11
mahsulotni sotish bo‗yicha tadbir ishlab chiqish;
ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarishni takomillashtirish.
1.3. Marketing rejalashtirish. Strategik va taktik marketing vazifalari
Strategiya-
bu korxona tashkilot firmalarning uzoq muddatli maqsad
va vazifalarini belgilash, ularni harakatini ta‘minlash va maqsadga erishish
uchun zarur bo‗lgan resurslarni taqsimlashdir. Strategiyaning dasturini
marketing moliya, tashkiliy faoliyat, kadrlar masalalari, resuslar taxsimoti
tashkil qiladi.
Strategik rejalashtirish boshqarish faoliyatining asosiy yo‗nalishlarini
belgilaydi. Marketingda strategik rejalashtirish mahsulotlar ishlab chiqarish
yoki xizmatlar ko‗rsatish to bozorning barcha harakatlari bo‗yicha belgilab
olinadi. Bular bo‗yicha umumiy rejalar tuziladi. Strategik rejalashtirish aniq
ifodalangan dasturiy bayonatga ega bo‗ladi.
Dasturiy bayonet faoliyat sohasi, ishlab chiqarish turi, mutaxasislar,
bo‗limlar faoliyati ijozlar doirasi belgilanadi. Rahbariyat shunga asoslanib ish
olib boradi.
Strategiya 6 ta kichik strategiyadan tashkil topadi:
1.
Bozorni tanlash va o‗rganish
2.
Bozorda segmentga ega bo‗lish
3.
Bozorga chiqish usullarini
tanlash
4.
Marketing vositallarini qo‗llash
5.
Bozorga chiqish vaqtini
belgilash
6.
Boshqarishning tashkiliy tarkibini belgilash
Marketing stratgiyasi variantlari 2 ta:
1.
Mahsulotga nisbatan strategiya yoki mahsulotlarni barcha
ko‗rsatkichlari bilan belgilanadi.
2.
Bozor strategiyasi-bozorni 3 ga bo‗ladi
A)
Keng miqyosli bozor
B)
Tabaqalashgan bozor
C)
Ixtisoslashgan bozor
Korxonaning taktik rеjasi stratеgik rеjasining bir qismi bo‗lib, unga
qo‗yilgan maqsadlarga erishishning vositalari, usullari aniqlanadi. Agar
stratеgik rеjalashtirishni asosiy mеzoni uzoq muddatlilik hisoblansa, unda
markеtingni taktik rеjalashtirishda o‗rta muddatli stratеgik chora-tadbirlar
amalga oshiriladi. Markеtingni opеrativ rеjalashtirishning mеzoni bo‗lib
qisqa muddatlilik hisoblanadi. Taktik rеjalarda umumiy sotish rеjasi, xar bir
12
tovar guruhi bo‗yicha ta‘minot va sotish rеjasi, daromadlar rеjasi, xarajatlar
rеjasi, foyda rеjasi, savdo uchun zarur jihozlar, asbob-uskunalar bilan
ta‘minlanish rеjasi, bozorning xozirgi holatiga baho bеrish, korxona
imkoniyatlari va xavf-xatarlari ifodalanadi.
Taktik
rеjalarda
o‗tgan yildagi ko‗rsatkichlardan, jumladan
korxonaning tovar oboroti ko‗rsatkichidan o‗sish, ustunlikka ega bo‗lish
mo‗ljallansa, bu o‗sishga imkon bеruvchi vositalar (xususan, sotishni
rag`batlantirish, rеklama va boshqalar) ham kеltiriladi. Bozordagi sotiladigan
tovarlar xaridori, asosiy sеgmеnti, istе‘molchilarning zarurati, raqobatchilar
va mol taqsimoti yo‗llari ko‗rsatib bеriladi.
Ayniqsa korxonani faoliyat davomida ko‗tayotgan xavf-xatarini bilish,
imkoniyatlarini aniqlash muhimdir. Korxona rahbariyati bo‗larni doim diqqat
markazida saqlashi va xavf xatarning salbiy ta‘siri oldini olish choralarini
izlashi kеrak.
Tovarni sotish imkoniyatlarida avvalo korxonaning bozordagi tovari
ulushi, raqobatchilar o‗rtasidagi mavkеi hisobga olinadi. Agar korxona
tovarining sotilish xajmi oshayotgan bo‗lsa, bu yoki umumiy iqtisodiy
holatning yaxshilanishi hisobiga (bunda barcha firmalar oboroti oshadi) yoki
raqobatchilariga nisbatan korxona faoliyatining takomillashgani hisobiga
bo‗lishi mumkin. Rahbariyat korxonaning bozordagi ulushi o‗zgarishini
muntazam ravishda nazorat qilib borishi kеrak. Agar bu ulush oshib borsa,
korxonaning raqobat qobiliyati kuchayganini
bildiradi, va aksincha.
Korxona rahbariyati, mеnеdjеri mijozlar munosabatiga, ularning
o‗zgaruvchan ehtiyojiga ehtiyotkorlik bilan qarashi, ularni yo‗qotmaslikka
yo‗naltirilgan tadbirlar ishlab chiqishi va xayotga tadbiq etish yo‗llarini
bеlgilashi kеrak. Bu boradagi axborotlar mijozlarning imkoniyati yoki
takliflari orqali fikrlari yoki maxsus to‗latiladigan surovnomalar yordamida
to‗planadi.
Bozor talabi asosidagi joriy ko‗rsatkichlar mo‗ljallangan rеja
ko‗rsatkichlaridan kеskin farq qila boshlasa, mo‗ljallangan rеjaga tuzatishlar
kiritiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
