O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri

Ijtimoiy ne’matlar — bu davlat tomonidan hammaga birdek va tekinga
ko‘rsatiladigan hamda birgalikda iste’mol etiladigan xizmatlardir.
Davlat iste’moli uning ixtiyoriga kelgan resurslarni ijtimoiy
ne’matlar yaratish yo‘lida ishlatilishidir.
1. Ijtimoiy ne’matlar yoki xizmatlarni yaratib, bulardan jamiyatni
bahramand qilish.
Bular jumlasiga mamlakatni mudofaa qilib, tashqi xavfsizlikni
ta’minlash, mamlakatda huquq-tartibotni mustahkamlab, ichki
xavfsizlikni ta’minlash, ekologiyani himoya qilish, bepul tibbiy va ta’lim
xizmatlari kiradi. Mazkur xizmatlar hammaga birdek ko‘rsatiladi, ular
yakka tartibda emas, faqat birgalikda iste’mol etiladi. Masalan, armiya
yoki militsiya xizmatidan hamma birgalikda foydalanadi. Hammabop
xizmatlarni yaratish uchun davlat firmalar va xonadonlardan resurslar
sotib oladi, ular turli tashkilotlar va idoralarda xalqqa xizmat ko‘rsatish
uchun ishlatiladi. Bu davlat iste’molini yuzaga keltiradi.
Davlat o‘z hisobidan xizmatlarni qanchalik ko‘p ko‘rsatsa,
shunchalik uning iste’moli ko‘p bo‘ladi. O‘zbekistonda davlat
iste’molining yalpi mahsulotdagi hissasi 2000-yili 22 foiz bo‘lib, bu
dunyodagi eng yuqori ko‘rsatkichlardan biri bo‘lgan.
2. Iqtisodiyotni tartiblab turish.
Bozor iqtisodi ideal, ya’ni to‘la mukammal emas, uning o‘z
nuqsonlari bor, ular yuzaga keltirgan qiyinchiliklarni bartaraf etishda
davlat ishtirok etadi. Agar bozorning o‘zi iqtisodiyotni nuqsonsiz
tartiblab turganida edi, hech bir tanglik va iqtisodiy beqarorlik yuz
bermagan bo‘lar edi. Holbuki, tanglik va inqirozlar uchrab turadigan
hodisadir. Masalan, 1997-yili Yaponiya iqtisodi 2 foizga o‘sgan bo‘lsa,
2000-yili 3 foizga pasaydi. 2008-yil rivojlangan mamlakatlarda retsessiya
vujudga keldi. Demak, bozor nuqsonsiz ishlay olmaydi, shu sababdan
davlat albatta iqtisodiyotni tartibga solishi lozim.