|
1 2 3 4
4 3 2 1
2 4 1 3
3 1 4 2
64
2.3. 4-sinfda o`quvchilarning matematikadan mustaqil ishlarini tashkil qilish
metodikasi.
Boshlang`ich sinflarda mustaqil ish sifatida o`quvchilarga darslik ichiga uyga vazifalar
kiritilgan. 4 – sinf matematika darsligi ichiga uyga vazifa shaklida berilgan 250 ta misol
va masalalar kiritilgan. Shundan 165 tasi misol va 85 tasi masala.
Shu misol va masallarni ishlanish usullari va metodikasini ko`rib chiqamiz.
“Raqamlash” mavzusidagi misol va masalalarni ko`rib chiqamiz.
[16;16]
1) 356
-
189
167
2) 637
+
274
911
3) 807
-
358
449
4) 421
+
65
189
610
5) 770
-
354
416
[16;16]
Yosh tabiatshunoslar 12 kg massali qovoq va 6 kg massali qovun yetishtirdilar. Qovoq
qovundan qancha og`ir? Qovunning massasi qovoqning massasidan necha marta kam?
Yechish: 1) 12 – 6 = 6 (kg) og`ir
2) 12 : 6 = 2(kg) kam
Javob: 2 marta kam.
[16;20]
1) 809 – (243 + 127) = 809 – 370 = 439
243 809
+ -
127 370
370 439
2) 566 – (681 - 524) = 566 – 157 = 409
681 566
- -
66
524 157
157 409
[16;20]
120 o`quvchi xo`jalikka paxta yig`im- terimida, ulardan 3 marta kam o`quvchi
poliz mahsulotlarini yig`ib olishda yordamlashdi.Xo`jalikka hammasi bo`lib nechta
nafar o`quvchi yordam bergan?
Yechish: 1) 120 : 3 = 40
2) 120 + 40 = 160
Javob: Xo`jalikka hammasi bo`lib 160 nafar o`quvchi borgan.
“To`rt arifmetik amal va ularning bajarish tartibi” mavzusi ichida berilgan uyda
bajariladigan misol va masalalarni ko`rib chiqamiz.
[16;34]
Birinchi kesmaning uzunligi 15 sm, ikkinchi kesmaning uzunligi 5 sm. Birinchi
kesma ikkinchi kesmadan necha santimetir uzun? Ikkinchi kesma birinchi kesmadan
necha marta qisqa?
Yechish: 1) 15 – 5 = 10( sm) uzun
2) 15 : 5 = 3 marta qisqa
Javob: 10 sm,3 matra qisqa
[16;34]
1) 400 – 630 : 8 + 7 x 4 = 400 – 80 + 28 = 320 + 28 = 348
2) 180 x 3 + 230 x 2 – 200 = 540 + 460 – 200 = 1000 – 200 = 800
3) 700 – 150 x 4 = 700 – 600 = 100
67
4) 270 + 420 : 6 = 270 + 70 = 340
[16;52]
Haydovchi tirkamali yuk mashinasida 12 t g`alla keltirdi. Tirkamada 8 t g`alla bo`r edi.
Yuk mashinasining o`zida qancha g`alla bo`lgan?
Yechish: 12 (t) – 8 (t) = 4 (t)
Javob: Yuk mashinasida 4 t g`alla bo`lgan.
[16;291]
Yo`l qurilishiga birinchi kuni 620 t, ikkinchi kun birinchi kundagidan 195 t kam,
uchinchi kun ikkinchi kundagidan 86 t kam qum keltirildi.Uchinchi kun necha tonna
qum keltirilgan?
Yechish: 1) 620 (t) – 195 (t) = 425(t)
2) 425 (t) – 86 (t) = 339 (t)
Javob : 339 t keltirilgan.
[16;61] Ifodalang:
Minutlarda: 2 soat, 8 soat, 60 s, 4 soat 40 minut
Sekundlarda: 3 min, 9 min, 1 min 10 s
1) 2 soat = 120 min, 8 soat = 480 min, 60 s = 1 min, 4 soat 40 min = 280 min
2) 3 min = 180sek, 9 min = 540 sek, 1 min 10 sek = 70 sek
[16 ; 69]
Kitob javonining 4 ta tokchasiga 26 tadan, 3 ta tokchasiga esa 30 tadan kitob taxlangan.
