O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Kerakli reaktiv va asboblar:

1. G’o’za, arpa,ildizlari, 2.Xajm o’lchagich, 3.Byuretka. 4. Shisha naycha, 5. Kaynatilgan suv, b. Xromning sulfat kislotasidagi eritmasi, 7. Shtativ, 8. Filtr qog’ozi, 9. Ip, 10. Paxta, 1I. Qaychi, 12. Pipetka, 13. Probka (tiqin).

O’simlik ildizining xajmi oddiy silindr idishdan yasalgan moslama yordamida aniqlanadi. Bu moslamani xajm o’lchagich deb ataladi. Xajm o’lchagich tubandagi ko’rinishda bo’ladi (rasmda).

Moslama rasmda ko’rsatilgandek silindrdan (1) iborat bo’lib, uning pastki qismi ingichkalashgan (2) bo’ladi. Ingichkalashgan qismiga rezina shlanka (3) kiyg’izilib, uning uchiga esa 1 mlli pipetka (4) o’rnatiladi. So’ngra silindr va rezina shlanka uchidagi pipetka gorizontal ravishda shtativga maxkamlanadi. Keyin, shtativga maxkamlanadi.Keyin, silindrning A₁ balan dligigacha kaynatib sovutilgan suv quyiladi.

Silindrning A₁ balandligigacha quyilgan suv, rezina uchidagi pipetka esa B₁ xolatda bo’ladi. Avvalo, rezina shlanka va pipetka orqali bo’ladigan suv xarakati tekshirib ko’riladi, ya’ni ulardagi xavo pufakchalari yo’qligiga ishonch xosil kilingandagina moslama tajriba o’tkazishga tayyor deb xisoblanadi. Mabodo, u yerdagi suv xarakati ko’ngildagidek bo’lmasa, silindr, rezina shlanka va uning uchidagi pipetka qaytadan xrompik bilan yuviladi. So’ngra, moslama kaynatilib sovutilgan suv bilan yaxshilab yuviladi va u, qayta tekshirilib ko’riladi. Shu tadbirlar o’tkazilgandan keyingina ishni boshlash mumkin.