O‘quv-uslubiy majmua bilim soxasi: 100000 Gumanitar Ta'lim soxasi: 110000 Pedagogika Bakalavriat yo’nalishi: 5112300 Maktabgacha va boshlang‘ich ta’limda jismoniy tarbiya Tuzuvchi: Katta o’qituvchi D. Karimov jizzax–2021

O’q otish
O’q otish – merganlik testi bo’lib, unda miltiq yoki to’pponchadan harakatsiz nishonga qarata o’q otish seriyasi bajariladi. Bu sport turi bilan har qanday jismoniy nuqsonlari bo’lgan kishilar shug’ullana oladilar. 1976-yildan Paralimpiya o’yinlari dasturiga kiritilgan. 2008-yil ma’lumotlariga ko’ra o’q otish 59 mamlakatda keng tarqalgan.



Tasniflash.
O’q otishda funksional tasniflash tizimli amal qilib, u har xil toifadagi sportchilarga birgalikda – alohida va jamoaviy musobaqalarda bellashish imkonini beradi. Mavjud jismoniy cheklovlarga (harakatchanlik darajasi va gavdaning muvozanati, mushaklar kuchi, qo’lva oyoqlarning harakatlanish qobiliyati) ko’ra sportchilar uch sinfga bo’linadi: SH1, SH2, SH3:

• 
  SH1 – qurolni qo’shimcha tayanchsiz tutib tura oladigan sportchilar;
  
• 
  SH2 – qurol uchun maxsus tayanchdan foydalanadigan sportchilar;
  
• 
  SH3 – zaif ko’ruvchilar.
  

Pralimpiya o’yinlarida musobaqalar SH1 va SH2 sinflarda o’tkaziladi.
Qilichbozlik
Paralimpiya qilichbozligi uzoq tarixga ega. 1780-yildayoq doktor Tisso (Fransiya) maxsus usuliyatni ishlab chiqib, uni gigiyena nuqtaiy nazardan “Tibbiy jarroxlik gimnastikasi. Qurol bilan mashq bajarish” kitobida tasvirlab berdi. 1895-yilda esa fransuz Selestin Lekond alohida nazariyani ishlab chiqdi, unga ko’ra qilichbozlik mashg’ulotlari katta samara beruvchi davolash vositasi hisoblanadi. U mazkur sport turi yordamida davolangan o’n besh kasallikni ta’rifladi. Paralimpiya qilichbozligi yoki yana nogironlik aravachasidagi qilichbozlik deb ataladigan (wheelchairfencing) bu sport turi zamonaviy tarixi o’tgan asrning 50-yillaridan, ser Lyudvig Guttman bu sport turi haqidagi g’oyani taklif etgan vaqtdan boshlandi.



Tasniflash.
Rapirachi va qilichbozlarga shikastlanadigan sirt “oddiy” qilichbozlikdagi kabi shamshirchilarda – tananing butun beldan yuqori qismi hisoblanadi. Nishonga tekkizish elektrofiksator yordamida qayd etiladi. Shikastlanadigan sirtga qurol tekkizilishi ochko olib keladi. Atletning qaysi toifaga tegishli ekanligi kasallik xususiyati va sportchining u bilan bog’liq harakatchanlik darajasi bilan belgilanadi. “A” toifaga oyoqlari amputatsiya qilingan va bolalar serebral falaji (BTSF) bo’lgan sportchilar kiradi; “B” toifaga umuritqaning ko’krak sohasi jarohatlangan sportchilar kiritiladi; “C” toifasi o’z ichiga umuritqaning bo’yin sohasi shikastlangan qilichbozlarni oladi. Musobaqalar oldidan paralimpiyachilar albatta tibbiy tekshiruvdan o’tishadi.