O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Kurakchasimon ko‘mgichlar 
g‘ildirakcha oldiga o‘rnatilib 
lavlagi, chigit ekish seyalkalarida urug‘ ekishga ochilgan 
ariqchani ko‘mish uchun ishlatiladi 
(42-b rasm).
Disksimon ko‘mgichlar tugunaklarni chuqur ko‘mish uchun 
ishlatiladi 
(42-d rasm).
 
42-rasm. Urug‘ ko‘mgichlar: a–shleyf; b–kurakchasimon; d–disksimon;
1–zanjir; 2–halqa; 3–g‘ildirakcha; 4–kurakcha; 5–disk. 
Chigit seyalkalarida ekilgan urug‘ni sifatli ko‘mishga katta 
ahamiyat berilib, bir necha texnologik jarayon bajariladi. Masalan, 
zichlagich chigit seyalkalarida ekkich ochgan ariqcha tubini 
zichlab, bevosita chigit yotqiziladigan joyni tayyorlaydi. 
1 
2 
a 
4 
5 
3 
b 
d 

---

104 
6-§. Universal seyalkalar 
Don va dukkakli ekinlar urug‘ini qatorlab, tor qatorlab ekish 
bilan bir vaqtda yerga o‘g‘it solish uchun universal seyalkalardan 
foydalaniladi. 
Universal don seyalkasining 
namunaviy sxemasi 43-rasmda 
tasvirlangan. U bug‘doy, arpa, suli, savsar, no‘xat, loviya, soya, 
grechixa, tariq va boshqa ekinlarning urug‘ini qatorlab ekish bilan 
bir vaqtda mineral o‘g‘it ham solib ketadi. Seyalka rama 7, 
traktorga ulash moslamasi 9, urug‘ qutisi 1, urug‘ 2 va o‘g‘itga 
miqdorlagich 2a, urug‘ o‘tkazgichlar 3, qo‘sh diskli ekkichlar 4, 
sidirib ko‘mgich 5, pnevmatik g‘ildirak 6, ekkichlarni ko‘tarish 
mexanizmini gidrosilindri, harakatni g‘ildirakdan miqdorlagich-
larga uzatadigan mexanizm, seyalka ishini nazorat qiluvchi 
tuzilmadan iborat. Ekkichlari ikki satrlab o‘rnatilganligi tufayli 
ularning orasi o‘simlik qoldiqlari va tuproq tiqilib qolmaydi. 
Ekkichlarni yerga botishi bosuvchi prujinalarning siqilish 
darajasini o‘zgartirish hisobiga sozlanadi.