|
2.3. Qurilish
-
montaj ishlarini bajarishni loyihalash
Bino va inshootlarni muvaffaqiyatli qurish uchun qurilishni tashkil etish va
ishlarni bajarish bo‘yicha qurilishni tashkil etish loyihasi (QTEL), ishlarni bajarish
loyihasi (IBL) va texnologik xaritalar (TK) ko‘rinishida loyiha materiallari ishlab
chiqilib, ularda qurilish ishlarini bajarishni tashkil etish va texnologiyasining
46
asosiy masalalari bo‘yicha qarorlar (echimlar) keltiriladi.
Asosiy loyiha tashkiloti loyihani ishlashning boshlang‘ich bosqichida QTEL ni
ishlab chiqadi. QTEL qurilishning qiymatini, uning davomiyligini asoslash bo‘yicha
birlamchi hujjat hisoblanib, qurilish texnologiyasi va qurilishni tashkil etish bo‘yicha
tavsiyalar beradi.
Ishlarni bajarish loyihasi (IBL) QTEL da taklif etilgan asosiy yechimlar
(qarorlar)ni yanada mufassal ishlab chiquvchi hujjat hisoblanadi. Ishlarni bajarish
loyihasi qurilish-montaj ishlarini qiymati va mehnat sarfini pasaytirishga, qurilish
davomiyligini qisqartirishga, qurilish-montaj ishlari sifatini yaxshilashga imkon
beruvchi qurilish-montaj ishlarini bajarishning eng samarali metodlarini belgilab
beradi. Qurilish ishlarini ishlarni bajarish loyihasisiz amalga oshirish ta’qiqlanadi.
IBL qurilishni amalga oshiruvchi qurilish-montaj tashkiloti yoki ixtisoslashtirilgan
tashkilotlar tomonidan ishlab chiqiladi.
IBL ishlarni bajarishning ilg‘or metodlarini nazarda tutadi va qurilish
ishlarini bajarishni tezkor rejalashtirish, nazorat qilish va hisobga olish uchun
dastlabki material bo‘lib xizmat qiladi.
Ishlarni bajarish loyihasi
tarkibiga quyidagilar kiradi:
ayrim ijrochilar tomonidan bajariladigan ishlar va ularni
bajarish muddatlarini o‘zaro bog‘lagan ishlarni olib borishning
kalendar
(taqvim) rejasi
;
qurilayotgan ob’ekt, maishiy xonalar, omborlar, mexanizmlar,
vaqtincha yo‘llar, vaqtincha va doimiy vodoprovod, kanalizatsiya
tarmoqlari va hokazolar chizilgan
qurilishning bosh rejasi
;
ishchi kadrlar, mexanizmlar, qurilish materiallari va
konstruktsiyalariga har
kunlik ehtiyoj grafiklari
;
IBL loyihasi tarkibidagi murakkab va yangi texnologiya
bo‘yicha o‘zlashtiriladigan ishlar(jarayonlar)ga
texnologik xaritalar
ishlab chiqiladi. Xaritada ishlarni bajarishning qabul qilingan usullari,
qamrovlarga bo‘linishlar, mexanizmlarning joylashtirilishi va transport
xarakati yo‘nalishlari, jarayonlar ketma-ketligi hamda davomiyligi,
47
xaritaga kiritilgan jarayonlarni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan
mehnat va moddiy resurslarga bo‘lgan ehtiyojlar ko‘rsatiladi.
Qurilishda texnologik xaritalarning uch turidan foydalaniladi: 1)
qurilayotgan ob’ektga va mahalliy sharoitlarga bog‘lanmagan tipovoy (namunaviy)
xaritalar; 2) tiklanayotgan bino yoki inshootga bog‘langan, lekin mahalliy
sharoitlarga bog‘lanmagan tipovoy (namunaviy) xaritalar; 3) qurilayotgan ob’ektga
va qurilish joyidagi mahalliy sharoitlarga bog‘langan xaritalar.
Texnologik xaritalar yagona sxema bo‘yicha ishlab chiqiladi, ularda qurilish
jarayonining texnologiyasi va tashkil etilishiga oid masalalar aks ettirilmog‘i,
materiallar va yarimfabrikatlar, konstruktsiyalar hamda asboblarga bo‘lgan
ehtiyojlar ko‘rsatilishi lozim. Shuningdek, texnologik xaritalarda texnologik
sxemalar, mehnat sarflari kalkulyatsiyasi, sifatga qo‘yiladigan talablar, ishlarning
sifatini operatsiyalar bajarilishi bo‘yicha nazorat qilish, texnik-iqtisodiy
ko‘rsatkichlar beriladi.
