari bilan to‗yinganligi, aholining xaridorgir talablari va boshqalarni hisobga 
oladi. 
Investitsion risk darajasining yuqoriligi investitsiya va undan keladigan 
daromadni yo‗qotish ehtimolini ko‗rsatadi. Oxir-oqibat investitsion faollik uning 
investitsion jozibadorligiga bog‗liq. 
Investitsion faollik – asosiy kapitalga qo‗yilgan investitsiya ko‗rinishidagi 
investitsion faoliyatning real (haqiqiy) rivojlanishi hisoblanadi. 
Xo‗jalik yurituvchi subyektlar uchun qulay investitsion shart-sharoitlarni 
yaratish bo‗yicha chora-tadbirlar quyidagilar hisoblanadi:

investitsion faoliyatni me‘yoriy-huquqiy ta‘minlashni takomillashtirish,

ustuvor ishlab chiqarish sohalaridagi xususiy sektorga investitsion loyihalarni 
berish va ularni o‗zlashtirishda davlat ko‗magining ahamiyatini oshirish,

investitsion dasturlarni ishlab chiqish orqali investitsiyalarni iqtisodiyotning 
ustuvor yo‗nalishlariga yo‗naltirish,

investitsion siyosatga zarur o‗zgarishlarni tezkor ravishda kiritish maqsadida, 
investitsion jarayonlarining doimiy monitoringini olib borish.