O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Ишлаб 
чиқаришни 
модернизациялаш 
Эскирган асбоб-
ускуналардан 
фойдаланиш 
миқдори 
Ишлаб  чиқаришни 
замонавий техника  ва 
технология  билан 
таъминлаш 
Маҳаллий  ишлаб 
чиқариш ресурслари 
ҳисобидан  инновацион 
технологияларни 
тадбиқ  этиш 
Ишлаб  чиқариш 
ресурсларини 
тежаш ва 
харажатларни 
камайтириш 
Ишлаб 
чиқариладиган 
маҳсулотларнинг 
ассортиментини 
кенгайтириш 
Сифат  ва 
сертификат 
бошқаруви 
тизимини  тадбиқ 
қилиш 
Чиқитсиз  ва экологик 
технологияларни 
тадбиқ  қилиш 

---

 
38 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mamlakatda 
modernizatsiyalash 
darajasini 
ifodalaydigan 
mezonlar 
(ko’rsatkichlar) 
sifatida  sanoat  ishlab  chiqarishi  tarkibining  takomillashuvi  sanoat  mahsuloti  ishlab  chiqarish  va 
asosiy  kapitalga  investitsiyalar  nisbati,  eksport  va  import  tovarlar  tarkibining  o’zgarishini 
ko’rsatish  mumkin. 
5-jadval 
O’zbekistonda  sanoat  ishlab chiqarishning  ichki tarmoq  tarkibi  (%  hisobida) 
Sanaot tarmoqlari 
2000 
yil 
2005 
yil 
2010 
yil 
Sanaot  mahsulotlari  ishlab  chiqarish,  jami  shundan: 
100,0 
100,0 
100,0 
Elektroenergetika 
8,5 
11,3 
8,4 
Yoqilg’i 
15,3 
16,2 
19,2 
Metallurgiya 
11,4 
19,4 
11,3 
Mashinasozlik  va metalga  ishlov  berish 
9,9 
13,0 
16,2 
Qurilish  materiallari 
5,4 
3,6 
5,0 
Engil  sanoat 
19,1 
16,6 
13,4 
Oziq-ovqat 
13,3 
8,2 
12,6 
 
Jadval  ma’lumotlari  shundan  dalolat  beradiki,  o’tgan  o’n  yillikda  O’zbekiston  sanoatida 
ishlab 
chiqarish 
tarkibining 
takomillashuvi 
xo’jalikning  energiya  xom-ashyo  tarmoqlari 
rivojlanishi  hisobiga  emas,  balki  mashinasozlik  va  metallsozlik  sohasi  ulushining  keskin  o’sishi 
(64  foiz)  barobarida  kechdi.  Bu  iqtisodiyot  sektorlarining  modernizatsiyalash  va  rekonstruktsiya 
qilish  jarayonlaridagi  ijobiy  holatlar  hisoblanadi.  Ammo  shuni  ham  ta’kidlash  joizki,  o’tgan  davr 
mobaynida  qayta  ishlash  tarmoqlarida  yengil  va  oziq-ovqat  sanoatlari  ulushining  pasayishi 
kuzatildi.  Bu  holat  mamlakatimizda  sanoat  ishlab  chiqarish  tarkibini  takomillashtirishda  hali 
barqaror  ijobiy  natijalarga  erisha  olmaganimizni,  iqtisodiy  o’sishda  xom-ashyo  yo’nalishining 
barham  topmaganligini  bildiradi.  Biz,  albatta,  ―kechikkan  modernizatsiya‖,  ―quvib  boruvchi 
modernizatsiya‖  modellari  yo’lidan  bormasligimiz  kerak.  Bu  modellar  odatda  sobiq  mustamlaka 
va  yarim  mustamlaka,  qoloq  mamlakatlar  tomonidan  qo’llanadi,  ular  o’z  ichki  imkoniyatlari 
hisobiga 
modernizatsiyalashni 
amalga 
oshirishga 
qodir 
emas. 
Bunday 
sharoitda 
modernizatsilashning  Yevropa  va  AQSHda  qaror  topgan  endogen  tipini  milliy  zaminga 
o’zlashtirib  ko’chirish  samaraliroq,  tejamliroq  va maqsadga  muvofiq  bo’ladi. 
O’zbekiston  uchun  esa  modernizatsiyaning  endo-egzogen  qo’shma  tipi,  ya’ni 
modernizatsiyalashni  o’ziga  tegishli,  ichki  imkoniyatlarga  tayanib,  shu  bilan  birga  rivojlangan 
mamlakatlar  tajriba  va  yordamidan  foydalanib  amalga  oshirish  samaraliroq  bo’ladi.  Bu  xulosani 
quyidagi  jadval  ma’lumotlaridan  ham  ko’rish  mumkin. 
 
6-jadval 
O’zbekistonda  sanoat mahsuloti  ishlab  chiqarish  va asosiy kapitalga investitsiyalarning