Texnologik xarita tarkibi:
● qo‘llanish sohasi – qurilish jarayonini bajarish sharoitlari (shu
jumladan iqlim sharoitlari); konstruktiv elementlar, bino va inshoot
qismlarining tavsiflari (xarakteristikalari); ko‘rib chiqilayotgan qurilish
jarayonining tarkibi, zarur bo‘lgan moddiy (material) elementlar
nomenklaturasi;
● moddiy-texnik resurslar – ko‘zda tutilgan ishlar hajmlariga mos
keladigan materiallar, yarimfabrikatlar va konstruktsiyalar, asboblar-
uskunalar va moslamalarga bo‘lgan ehtiyojlar to‘g‘risida ma’lumotlar;
● mehnat sarflari kalkulyatsiyasi – ishlar hajmi ko‘rsatilib
bajarilishi lozim bo‘lgan operatsiyalar va jarayonlar ro‘yxati; ishchi va
mashina vaqti me’yor (norma)lari va narxlari; ishchilarning me’yoriy
(normativ) mehnat sarflari (xarajatlari) (kishi yoki odam - soat) va ish
haqi (so‘m);
● ishlarni bajarishning soatbay yoki smenali grafigi – mehnat
sarflari va mashinalarning ishlash vaqti kalkulyatsiyasi asosidagi
48
operatsiyalar va jarayonlar ketma-ketligi va davomiyligining grafik
ifodasi. Grafikning jadval qismini hisoblashda mehnat unumdorligini
oshirish evaziga me’yorlar (normalar)ni oshirib bajarish imkoniyatlarini
hisobga olish zarur;
● ishlarni bajarish texnologiyasi va tashkil etish – oldin bajarilgan
jarayonlar yoki tayyorgalik jarayonlarining tugallanganligiga qo‘yiladigan
talablar;
foydalaniladigan
mashinalar,
konstruktsiyalar
va
mexanizmlarning tarkibi ularning texnik tavsiflari, turlari, markalari va
soni; operatsiyalar va oddiy jarayonlarning ro‘yxati hamda ularni bajarish
texnologik ketma-ketligi; pirovard mahsulotni olish uchun operatsiyalar
va oddiy jarayonlarni bajarish sxemalari; mexanizmlar, mashinalarning
joylashish va moslamalarni joylashtirish sxemalari; ishchilar zvenolari
yoki brigadalarining tarkibi; materiallar va konstruktsiyalarni omborga
joylashtirish sxemalari;
● ishlar sifatini operatsion nazorat qilish ― nazorat qilinishi lozim
bo‘lgan operatsiyalar yoki jarayonlar ro‘yxati; nazorat qilishning turlari va
usullari; foydalaniladigan asboblar va konstruktsiyalar; bajariladigan
jarayonlar sifatini nazorat qilish va baholashni amalga oshirish bo‘yicha
ko‘rsatmalar;
● mehnat muhofazasi – jarayonlarni xavfsiz bajarish tadbirlari va
qoidalari, shu jumladan kurilayotgan ob’ekt yoki ish turlari uchun aniq
talablar;
●texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar – ishchilarning mehnat sarflari
(kishi-soat); mashinalarning ishlash vaqti sarflari (mash-soat);
ishchilarning ish haqi (so‘m); ishlarni amalga oshirish grafigiga muvofiq
jarayonni bajarish davomiyligi (smenalar); bir smenada bir ishchi ishlab
chiqaradigan maxsulot natural o‘lchamlarda; mexanizatsiyalashtirish
xarajatlari va boshqalar.
Qurilish jarayonlarining tashkiliy-texnologik strukturasi (tuzilishi)ni grafik
tarzda ifodalovchi muhim hujjat ob’ekt qurilishiing taqvim (kalendar) grafigi
49
(qurilish jarayonlari yig‘indisining o‘zaro bog‘likligini vaqtda ifodalash uchun)
yoki taqvim (kalendar) rejasi (yirik ishlar majmualarining o‘zaro aloqasini
ifodalash uchun).
Do'stlaringiz bilan baham: | 
