R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

47 0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy huquqi (mualliflar
jamoasi). TD Y U I. — Toshkent: «Moliya», 2002, 263-264-betlar.
106

---

tanishish huquqlari, barcha sudlarda ishlarni к о ‘rib chiqish- 
ning ochiq tarzda o ‘tkazilishi sud protsessi qatnashchilarining 
barchasiga o ‘z huquq va manfaatlarini, uning hujjatlari orqali 
himoya qilishga imkon yaratadi48.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 31-moddasida 
«Hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. H ar bir inson 
xohlagan dinga e’tiqod qilish yoki hech qaysi dinga e’tiqod 
qilmaslik huquqiga ega. Diniy qarashlarni majburan singdirish- 
ga yo‘l qo‘yilmaydi» deyilgan.
Vijdon erkinligi 
— har bir inson o ‘zi xohlagan diniga e’tiqod 
qilishi yoki hech qaysi dinga e ’tiqod qilm asligi va dinga 
nisbatan betaraf bo‘lishi, shuningdek, dinga qarshi bo‘lishligi 
bilan ifodalanadi. Bu xudoning borligini yoki yo‘qligini e’tirof 
etish bilan bog‘liq.
1998-yil 30-aprelda (yangi tahrirdagi) «Vijdon erkinligi va 
diniy tashk ilo tlar to ‘g ‘risida»gi 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Qonuni qabul qilindi. Bu hujjat 0 ‘zbekistonda shaxs erkinligini 
haqiqiy m a ’noda ta ’minlovchi qonun hujjati b o ‘lib, vijdon 
erkinligini amalga oshirish borasida yangicha tartib-qoidalarni 
belgilab berdi. Ushbu qonunning maqsadi har bir shaxsning 
vijdon erkinligi va diniy e’tiqod huquqini, dinga munosabatidan 
q at’i nazar, fuqarolarning tengligini ta ’minlash, shuningdek, 
diniy tashkilotlarning faoliyati bilan bog‘liq munosabatlarni 
tartibga solib turishdan iborat.
V atanim iz taraq q iy otin in g hozirgi bosqichida «Vijdon 
erkinligi va diniy tashkilotlar to ‘g‘risida» gi qonunda har bir 
shaxsning vijdon erkinligi va diniy e’tiqod huquqi, dinga 
m unosabati, fuqarolarning tengligi, diniy tashkilotlarning 
faoliyati dem okratik va huquqiy davlat qurish tam oyillari 
nuqtai nazaridan aniq chizgilar berilgan.
U shbu qo nu nn ing 3-m oddasida fu q a ro la rn in g vijdon 
erkinligi huquqi m ustahkam langan b o ‘lib, vijdon erkinligi 
fuqarolarning har qanday dinga e’tiqod qilish yoki hech qanday 
dinga e’tiqod qilm aslikdan iborat kafolatlangan K onstitu- 
tsiyaviy huquqidir.
Fuqaro dinga e’tiqod qilishga yoki e’tiqod qilmaslikka, 
ib o d a t q ilish d a, diniy ra sm -ru su m la r va m a ro sim lard a 
qatnashish yoki qatnashm aslikka, diniy ta ’lim olishga o ‘z 
munosabatini belgilayotgan paytda uni u yoki bu tarzda majbur 
etishga yo‘l qo‘yilmaydi.