O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

 
Pо‟latlarni sianlash 
Pо‟lat detallarnig yuzasini bir vaqtning о‟zida uglerod va azotga tо‟yintirish jarayoni sianlash deb 
ataladi.  Qattiq,  suyuq  va  gaz  muhitida  sianlash  usullari  mavjud.  Sianlangan  yuzaning  qalinligi,  odatda, 
0,1…0,2  mm  ga  yetadi.  Sianlash  natijasida  detallarning  yuza  qattiqligi  va  ishqalanib  yemirilishi 
chidamliligi,  hamda  korroziyabardoshligi  ortadi.  Ayniqsa,  mayda  va  о‟rtacha  detallar  (shesternya, 
porshen barmoqlari, vallar va boshqalar) ni sianlash yuqori samara beradi.  
Suyuq mug‟itda sianlash usuli keng tarqalgan.  
Tarkibi  50%NaCN,  3,5%BaCl
2
,  15%NaCl  tuzlardan  iborat  aralashma  500…600 
0
C  gacha 
qizdirilganda  uglerod  va  azot  atomlari  hosil  qilib  parchalanadi,  ana  shu  faol  atomlar  detal  yuzasiga 
singadi.  
Tezkesar pо‟latdan tayyorlangan asboblarni puxtalash uchun 25…40%NaCN, 20…45%Na
2
CO
3
  va 
10…20%NaCl tarkibli aralashma muhitida 500…600 
0
C da 5…30 daqiqa davomida ishlov berilsa, detal 
yuzasining 0,02…0,04 mm qalinligi sianlanadi. 
 Tarkibida  0,4  %  gacha  uglerodi  bо‟lgan  uglerodli  va  maxsus  pо‟latlarga  6…10%NaCN, 
80…84%BaCl
2
,  10%  gacha  NaCl  tarkibli  tuzlar  aralashmasida  800…950
0
C  haroratda,  1…6  soat 
davomida ishlov berilsa, 0,5…1,5 mm yuza qatlam uglerod va azotga tо‟yinadi.  
Bunday  yuqori  haroratda  sianlangan  detallar  toblanib,  sо‟ngra  past  haroratda  bо‟shatiladi,  yuza 
qattiqligi 58…62 НRC ga yetadi. 

---

 
 
 
70 
Gaz  muhitida  sianlash  (nitrotsementatsiya)  jarayoni  850…900 
0
C  haroratda,  tarkibida  uglerod  va 
azot  bо‟lgan  gazlar  (masalan,  70...80%  tabiiy  gaz  va  20...30%  ammiak) muhitida  olib  boriladi.  0,25...1 
mm qatlam olish uchun 2...10 soat vaqt sarflanadi. 
Nitrosementitlangan  detal  bevosita  pechda  toblanib,  160…180 
0
C  da  bо‟shatiladi.  Bo‟shatilgan 
yuzaning  qattiqligi  58-62  HRC  ga  yetadi.  Bu  jarayon  murakkab  shaklli,  tob  tashlashga  moyil  bо‟lgan 
detallar (shesternyalar) uchun qо‟llanilganda samara beradi.