O’zbekiston xalq ta’limi vazirligi m. Z. Murtazayev., M. E. Eshonqulova servi s pazandachilik asoslari

Cho’zma lag’mon.

Qattiq-yumshoqligini o’rtacha qilib hamir qoriladi, zuvala qilib sochiqqa o’rab 10 - 12 minut tindirib qo’yiladi. Shundan so’ng hamirga tuz va soda eritmasi surtiladi (buning uchun 1 choy qoshig’ida tuz va 0,5 choy qoshig’ida olingan soda 0,5 stakan suvda eritiladi). Shunday eritmada qo’lni namlab hamir mushtlanadi, toki bu namlik hamir bag’riga singib ketsin. So’ngra hamirdan yong’oqday-yong’oqday zuvalachalar yasab, har bir zuvalachani taxta ustiga qo’yib kaftlar bilan dumalatib barmoq kattaligidagi piltalar yasaladi. Piltalar likopchaga terib bir-biriga yopishib ketmasligi uchun ustiga o’simlik yog’i surtiladi. Hamirga singitilgan tuz-soda eritmasi va ustiga surtilgan o’simlik moyi hamirning cho’ziluvchanligini ta’minlaydi. Ana endi har bir piltani ikki uchidan ushlab taxtachaga o’rib-o’rib tortilsa uzun va ingichka arg’amchi hosil bo’ladi, cho’zma ikki buklab yana taxtachaga urib cho’zilsa, 4 qavatdan iborat ingichka vermishelsimon holatga keladi. Hamma hamir ana shu taxlit cho’zib bo’lingach, qaynab turgan tuzli suvga solib pishiriladi. Yuziga qalqib chiqqanda chovli bilan suzib olib 2 - 3 marta sovuq suv bilan chayqab yuborilsa, yuziga surkalgan yog’i ketib hamir dirkillab qoladi va bir-biriga yopishmaydi.

Vaju (qaylasi)ni tayyorlanishi quyidagicha, ya’ni qozonda yog’ni dog’lab piyoz solib jazlanadi, uncha qizarib ketmay turib mayda, «chumchuq tili» qilib to’g’ralgan go’sht solinadi, kavlab qovurib turilsa seli chiqadi, ana shunda halqa qilib to’g’ralgan chuchuk garimdori, ko’bik (1x1 sm) shaklida to’g’ralgan sabzi, somoncha to’g’ralgan turp (rediska), shpalcha to’g’ralgan baqlajon, qirqilgan karam, jandu, jusay, seldir va sarimsoq ko’kidan solib qozondagi masalliqning yuzidan biroz oshirib suv quyib 1 soat davomida mildiratib qaynatiladi, so’ng tuzi rostlanadi. Agar sarimsoq ko’ki bo’lmasa, o’rtasidan o’sib chiqqan qalamsimon tanasidan to’g’rab qo’shish mumkin, u ham bo’lmasa sarimsoq donalari mayda to’g’rab piyoz bilan birga yog’da jazlasa ham, qaylasiga solib qaynatilsa ham bo’ladi. Sirasini aytganda, cho’zma lag’mon sarimsoq bilan juda kelishadi.

Dasturxonga tortishda kosalarga hamirdan yarim-yarim solib, ustiga qaynoq qayla qo’yib keltirasiz. Alohida idishda uzum sirkasi va murch beriladi. Lag’mon eb bo’lingandan keyin xo’randalarning hoxishlariga qarab, hamir qaynatilgan suvdan piyolalarga quyib, qaylaning yog’idan biroz qo’shib qatiqlab keltiriladi.