O’quv-uslubiy majmua O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 14-avgustdagi № bd-5110100 02 bilan tasdiqlangan falsafa fanidan namunaviy dastur asosida ishlab chiqilgan

SILLOGIZM AKSIOMASI – «Buyumlarning butun turkumi to’g’risida nimaiki tasdiqlanib (yoki inkor qilinib) aytilsa, shu turkumdagi ayrim bir bo’lak to’g’risida ham tasdiqlab (yoki inkor qilib) aytiladi».

SILLOGIZM TARKIBI –ikki asos va hulosa, uch termindan iborat.

SILLOGIZM FIGURASI – o’rta termin joyini almashtirish yo’li bilan sillogizmning turli shakllarini hosil qilishdan iborat bo’lgan mantiqiy usul. O’rta termin o’rnini almashtirish yo’li bilan to’rt xil figura hosil bo’ladi.

SIMVOLIKA – ma’lum ob’ekt, shuningdek, fikr, g’oya, hissiyotni ifoda etuvchi belgilar sistemasi.

SORIT – murakkab sillogizmning turi bo’lib, oldingi asosning predikati keyingi asosning sub’ekti bo’lib, boraveradi. Hulosada esa birinchi asosning sub’ekti oxirgi asosning predikati bo’lib chiqadi.

SOFIZM – (grek. Sophisma – o’ylab chiqarilgan, mug’ambirlik) – mantiq qonuni va qoidalarini bila ko’ra turib, ularni qasddan buzish. Sofistlar fikrni shakl jihatidan to’g’ri deb qarasalar – da, fikrlashdagi xatoni haqiqat, chin deb qaraydilar. Ular ko’pincha so’zlarning turli ma’noliligidan foydalanib, nisbiylikni mutloqlashtiradilar. Biroq sofistlar, qadimgi GreSiyada dialektikani rivojlantirishda «so’z ustasi» o’qituvchilari sifatida katta rol o’ynagan.

SUB’EKT (lot. Subjectum) – hukmning mantiqiy egasi bo’lib, fikr qaratilgan buyumni bildiradi. Falsafada dunyoni biluvchi shaxs ma’nosida ham ishlatiladi.

SXOLASTIKA (grek. Schole – maktab, lot. Scholasticus - maktabiy) – hayotdan ajralgan, predmeSiz, havoyi, ma’nosiz fikrlashdir. O’rta asrlarda diniy – falsafiy ta’limotni sxolastika deb atashgan.

TAFAKKUR – voqelikni abstraktlashtirib va umumlashtirib bilishdan iborat bo’lgan insonning aqliy, nazariy faoliyati.