Kitob javoniga hammasi bo`lib nechta kitob taxlangan?
68
Yechish: 1) 4 x 26 = 104
2) 3 x 30 = 90
3) 104 + 90 = 194
Javob: 194 ta kitob taxlangan.
[16; 69]
1) 47 so`m 50 tiyin – 18 so`m 75 tiyin = 28 so`m 75 tiyin
47 so`m 50 tiyin
-
18 so`m 75 tiyin
28 so`m 75 tiyin
2) 5 t 423 kg + 2 t 908 kg = 8 t 331 kg
5 t 423 kg
+
2 t 908 kg
8 t 331 kg
[16; 73]
1) 275 x 3 = 825
255
x
3
825
69
2) 326 x 2 = 652
326
x
2
652
[16; 77]
G`oz, tovuq va kurka tarozida tortildi. G`ozning massasi 4 kg 950 g, tovuqning massasi
g`ozning massasidan 2 kg 130 g kam, kurkaning massasi esa g`oz va tovuqning
birgalikdagi massasidan 1 kg 840 g ko`p chiqdi. Kurkaning massasi qancha?
Yechish: 4 kg 950 g – 2 kg 130 g = 2 kg 820 g
Javob: Kurkaning massasi 2 kg 820 g ekan.
[16;77]
1) 5023 x 9 + 23601 = 45207 + 23601 =68808
1) 5023 2) 45207
x +
9 23601
45207 68808
2) 6 x 24745 – 19805 x 4 = 148470 – 79220 = 69250
1) 24745 2) 19805 3) 148470
x x -
6 4 79220
70
148470 79220 69250
“Bir xonali songa bo`lish” mavzusi ichiga kiritilgan uyga vazifalar berilgan.
Shulardan quyidagi misol va masalalarni ko`rib chiqamiz.
[16;92]
Qurilgan ko`p qavatli uylarning birida 48 xonadon , ikkinchisida 36 xonadon bor. Yangi
yilda 54 xonadon egalari ko`chib kirdi. Yana nechta xonadon bo`sh turibdi ?
Yechish:
1) 48 + 36 = 85
2) 85 – 54 = 31
Javob: 31 ta xonadon bo`sh turgan.
[16;92]
1) 10572 : 4 = 2643
10572 4
8 2643
25
24
017
16
012
12
0
2) 20881 : 7 = 2983
20881 7
14 2983
068
71
63
058
56
021
21
0
“Nol bilan tugaydigan sonlarga ko`paytirish” mavzusi ichiga kiritilgan misol va
masalalarni ko`rib chiqamiz.
[16;115]
Sutchi ayol har birida 3 litrdan 3 banka sut sotdi. Agar 1 litr sut 700 so`m tursa,
bankalardagi hamma sut necha so`m turadi?
Yechish:
1) 3 x 3 = 9 (litr)
2) 9 x 700 = 6300 (so`m)
Javob: Hamma sut 6300 so`m turadi.
[16;132]
Tenglamalarni yeching.
1) 170 + 540 : x = 260
540 : x = 260 – 170
540 : x = 90
x = 540 : 90
x = 6
tek: 540 : 6 = 90
72
90 = 90
2) 100 + x : 40 = 115
x : 40 = 115 – 100
x : 40 = 15
x = 40 x 15
x = 600
tek: 600 : 40 = 15
15 = 15
[16;143] Jadvalni to`ldiring.
C
8
10
17
93
246
732
37 x C
Javob
C
8
10
17
93
246
732
37x C
37 x 8
37 x 10
37 x 17
37x 93
37 x 246 37 x 732
Javob
296
370
629
3441
9102
27084
[16;170]
Agar a = 306 bo`lsa, 452 x a ifodaning qiymatini toping.
452 x 306 = 138312
452
73
x
306
2712
+ 000
1356
138312
Do'stlaringiz bilan baham: | 
