|
1-расм. Ташриф буюрган фуқароларнинг ҳудудлар бўйича таркиби.
Манба: Ўзбекистон Республикаси Давлат Статистика Қўмитаси.
217
Расмдан кўриш мумкинки, мамлакатимизга келган чет элликларнинг асосий қисми
Қирғизистондан 424,8 минг киши (барча ташриф буюрганларнинг 31,4 фоизи), Қозоғистондан
399,8 минг киши (29,5%), Тожикистондан 333 минг киши (24,6%), Россиядан 70 минг киши
(5,2%), Туркманистондан 60,6 минг киши (4,5%), Озарбайжондан 2,0 минг киши (0,1%)
ва Беларусдан 1,3 минг киши (0,1%) ташриф буюрган.
Хорижий давлатлардан Ўзбекистон Республикасига келган чет эл фуқароларининг
асосий қисми Туркиядан 15,2 минг киши (1,1%), Жанубий Кореядан 6 минг киши (0,4%),
Хитойдан 5,1 минг киши ташриф буюрган. 2020 йил 9 ой давомида Ўзбекистонга келган чет
эл фуқароларининг 50,8 фоизини (687,5 минг киши) эркаклар, 49,2 фоизини (666,8 минг киши)
аёллар ташкил этди.
Сайёҳларнинг асосий улушини аниқлаб олганимиздан сўнг, туристик объектларни юқори
улушга эга туристлар гуруҳига мослаб шакллантиришимиз ҳамда реклама фаолиятини юқори
улушга эга ташриф буюрган туристлар ҳудудида амалга оширишимиз мақсадга мувофиқ.
МАМЛАКАТИМИЗДА ТУРИЗМНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА SMM
МАРКЕТИНГНИНГ РОЛИ
Ходжаев Анвар Расулович,
Қурбонов Азизбек Улуғбекович
Бухоро Давлат университети,
“Иқтисодиёт” кафедраси ўқитувчиси
Мамлакатимиз бугунги кунда туризмнинг дунё иқтисодиётидаги ўрни мустаҳкамланиб,
муҳим мақроиқтисодий тармоқлардан бири сифатида жадал ривожланиб бормоқда.
Ўзбекистон ташаббускор, ҳамда маданият, тарих, анъана ва эгзотик мамлакатларга
қизиқувчилар учун мафтункор сайёҳлик йўналишларидан бирига айланмоқда. Қадимий
шаҳарларимиздаги такрорланмас ёдгорликлар ва меъморий иншоатлар ўтмиш замонларни
ўзида акс эттириб, мамлакат тарихида катта роль тутади. Буюк Британиянинг “Daily Mail”
нашри оилавий сайёҳлар оқими етиб келмаган энг яхши мамлакатлар рўйхатини тузди.
Ўзбекистон шу рўйхатнинг биринчи ўнталигидан жой олган.
Давлатимизда, иқтисодиётнинг барча тармоқлари замонавий IT-технологияларидан
фойдаланган ҳолда ривожланмоқда. Жумладан, ҳалқаро туризмни ривожлантиришда интернет
тармоғи орқали оn-line хизмат кўрсатиш хам амалга оширилмоқда.
Туризм ривожланиши тенденцияларини ва замонавий маркетинг воситалари
қўлланишини ҳисобга олган ҳолда, рақобатбардош туризм маҳсулотлари ва хизматларини
ишлаб чиқиш, уларни ички ва ҳалқаро туризм бозорларида тарғибот қилиш билан туризм
соҳасида мамлакатимизнинг ижобий қиёфасини шакллантиришимиз мумкин. Мамлакатимиз
ялпи ички маҳсулотидаги туризм соҳаси улуши бор-йўғи 3,4 фоизни ташкил этади,
ривожланган хорижий давлатларда эса ушбу кўрсаткич 10 фоизгача етади. Демак,
ривожланган мамлакатлар қаторида жаҳон стандартларига асосланган ҳолда иш юритиш
мамлакатимизда туризм соҳасини ҳар томонлама ислоҳ қилиш, соҳада вужудга келаётган
иқтисодий-ижтимоий ҳолатни илмий нуқтаиназардан таҳлил ва тадқиқ қилиш имкониятини
яратади. Охирги 10-15 йил давомида мамлакатимиз туризм соҳасида инфраструктурани
янгилаш ва жаҳон андозалари даражасига етказиш бўйича кўпгина муҳим тадбирлар амалга
оширилмоқда.
Ҳозирги кунда Интернет тармоғи орқали сайёҳлик ташкилотларни реклама қилиш,
маҳсулотларни SMM маркетинг тарзда сайёҳларга етказиб бериш хизматларини кўрсатиш
имкониятлари мавжуд. Мутахассислар фикрига кўра, замонавий туризм индустриясида янги
IT технологияларини жорий этилиши улкан ўзгаришларга сабаб бўлади. Ҳар қандай
ташкилотнинг сайёҳлик бизнеси бозорида замонавий IT технологиялардан фойдаланилмасдан
218
муваффақиятли фаолият кўрсатиши қийин. Туризм соҳасини жаҳон талаблари даражасига
олиб чикиш учун ривожланган давлатларнинг бу соҳада эришган ютуқлари ўрганиш зарур.
