O‘zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishning ilmiy asoslari va muammolari” ilmiy tadqiqot markazi

Majburiy ijtimoiy sug‘urta mehnatga layoqatlilik (kasallik, baxtsiz hodisa, qarilik) yoki ish joyini yo‘qotish tufayli daromaddan (ish haqi) mahrum bo‘lish hollarida qo‘llaniladigan amaldagi qonunchilikda belgilangan ijtimoiy kafolatdir. Ularni beruvchi moliyaviy manbalar ish beruvchilar va xodimlarning sug‘urta badallari, shuningdek, budjet mablag‘laridir. Sug‘urtaning ushbu turiga xos huquqiy jihat yo‘qotilgan ish haqi va boshqa mehnat daromadlarining o‘rnini qoplashdir.

Ixtyoriy ijtimoiy sug‘urta davlatning sug‘urta yordami mavjud bo‘lmagan hollarda jamoaviy javobgarlik va o‘z-o‘ziga yordam tamoyiliga asoslangan. U shaxsiy va jamoaviy bo‘lishi mumkin hamda baxtsiz hodisalar oqibatlaridan tibbiy va pensiya ta’minotini ko‘zda tutadi. Bu turdagi sug‘urtalashning moliyaviy manbalarini xodimlar va ish beruvchilarning badallari tashkil qiladi. Ixtiyoriy ijtimoiy sug‘urtani majburiy sug‘urtaga muqobil deb emas, balki qo‘shimcha deb tushunish kerak. Ushbu jamg‘armalarning bir-birini to‘ldirishi bir turdagi sug‘urta kamchiliklarini boshqa turdagisining afzalliklari bilan to‘ldirish imkonini beradi.