O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

Tabiatning estetik jihatlari. 
Darhaqiqat estetik go‘zalliklarning xilma-xil 
ko‘rinishilari orasida tabiat go‘zalligi inson uchun hammadan ko‘ra yaqinroq va 
tushunarliroqdir. Tabiat bilan yaqin bodishga ichki bir intilish, undagi go‘zallik, 
nafosat olamiga oshno bo‘lish barcha uchun xosdir. Tabiat butun tabiiy xilma-xilligi 
bilan bizni o‘rab turgan dunyo demakdir. Jonli va jonsiz tabiat o‘zining murakkab 
qonunlari asosida yashaydi va rivojlanadi. 
Tabiat estetikasi insonga tabiiy go‘zallik va uyg‘unlikni ko‘rish va qadrlashni 
o‘rgatadi. Tabiatdagi har bir hodisaning go‘zal va takrorlanmasligini sezish mumkin. 
Inson tabiatdagi go‘zallikni avvalo ko‘rish orqali idrok etadi, uni tabiatdagi ranglar va 
shakllarning uyg‘unligi, tabiiyligi zavqlantiradi. Masalan, bahorda olamning gulga 
burkanishi, yozda o‘rmonlarning yashillika burkanishi, kuzda esa olovdek tovlanishi, 
barglarning qizg‘ish rangi, qishda oppoq qorga burkangan qir-adirlar barchaga estetik 
zavq beradi. 
Tabiat go‘zalligini his etish va idrok etish uchun uning uch jihatini tushunish 
lozim. Bu tabiiy organizmning o‘ziga xos tuzilishi, uzaro mutanosibligi, doimiy 
harakatda, rivojlanishda bo‘lgan jonli organizmning o‘ziga xos xususiyatini, tabiiy 
21
Karimov I.A. Ona yurtimiz baxtu iqboli va buyuk kelajagi yo‘lida xizmat qilish — eng oliy saodatdir. 
— T.: O’zbekiston. 2015. -12 b. 

---

393 
obektlarga xos bo‘lgan dekorativ go‘zallik, masalan, kapalak qanotlari, yoki tovus 
patlaridagi ajib bir uyg‘unlik va go‘zallikni ajrata bilish lozim. Bu ayniqsa san’at 
orqali yetkazib beriladi. 
Tabiat estetikasi tabiatni sevishni, uning go‘zalligiga beg‘araz munosabatda 
bo‘lishni o‘rgatadi, ya’ni tabiatni faqat odamlar uchun yaratilgan deb emas, uni 
jamiyatdan tashqaridagi umumolamiy mustaqil qadriyat sifatida idrok etishni taqozo 
qiladi.