SMM маркетингдаги алоқа реал вақт режимида одамларнинг турли гуруҳларини
қизиқтирган ҳолда ўз ичига олган ижтимоий тармоқлар ёрдамида амалга оширилади.
Ижтимоий медиа маркетинги бир қатор вазифаларни бажаради:
мақсадли аудитория фикрини бошқариш;
Интернетдаги реклама механизмларидан фойдаланиш. мақсадли аудиторияни
ажратиб кўрсатиш ва унга реклама кўрсатишга имкон берадиган;
туристик компания, хизматлар, ходимлар, имидж ва бошқаларга ижобий
муносабатда бўлган истеъмолчилар сонини кўпайтириш;
кирувчи стереотипларни тўғирлаш, уларни ижобийлари билан алмаштириш;
компания веб-сайтига киришни кўпайтириш;
товар хабардорлигини ошириш, компаниянинг таклифлари ва хизматлари
савдосини ошириш.
Ижтимоий медиа маркетинги (SMM) нинг асосий механизми туристик маҳсулотни
тарғиб қилишда тижорат муваффақиятлари учун жамоатчилик фикрини шакллантиришдир.
Ижтимоий тармоқлар, эҳтимол, энг содда ва тезкорлардан бири потентсиал истеъмолчига
маълумот этказиш усулларидан ҳисобланади. Улардан фойдаланиш маркетологларнинг ишини
осонлаштиради, чунки бутун миллионлаб аудиториялар қизиқиш уйғотган жамоаларга
бўлинган сегментатсия кузатилиши мумкин. Маълум бир сайёҳлик объектини тарғиб қилиш
учун сотувчига аниқ жамоаларни танлаб олиш ва улар билан ишлаш ҳисобланади.
Туризм соҳасида рақобат курашида устунликка эга бўлиш учун маркетинг сиёсатини
режалаштириш зарур. Ижтимоий тармоқлардан саёҳат бизнесида фойдаланишнинг энг зўр
стратегияси SMM маркетинг соҳасида фаол иш олиб бораётган сайёҳлик компаниялари
доимий мижозларини йўқотмайди, балки янгиларини топиб олишади. Ижтимоий медиа
маркетинги ёрдамида сайёҳлик компаниялари ҳар доим ҳушёр ҳолатда бўлишлари, мақсадли
аудитория ўртасида содир бўлаётган ўзгаришларга тезкорлик билан муносабатда бўлишлари
мумкин. Шундай қилиб, замонавий жамият ўз ҳаётининг кўп қисмини ижтимоий тармоқларда
ўтказиши сабабли, сайёҳлик компаниялари учун ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш учун
жуда катта имкониятлар мавжуд. SMM маркетинг бу инноватсион амалий тўпламдир
ижтимоий тармоқларда туристик маҳсулотларни, товарларни ва хизматларни туристларга
тарғиб қилиш ва сотиш воситалари ва туристлар билан реал вақтда ва уларга мос бўлган жойда
самарали алоқаларини ўрнатишга имкон беради. Ҳозирги кунда туризм соҳасини
ривожлантиришда тарихий обидаларнинг 3D технологиялари асосидаги виртуал тасвирини
яратиш ва уларни ижтимоий тармоқларга жойлаштириш ахборот технологиялари ривожланган
даврда энг долзарб масалаларидан бири ҳисобланади.
Ижтимоий тармоқларда рекламани қўллаш истеъмолчини таклифга яқинлаштириши
мумкин, шундай қилиб тезлик билан арзон, уюшган, икки томонлама, тўғридан тўғри ва
мустақил ахборот алмашиш мумкин. Ҳозирги кунда интернет тармоқлари орқали етказиб
берилаётган туристик ахборотларнинг кўп қисми статистик ахборотдир. Шунинг учун ҳам,
қарор қабул қилингунига қадар бўлган даврга эътибор бериш зарур, дам олиш
мўлжалланаётган жойдаги ахборотларнинг динамик қисми саёҳатчи учун кўпроқ муҳимдир.
Туризм ташкилотлари томонидан замонавий IT-технологияларидан самарали тарзда
фойдаланилган ҳолда диққатга сазовор жойларни ижтимоий тармоқларда рекламалар орқали
намоён этилиши мамлакатимизга сайёхлар оқимининг ошишига олиб келади.
Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, Туризмни SMM маркетинги орқали
оммалаштириш осон ва қулай соҳа ҳисобланади. Бу эса ўз навбатида минтақадаги барча
туристик соҳада фаолият кўрсатадиган ташкилотлар бир вақтнинг ўзида туристларга турли хил
219
маълумотларни бериш имконияти вужудга келтиради. Бундан ташқари, анъанавий маркетинг
кампаниялари ва узоқ вақтдан бери эскирган ва хизмат кўрсатувчи провайдерларга керак
бўлган эҳтиёжни талаб қилмайди. Шунинг учун ҳар бир ишбилармон, ўз сайёҳлик
компаниясини ёки бошқа бирон бир корхонани очган ёки очишни ўйлаётган киши, ўзини ва
компаниясини реклама қилиш ва реклама қилишнинг янги, қизиқарли, ғайриоддий усулини
топишга ҳаракат қилганда SMM маркетинг билан муваффақиятга эришганлиги жаҳон
тажрибасида ҳам маьлум.
Do'stlaringiz bilan baham: |
