O‘quv-uslubiy majmua bilim soxasi: 100000 Gumanitar Ta'lim soxasi: 110000 Pedagogika Bakalavriat yo’nalishi: 5112300 Maktabgacha va boshlang‘ich ta’limda jismoniy tarbiya Tuzuvchi: Katta o’qituvchi D. Karimov jizzax–2021

3.Moslashuvchan motorli dam olish. Moslashuvchan jismoniy reabilitatsiya. Moslashuvchan sport.
4.Motor amaliyotining ijodiy turlari. Jismoniy faoliyatning haddan tashqari turlari.

Moslashuvchan jismoniy tarbiya va sport nazariyasining asosiy tushunchalari

"Madaniyat", "jismoniy tarbiya" va "adaptiv jismoniy tarbiya" tushunchalari juda murakkab, ko'p qirrali bo'lib, turli xil ta'rif va talqinlarga ega.
Jismoniy madaniyat nazariyasiga eng yaqin bo'lgan quyidagi madaniyat ta'riflari ajratib ko'rsatiladi.Bu odamning yaratishi, tabiatan ushbu shaklda yaratilmagan;
Human bu inson taraqqiyotining o'lchovi va usuli;
 bu inson va jamiyat faoliyatining sifat xususiyatidir;
Material bu moddiy va ma'naviy qadriyatlarni saqlash, rivojlantirish, rivojlantirish va tarqatish jarayoni va natijasidir.
Ushbu ta'riflarning har biri "jismoniy madaniyat" tushunchasini ko'rib chiqishda asos sifatida olinishi mumkin.
Madaniyat faoliyat va ehtiyojlar bilan uzviy bog'liqdir. Faoliyat - bu dunyoni o'zlashtirish, inson va jamiyat ehtiyojlarini qondirish uchun uni o'zgartirish, o'zgartirish jarayonining har xil turlari va usullari. Ehtiyoj - bu narsaga bo'lgan ehtiyoj, hayotiy yoki ichki ehtiyoj, shaxs va jamiyat rivojlanishi uchun eng muhim manbalar va shart-sharoitlar, odamlarning ijtimoiy faolligini qo'zg'atuvchi sabablar.
Odatda ehtiyojlarning ikkita klassi mavjud - tabiiy va ijtimoiy.
Birinchisi, avlodlarga oziq-ovqat, suv, havo, harakatlanish, ko'payish va himoya qilish zarurati. Ular hayvonlarga ham, odamlarga ham xosdir. Ijtimoiy ehtiyojlarni shaxs va jamiyat ehtiyojlariga qarab ajratish mumkin.
Jamiyatning eng muhim ehtiyojlaridan biri sog'lom, baquvvat va harakatchan millatni barpo etish, har tomonlama barkamol odamlarni shakllantirish, ularning kuchlari, qobiliyatlari va iste'dodlarini erkin va cheksiz rivojlantirish uchun ob'ektiv shart-sharoitlarni yaratishdir.
Gumanistik psixologiya nuqtai nazaridan shaxsning ehtiyojlari orasida (Avraam Maslou) xavfsizlik va himoyaga bo'lgan ehtiyoj, mulkka va muhabbatga bo'lgan ehtiyoj, hurmat va e'tirofga bo'lgan ehtiyoj, o'zini o'zi namoyon qilish yoki shaxsiy takomillashtirish zarurati (2.1-rasm) ta'kidlanishi kerak.
Jismoniy madaniyat - bu inson va jamiyat madaniyatining bir turi. Ushbu faoliyat va uning ijtimoiy va individual jihatdan muhim natijalari insonning hayotga har tomonlama tayyorligini, uning holati va rivojlanishini optimallashtirishda; bu o'ziga xos jarayon va inson faoliyatining natijasi, shuningdek jismoniy mashqlar, atrof-muhit va gigienik omillar yordamida shaxsning barcha tomonlarini va xususiyatlarini (jismoniy, intellektual, hissiy-ixtiyoriy, estetik, axloqiy va hokazo) yaxshilash va uyg'unlashtirish vositalari va usullari.
Jismoniy madaniyatdan farqli o'laroq, bilish va o'zgarish ob'ekti, moslashuvchan jismoniy madaniyatning o'zini takomillashtirish mavzusi sog'lom odamlar emas, balki sog'lig'i yomonlashgan yoki alohida ehtiyojlarga ega bo'lgan odamlar, shu jumladan nogironlardir. Moslashuvchan jismoniy madaniyatda faoliyat yoki mutaxassisni yo'naltirishning nomuvofiqligi, yoki faqat shaxsning jismoniy (tanaviy) tarkibiy qismlariga sog'liq va / yoki nogironlik nuqsonlari bilan bog'liqligi aniq ko'rinadi.
Bu erda odamning nuqsonini (yoki kasalligini) tuzatish, zaruriy kompensatsiyani ishlab chiqish, katta nuqson (yoki kasallik) tufayli kelib chiqadigan kasalliklar va ikkilamchi og'ishlarning oldini olish uchun, yoki boshqacha qilib aytganda, moslashuvchan jismoniy madaniyatning barcha mumkin bo'lgan usullari va usullarini jalb qilish muammolari birinchi o'rinda turadi. jamiyatga jalb qilinganlarni har tomonlama reabilitatsiya qilish va birlashtirish muammolari.

Moslashuvchan jismoniy tarbiya turlari (tarkibiy qismlari).

Moslashuvchan jismoniy tarbiyaning asosiy turlarini ajratib ko'rsatishning mezoni bu sog'liq va (yoki) nogironligi bo'lgan odamning ushbu ijtimoiy-tarixiy sharoitlar uchun normativ turmush tarzini amalga oshirishga tayyorligini ta'minlaydigan tabiiy va ijtimoiy ehtiyojlari. Nogironligi bor odamlarning sog'lig'i va (yoki) nogironligiga bo'lgan ehtiyojlariga asoslanib, biz moslashuvchan jismoniy tarbiya va sportning quyidagi tarkibiy qismlarini (turlarini) ajratishimiz mumkin.