O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Psixologik  talablar.  Tabiatshunoslik  darsining  reja  va  konspektini  tuza  turib,  o’qituvchi  har  bir 
o’quvchining psixologik xususiyatlarini:  
- uning tafakkur tipini (ijodiymi yoki yo’qmi);  
- xotira turini (ixtiyoriy yoki beixtiyoriy);  
- tanib olish, eslash, yod olish, fikrlarni tiklash o’quvlarini;  
- diqqatning mavjudligini (o’rganilayotgan narsaga fikrlarini to’plash qobiliyatini), xayolini (ijodiy qobiliyatini), 
irodasini (o’z oldiga uzoq  va yaqin  maqsadlar qo’ya olishi va ularga erisha bilishini),  milliy faolligini hisobga 
olishi kerak. 
O’quvchilarning tabiatga bo’lgan munosabatiga ularning psixologik holati ham ta‘sir ko’rsatadi, bunday 
psixologik  holat  ekskursiyalar,  kuzatishlar,  amaliy  ishlar,  o’qituvchining  hayajonli  hikoyalari  vaqtida  vujudga 
keladi.  Shunga  ko’ra  o’quvchilar  shaxsiga  ta‘sir  ko’rsatish,  ularni  bajargan  ishlaridan  idrokiy  xursandchilik  va 
qanoatlanish beruvchi o’quv faoliyatiga jalb qilish — darsda o’qituvchi faoliyatining zarur tomonidir. 
Topshiriqlarning (kollektsiya, gerbariy, maket va shu kabilarni tayyorlash) bajarilishini aniq sinchiklab va 
o’z  vaqtida  nazorat  qila  borib,  o’qituvchi  talabchan,  ammo  xayrihoh  va  adolatli  bo’lishi,  bola  shaxsini  hurmat 
qilishi kerak. 
SHuni  hisobga  olish  kerakki,  o’qituvchining  psixologik  holati  darhol  o’quvchilarga  ta‘sir  ko’rsatadi. 
O’qituvchining  kayfiyati,  uning  saranjomli,  e‘tiborli  bo’lishi  yoki  aksincha  serzarda,  parishonxotir  bo’lishi 
bolalarga  beriladi.  Shunga  ko’ra  pedagogik  odobga  rioya  qilish  —  darsning  pedagogik  muvaffakiyatini 
ta‘minlovchi muhim talablardan biridir. 

---

 
 
 
7
7
7
1
1
1
 
 
 
Gigienik talablar. Sinfda tegishli harorat tartibiga, yoritish normasiga va boshqa gigienik talablarga rioya 
qilish bolalar salomatligining  garovidir. Shuning uchun xam o’qituvchi  ularga rioya qilinishini kuzatib borishi, 
bolalarning  na  jismoniy,  na  aqliy  jihatdan  charchab  qolmasliklariga  erishishi  kerak.  Aqliy  jihatdan  charchashni 
oldini olish uchun o’quv ishidagi bir xillikdan, bayonni bir ohangda bo’lishidan extiyot bo’lish, nazariy materialni 
har  xil  sezgi  organlarini  ishga  jalb  qilish imkonini  beruvchi  amaliy  topshiriqlar  bilan  almashtirib  borishi  kerak. 
Fikrlash faoliyatining kuchlanishini talab qiluvchi topshiriqlar ko’rgazmali qurol, tarqatma materiallarni ishlatish 
bilan, darslik bo’yicha murakkab bo’lmagan topshiriq va mashqlarni bajarish bilan almashinishi kerak. 
Tabiatshunoslik  darslarining  samaradorligini  oshirish  uchun  unga  tayyorlanishda  uning  tashkiliy 
tuzilishini,  strukturasini  aniq  o’ylab  olish,  amaliy  topshiriqlarni  (o’quv-tajriba  uchastkasida,  tirik  tabiat 
burchagida,  hayvonlarni  parvarish  qilganidan  yoki  ular  bilan  o’ynagandan  keyin)  bajarishda  shaxsiy  gigiena 
masalalariga alohida e‘tibor berish zarur.