O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

6-mavzu: Poliz ekinlari zararkunandalarining entomofaglari Kerakli jihozlar:

1. 
   Rasmli jadval
   
2. 
   Hasharotlarning ko’rgazmali namunalari
   
3. 
   Tarqatma materiallar
   

Sikloneda – Cycloneda limbifer. Tropik, diapauzasiz tur. Imagosining o’lchami 3-4 mm, yarqiroq qizil yoki olcha rangli, orqa oldi qora tusda.
Urg’ochilarining jinsiy serpushtligi – 900 tuxum. Imagosining o’rtacha hayot davomiyligi 56 kun. Rivojlanishi uchun optimal harorat 24-28⁰S, havo namligi 70-
80% va 18 soatli yorug’lik kun.
Qo’ng’izlari va lichinkalari yirtqichlik qiladi. Issiqxonalarda sikloneda poliz, shaftoli va dukkak bitlarini yo’qotish uchun qo’llaniladi. 2-3-yoshdagi lichinkalari yirtqich: o’lja nisbati 1:5 – 1:25 bo’lgan da, o’simlik va zararkunanda soniga Bog’lik holda, o’simliklarga tarqatiladi. Agarda himoyalanidigan o’simlik bodring bo’lsa, unda tarqatishni takrorlash zarur.
Marvarid oltinko’z – Chrysopa perla. Lichinkalarining migratsiya qobiliyati past bo’lgan hammaxo’r tur. Issiqxonalarda bu oltinko’z lichinkalik yoki tuxumlik stadiyalarida tarqatiladi. 2-yoshdagi lichinkalar bodringda 1:5 yirtqich:o’lja nisbatida tarqatiladi; 3-4 kunlik tuxumlar esa issiqxonada 1:1 nisbatda tarqatiladi. Afidofag lichinkalari salat bargli karamdagi shaftoli bitiga qarshi 1:25 yirtqich:o’lja nisbatida tarqatilganda samarali hisoblanadi.
Ettinuqtali oltinko’z – Chrysopa septempunctata. Bu turni ommaviy ko’paytirish oddiy oltinko’zga qaraganda murakkabroq va qimmatliroq. Ammo bu tur quyidagi afzalliklarga ega: kam me‟yorli tarqatilishi, yuqori samaradorligi, o’simliklarda, jumladan, bodringda lichinkalari yaxshi o’rnashib olishi va barglarning hamma yaruslarida bir tekis tarqalishi. Lichinkalar o’simlik bitlarini butunlay yo’q qilgandan keyingina o’simliklarni tark etadi. Rivojlanish uchun optimal sharoitlar: harorat 30⁰S atrofida va havo namligi 50-70%.
Poliz va o’simlik bitlarining boshqa turlari bilan kurashda etti nuqtali oltinko’z lichinkalari 1:50 yirtqich:o’lja nisbatida tarqatiladi. Imagolarni tarqatish o’simlik bitlari soni bitta o’simlikda 200-1000 ekz. bo’lganda 1:20 – 1:100 nisbatda yoki zararkunanda soni bir o’simlikda o’rtacha 20 ekz. bo’lganda amalga oshiriladi.