100
davolashda qo‘llaniladi. Qatiq, atsidog‘il-turushli sut bo‘lib, o‘pka silini davolashda,
oshqozon ichak kasalliklarini davolashda atsidog‘il sut va boshqa atsidog‘il
mahsulotlardan foydalaniladi. Yo‘qon ichak yallig‘lanishi, dizenteriya, meda va ichaklarda
ovqat singimasligi kabilarda esa atsidafil pastadan foydalaniladi. Atsidog‘il mahsulotlarni,
mikroorganizmni buzuvchi antibiotiklarni roli tibbiyotda ichakdagi normallanishi bilan
keskin ortadi. Atsidog‘il mahsulotlar normal mikrofloralarning (zararsiz) tiklanishlariga
yordam beradi. Qatiq sut mahsulotlari o‘zida turli xil vitaminlar (A,D,E) tutadi, u Ca
tuzlariga, R,Mg inson suyagi tarkibi va to‘qimalarini turli minirallarga boydir. Qatiq-sut
mahsulotlari
almashinmaydigan
va
organizmlarga
engil
o‘zlashtiriladigan
aminokislotalarga boy.
Qatiq, kefir o‘zida CO
2
va sut kislotasi, alkogol qoldiqlarni tutadi va bularning
barchasi ta‘sirida ovqat hazm qiluvchi bezlar ajratadigan shirani ajralishini kuchaytiradi va
ovqatning hazm bo‘lish jarayonini yengillashtiradi.
Qatiqning buzilishi. Buzilishning asosiy ko‘rsatkichi nordon, taxir ta‘m va o‘ziga xos
maza bermasligi. Buzilish asosan oqsilning sutda oz miqdorda bo‘lishi, achitqi faolligini
pastligi va harorat rejimini nazorat qilmaslik natijasida kelib chiqadi.
Tvorogning buzilishi. Tvorogning buzilishida asosan kislotalilikni ortishi,
cho‘ziluvchanlik va bo‘rtish ko‘zatiladi. Ortiqcha kislotalilik kislota tayoqchalarining
harakatga sezgirligi va intinsivligidan paydo bo‘ladi. Bu buzilish ivishni sekinlashtiradi va
uning natijasida begona mikroflora rivojlanadi. Jumladan, issiqqa chidamli sut kislota
tayoqchalarining buzilishini mezofil streptokokklari keltirib chiqarishi mumkin, bundan
tashqari sirka kislota bakteriyalari qo‘zqata oladi. Tvorogning ko‘pchishi achitqilar
parchalanishidan sodir bo‘ladi. Achitqilar tvorokka kefir achitqisidan yoki uning o‘zidan
tushishi mumkin. Ko‘pchishning sababchisi esa ichak tayoqchalarining rivojlanishidan
bo‘lishi mumkin, bu tayoqchalar esa tvorogni ishlashda tushadi.
Smetananing buzilishi. Smetana buzilishining asosi ko‘pchish, kislotalilikni ortishi,
cho‘ziluvchanlik va mog‘orlanishidir. Ko‘pchish – turushlarning rivojlanishi oqibatida
hosil bo‘ladi, ular esa smetanani ishlab chiqarishda, ishchilar qo‘lidan va havo orqali ham
tushishi mumkin. Buzilish yana smetanani saqlash haroratini ortishidan ham kelib chiqishi
mumkin.
Smetananing ortiqcha kislotaliligi t
o
ga sezgir sut kislota tayoqchalarining
rivojlanishi va qaymoqqa pasterizatsiyadan so‘ng ishlov berishda kelib tushishi yoki
saqlanib qolganlari bo‘lishi mumkin. Turushlarning ko‘p miqdorda bo‘lishi yuqori
haroratda buzilishini kuchaytiradi. Smetananing mog‘orlanishi oq sut moqorlarining
rivojlanishidan (oidiumlactis) yuzaga keladi. Agar smetanani o‘zoq vaqt davomida past
haroratda saqlansa ham bu holat ko‘zatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: