O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Qo’l parmalarining konstruktsiyasi va ishlash printsipi.
Ilgarilanma uzatishli ERP18L-
2M qo’l elektroparmasi 
(14.4-rasm
) 
oddiy ER18D-2M elektroparmasidan farqi burg’ulovchi 
mexnatini osonlashtirish maqsadida parmaga ilgarilanma uzatish beriladi, bu esa qattiq ko’mir va 
yumshoq tog’ jinslaridan shpurlar burg’ulash unumdorligini oshiradi. Buning uchun parmaning 
oldingi qobig’i 1 da tros 3 li qo’shimcha baraban 2 ishlatilgan. Oldingi qobiq o’rtadagi щit 
4 ga 
va 
korpus 
5 
ga shpilka yordamida maxkamlangan. Ish boshida burg’ulovchi trossni ilgak yordamida 
zaboyda o’rnatilgan tayanch ustunga maxkamlaydi. Elektroparma ishga tushganda tross barabanga 
o’ralib zaboyga tortiladi.
Elektrodvigateldan aylantiruvchi moment ikki pog’onali reduktor yordamida shpindelga 
uzatiladi. Reduktorda ikki juft yegritishli 
z
1
 – z
2
va
z
3
 – z
4 
shesternyalari joylashgan (14.4-rasm, 
b).
SHpindelь 300 ayl/min chastota bilan aylanadi. 
Pnevmatik sverloning elektrik sverlodan asosiy farqi, unda qo’llaniladigan pnevmatik 
dvigatelidadir. SRP-11 qo’l pnevmatik sverlosida (14.5-rasm) 1 dastakni bosganda 2 klapan 
cho’kada va siqilgan havo 11 kanaldan sverloning 6 pnevmatik rotatsion dvigateliga uzatiladi. 8 
rotorga ekstrik o’rnatilgan 7 cho’kuvchi lopataga bosib siqilgan havo shu rotorni aylantiradi. 
Aylanuvchi moment dvigatelni rotoridan 9 shpindelga bir yoki ikki pog’anali planetar reduktor 
orqali uzatadi (mos ravishda SPR-11-5 va SPR-11-4 rusumlarida). Rotorning aylanish tezligi 3 
markazdan qochma regulyator yordamida chegaralanadi. Regulyator 4 richag orqali 5 klapanga 
ta’sir qilib dvigatelga kelayotgan havoni kamaytiradi. 
 
14.4-rasm. Ilgarilanma uzatishli ERP18D-2M qo’l elektroparmasi: 
a
– umumiy ko’rinishi;
b
– kinematik sxemasi. 
GOST bo’yicha manba’dan kelayotgan havo bosimi 5 kgk/sm2, uzatuvchi kuchi 100 kgk, 
bo’lishi kerak. SPR sverlosida bu pnevmo maxsus pnevmo ushlovchi (pnevmopodderjka) 
yordamida amalga oshiriladi. 
Pnevmatik qo’l sverlasi (SPR) qattiqlik koeffitsienti 
f

4 gacha, mexaniq uzatuvchisi bo’lgan 
sverlo (SPM) 
f
=3

5, kolonkali masofadan boshqariluvchi (SPK) va avtomatik ravishda uzatuvchi 
tezligini o’zgartiruvchi (SPKA) sverlo 
f

12 gacha bo’lgan tog’ jinslarini burg’ilashda ishlatiladi. 
Quvvati 1,8 o.k., shpindelining aylanishi 700 ayl/min. bo’lgan SPR sverlosining shartli belgisi.: 
Sverlo «SPR-700 GOST 5504-69» deb belgilanadi. Kon korxonalarida qo’llanib kelayotgan asosiy 
elektrik va pnevmatik qo’l sverlalarining texnik tavsifi hamda asosiy ko’rsatgichlari 14.1-jadvalda 
keltirilgan. 

---

70 
14.5.-rasm. SRP11 qo’l pnevmatik sverlosi. 
14.6-rasm. Xitoyda ishlab chiqarilgan ZQSJ-140/4.3 pnevmatik parmasi 
SGR gidravlik sverlolar, gidroturbina ko’rinishidagi gidro yuritma bilan jixozlangan bo’lib 
hozircha kon sanoatida qo’llanishi chegaralangan, lekin gidrousul bilan foydali qazilma qazib 
olishda qo’llanishi mumkin. 
Xiitoyda ishlab chiqarilgan ZQSJ-140/4.3 pnevmatik parmasi texnik tavsifi: 
-
Havo bosimi – 0,4-0,6 MPa; 
-
Eng kichik burovchi momenti – 140 Nm; 
-
-Eng kichik aylanish soni – 300 ayl/min; 
-
Eng kichik chiquvchi quvvati – 4,3 kVt; 
-
Salt ishlagandagi aylanish soni – 630 ayl/min; 
-
Ish holatdagi havo sarfi – 5 m3/min; 
-
Og’irligi – 18 kg.