R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

281
Buyuk Britaniyada qonun­
chilik hokimiyatini amalga
oshiruvchi parlamentning
yuqori palatasi, ya’ni Lord-
lar palatasi ayni vaqtda odil
sudiovni amalga oshiruvchi
oliy sud organi hamdir.

---

hokimiyatining oliy organi hisoblanadi. 0 ‘zbekiston Respub­
likasi Oliy sudi Qoraqalpog‘iston Respublikasi Oliy jinoyat va 
fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlari, viloyat, shahar, tumanlararo, 
tum an sudlari va harbiy sudlarning sudlov faoliyati ustidan 
nazorat olib boradi va ularning ishlarini umumlashtiradi.
0 ‘zbekiston R espublikasi Oliy sudi, ishlarni birinchi 
instansiya sudi sifatida va nazorat tartibida k o ‘radi. U o ‘zi 
birinchi instansiya sifatida k o ‘rgan ishlarni apellyatsiya yoki 
kassatsiya tartibida shikoyat berish (protest bildirish) huquqiga 
ega b o ‘lgan shaxslarning xohishiga k o ‘ra apellyatsiya yoki 
kassatsiya tartibida k o ‘rishi mumkin. Apellyatsiya tartibida 
ko‘rilgan ish kassatsiya tartibida k o ‘rilmasligi kerak.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi — sud raisi, uning 
birinchi o ‘rinbosari va o ‘rinbosarlari, sudlov hay’atlari rais- 
lari, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi sudyalaridan iborat 
bo‘lib, quyidagi tarkibda ish olib boradi:
— 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi;
— 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Rayosati;
— Fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati;
— Jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati;
— Harbiy hay’at.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi eng yuqori 
sudlov instansiyasi bo‘lib, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi 
sudyalari va Q oraqalpog‘iston Respublikasi Oliy sudlarining 
raislaridan iborat tarkibda ish olib boradi.
Fuqarolik ishlari bo‘yicha tumanlararo, tuman (shahar) sudi 
rais va sudyalardan iborat b o ‘ladi. Jinoyat ishlari b o ‘yicha 
tuman (shahar) sudi rais, sudyalar va xalq maslahatchilaridan 
iborat b o ‘ladi. Jinoyat ishlari b o ‘yicha tum an (shahar) sudi 
tarkibida m a’muriy ishlar b o ‘yicha sudyalar ham faoliyat olib 
boradi.
Harbiy sudlar tizimi «Sudlar to ‘g‘rsida»gi qonunda belgilab 
berilgan va qonunning 39-moddasiga muvofiq, 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Harbiy sudlari tizimi 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Oliy sudi Harbiy hay’ati, 0 ‘zbekiston Respublikasi Harbiy sudi, 
okrug va hududiy harbiy sudlardan iborat.
Harbiy sudlar tizimida asosiy b o ‘g ‘in okrug va hududiy 
H arbiy sudlar hisoblanadi, ular faqat birgina funksiyada, 
birinchi instansiya b o ‘yicha o ‘z vakolat doirasida ishlarni k o ‘rib 
chiqish huquqiga egadir. Viloyat sudi maqomiga tenglash- 
tirilgan 0 ‘zbekiston Respublikasi Harbiy sudi harbiy sudlar 
tizimida o ‘rta b o ‘g‘in hisoblanadi.

---

Harbiy sud tizimida eng yuqori sud instansiyasi 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi Oliy sudi bo‘lib, uning tarkibiga harbiy hay’at 
kiradi.
Harbiy sudlar 0 ‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi- 
ning, Milliy xavfsizlik xizmatining, Favqulodda vaziyatlar 
vazirligining, Ichki ishlar vazirligi q o ‘shinlarining va qonun 
hujjatlariga muvofiq tashkil etiladigan boshqa harbiy tuzilma- 
larning, shuningdek, o ‘quv yig‘inlarida bo‘lgan vaqtda harbiy 
xizmatga majburlar va harbiy xizmatchilar tom onidan sodir 
etilgan jin o y a tla r t o ‘g ‘risidagi ish larni; h arb iy qism lar, 
qo‘shilmalar va birlashmalar, harbiy boshqaruv organlarining 
qo‘mondonligiga nisbatan harbiy xizmatchilarning d a ’volari 
b o ‘yicha fuqarolik ishlarini va harbiy boshqaruv organlari 
ham da harbiy mansabdor shaxslarning, harbiy xizmatchilar­
ning huquq va erkinliklarini buzuvchi xatti-harakatlari (qaror­
lari) ustidan shikoyatlarni; alohida holatlarga ko‘ra umumiy 
yuristdiksiya sudlari faoliyat ko‘rsatmayotgan joylarda hamma 
fuqarolik va jinoyat ishlarini; davlat sirlariga taalluqli ishlarni 
k o ‘radi.
0 ‘zb ekiston R espublikasi o ‘z 
mustaqilligiga erishgach, iqtisodiyot 
va xo‘jalik sohasida yuzaga keladigan 
muammolarni hal etish uchun xo‘ja- 
lik sudlari joriy etildi. X o‘jalik sud­
lari «Sudlar to ‘g‘risida»gi qonun asosida faoliyat olib boradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo'jalik sudi xo‘jalik sud ish­
larini yuritish sohasida sud hokimiyatining oliy organidir.
0 ‘zbekiston R espublikasi Oliy x o ‘jalik sudi Q oraqal- 
pog‘iston Respublikasi xo‘jalik sudi, viloyatlar va Toshkent 
shahar xo‘jalik sudlarining faoliyati ustidan nazorat olib borish 
huquqiga ega. 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi ish­
larni birinchi instansiya sudi sifatida, kassatsiya tartibida va 
nazorat tartibida ko‘radi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi Plenumining tushuntirishlari 
xo‘jalik sudlari tom onidan bajarilishini nazorat qiladi, quyi 
xo‘jalik sudlari faoliyatini tekshiradi, xo‘jalik sudlarining ishini 
tashkil etish ijobiy tajribasini o ‘rganadi, umumlashtiradi va 
ommalashtiradi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi 
rais, uning birinchi o ‘rinbosari, o ‘rinbosarlari, sudlov hay’at- ^
larining raislari, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi 
sudyalaridan iborat bo‘lib, quyidagi tarkibda ish olib boradi: