erkin so`z birikmasi
|
easy compound
|
neustouchivie slova
|
nutq momentida tuziladigan birikma
|
frazeologik birlik
|
Phrazeologycal
unit
|
frazeologicheskaya edinitsa
|
ko`chma ma’noli birikma
|
Frazeologik qo`shilma
|
Phrazeologycal
unity
|
frazeologicheskoe slojenie
|
tarkibidagi so`zlardan biri o`z ma’nosida keladigan iboralar
|
Frazeologik birlashma
|
Phrazeologycal
collocation
|
frazeologicheskoe soedinenie
|
ma’nosi tarkibidagi so`zlarning ko`chma ma’nosidan kelib chiqadigan iboralar
|
Frazeologik chatishma
|
Phrazeologycal
Concretion
|
frazeologicheskoe srashenie
|
tarkibida hozirgi tilde tushunarsiz so`zlar bo`lgan iboralar
|
otli frazeologik birikmalar
|
substantive
phrazeologycal
unit
|
sushestvitel’naya frazeologicheskaya edinitsa
|
markazida ot turkumiga oid so`z bo`lgan iboralar
|
fe’lli frazeologik birikmalar
|
verbal phrazeologycal
unit
|
glagol’naya frazeologicheskaya edinitsa
|
markazida fe’l turkumiga oid so`z bo`lgan iboralar
|
Omonim frazeologizmlar
|
homonym phrazeologycal
unit
|
omonimichnie frazeologizmi
|
shakldosh iboralatr
|
paronim frazeologizmlar
|
paronyms phrazeologycal
unit
|
paronimichnie frazeologizmi
|
talaffuzi o`xshash, bir so`zi bilan farq qiluvchi iboralar
|
sinonim frazeologizmlar
|
synonymous phrazeologycal
unit
|
sinonimichnie frazeologizmi
|
shakl har xil, ma’no bir xil iboralar
|
antonim frazeologizmlar
|
antonymous phrazeologycal
unit
|
antonimichnie frazeologizmi
|
qarama-qarshi ma’noli iboralar
|
Morfemika
|
morphemics
|
Morfemika
|
so‘zning eng kichik ma’noli qismlari haqidagi ta’limotdir.
|
Morfema
|
morpheme
|
Morfema
|
so`zning eng kichik manoli qismi
|
Asos morfema
|
root
morpheme
|
bazovaya morfema
|
so‘zning leksik ma’nosini bildiruvchi asosiy qismi
|
Affiksal morfema
|
affixal
morpheme
|
affiksal’naya morfema
|
mustaqil qo‘llanmaydigan, bog‘liq holda, o‘zakka qo‘shilib keladigan, o‘zakning leksik-grammatik xususiyatlari bilan bog‘liq bo‘lgan har xil ma’nolarni ifodalashga xizmat qiladigan morfem
|
So‘z yasovchi qo‘shimchalar
|
derivational affix
|
slovoobrazuyushie affiksi
|
turli so‘zlarga qo‘shilib, uning ma’nosi bilan bog‘langan yangi so‘z hosil qiladigan qo`shimchalar
|
Shakl yasovchi qo‘shimchalar
|
formbuilding
affix
|
formoobrazuyushie affiksi
|
so‘zning leksik ma’nosini o‘zgartirmaydi, yangi so‘z yasamaydi, balki shu so‘zning grammatik shaklini yasaydigan qo`shimchalar
|
Kategorial shakl yasovchi qo‘shimchalar
|
categorical
formbuilding
affix
|
kategorial’nie formoobrazuyushie affiksi
|
so‘zlarning o‘zgarishi bilan bog‘liq bir butun sistemani tashkil qilgan grammatik shakllarni hosil qiladi
|
Nokategorial shakl yasovchi qo‘shimchalar
|
uncategorical
formbuilding
affix
|
kategorial’nie formoobrazuyushie affiksi
|
grammatik ma’no ifodalovchi shakl yasaydi, lekin bu qo‘shimchalar shakllar sistemasini – paradigmani hosil qilmaydi
|
murakkab qo‘shimcha
|
complex
affix
|
slojnie affiksi
|
birdan ortiq affiksal morfemaning o‘zaro birikib, bir butun holga kelishidan hosil bo‘lgan qo‘shimcha
|
Affiksal pleonazm
|
affixal
pleonazm
|
affiksal’niy pleonazm
|
Bir so‘zda ma’nolari bir xil yoki yaqin bo‘lgan affikslarning takrorlanishi (ikki, ba’zan uch) affiksal pleonazm deyiladi
|
tub so`z
|
primary
|
neproizvodnoe slovo
|
Yasovchi affikslarga yoki yasovchi qismlarga ega bo`lmagan so`z
|
yasama so`z
|
derivative
|
proizvodnoe slovo
|
Tilda mavjud usullar bilan yangi hosil qilingan so`z
|
Affiksatsiya usuli
|
derivation
|
affiksatsionniy sposob slovoobrazovaniya
|
So`zga so`z yasovchi affiks qo`shish bilan yangi so`z hosil qilish
|
kompozitsiya usuli
|
syntactic word-building
|
kompozitsionniy sposob slovoobrazovaniya
|
Birdan ortiq mustaqil ma’noli so`z yoki so`z shakllarining qo`shiluvi, birikuvi orqali yangi so`z yasash
|
Abbreviatsiya usuli
|
abbreviation
|
Abbreviatsiya
|
bir butun holda qo`llanadigan to`g`ri ma’noli turg`un birikmalarning qismlari har xil yo`l bilan qisqartirilib so`z hosil qilinishi
|
Fonetik usul
|
phonetic word-building
|
foneticheskiy sposob slovoobrazovaniya
|
so`zda fonetik o`zgarish yuz berib, yangi so`z hosil qilinishi
|
Semantik usul
|
semantic derivation
|
semanticheskiy sposob slovoobrazovaniya
|
so`z ma’nosida o`zgarish ro`y berib, ma’nosi boshqa-boshqa, shaklan o`xshash yangi so`z hosil bo`ladi
|
sodda so‘z
|
primary word
|
prostoe slovo
|
Tarkibida bitta o‘zak morfemasi bo‘lgan so‘z
|
qo‘shma so‘z
|
composite word
|
slojnoe slovo
|
Grammatik tobelik munosabatlari asosida birikkan yoki bu munosabat aniq anglashilmaydigan ikki yoki undan ortiq so‘z yoki so‘z shakllardan tashkil topib bir urg‘uga birlashadigan va bir tushunchani ifodalaydigan so‘z
|
juft so‘z
|
alliterating words
|
parnie slova
|
Ikki mustaqil so‘zni teng grammatik munosabatlar asosida yonma-yon keltirish orqali tuzilgan so‘zlar
|
Grammatika
|
grammar
|
Grammatika
|
tilning grammatik qurilishini o`rganuvchi tilshunoslikning bo`limi.
|
Morfologiya
|
morphology
|
Morfologiya
|
so`z turkumlari va ularga xos bo`lgan shakllar haqida baxs yuritiladigan qism
|
Sintaksis
|
syntax
|
Sintaksis
|
so`zlarning bir-biri bilan bog`lanib, gap, so`z birikmasi hosil qilishi tekshiriladigan qism
|
grammatik ma’no
|
grammatical
meaning
|
grammaticheskoe znachenie
|
so`zning ma’lum turkumga mansubligini ko`rsatuvchi, so`zning ma’lum bir grammatik shaklini ifodalaydigan ma’no
|
kategorial grammatik ma’no
|
categorical grammatical meaning
|
kategorial’noe grammaticheskoe znachenie
|
ma’lum bir so`z turkumi uchun umumiy bo`lgan ma’no
|
Suppletivizm
|
suppletion
|
Suppletivizm
|
Bu - o`zaro bog`langan, ma’lum bir tizimni tashkil qilgan grammatik ma’nolarni ifodalash uchun alohida-alohida so`zdan foydalanish usuli.
|
grammatik shakl
|
grammatical form
|
grammaticheskaya forma
|
So`zning biror grammatik ma’no ifodalaydigan ko`rinishi
|
Sintetik shakl
|
synthetic
form
|
sinteticheskaya forma
|
shakl yasovchi affikslar vositasida hosil bo`ladigan shakl
|
Analitik shakl
|
analytical form
|
analiticheskaya forma
|
yordamchi so`zlar orqali yuzaga keladigan shakl
|
Paradigma
|
paradigm
|
Paradigma
|
So`zning grammatik shakllari tizimi
|
Ot
|
noun
|
imya sushestvitel’noe
|
Predmetning nomini (keng ma’noda) bildiruvchi mustaqil so`z turkumi
|
atoqli otlar
|
proper noun
|
sobstvennoe sushestvitel’noe
|
Bir xildagi predmet (shaxs) yoki hodisalardagi birinchi ayirib ko`rsatadigan otlar
|
turdosh ot
|
common noun
|
naritsatel’noe sushestvitel’noe
|
Bir turdagi predmet, hodisalarning umumlashtiruvchi nomi
|
konkret ot
|
concrete nouns
|
konkretnoe sushestvitel’noe
|
Bevosita predmet anglatadigan otlar
|
mavhum ot
|
abstract nouns
|
abstraktnoe sushestvitel’noe
|
Mavhum tushunchani, belgini predmet sifatida ifodalaydigan otlar
|
yakka ot
|
individually
nouns
|
edinichnie sushestvitel’noe
|
Birlik shaklda kelib bir turdagi predmetlardan bittasini ifodalaydigan ot
|
jamlovchi ot
|
collective
nouns
|
sobiratel’noe sushestvitel’noe
|
Birlik shaklda kelsa ham, lekin bir turdagi predmetlarning jamini, to`dasini ifodalaydigan ot
|
Son kategoriyasi
|
thigh category
|
kategoriya chisla
|
birlik va koplik ma’nolari va ularni ifodalovchi shakllari yig`indisi
|
Mantiqiy son
|
logical thigh
|
logicheskoe chislitel’noe
|
mantiq nuqtai nazaridan aniqlanadigan son
|
birlik shakli
|
unity form
|
edinichnaya forma
|
yakka tushunchani ifodalaydigan shakl
|
|
