|
MMIBDO’ __________ __________________________
Sana:__________ 20___yil 7-sinf
Mavzu: Qo‘shma so‘zlar, ularning yasalishi va imlosi
Darsning maqsadi:1.O’quvchilarga qo‘shma so‘zlar, ularning yasalishi va imlosi haqida ma’lumot berish. Kundalik turmushda bu qoidalarga rioya qilishni shakllantirish. Nutqiy va lingvistik (tinglab tushunish, gapirish, o‘qish, yozish) kompetensiyalarni o’stirish. badiiy va san’at asarlarini tushunish;
2. Ustozlarga hurmat ruhida tarbiyalash,ustozlar berayotgan ta’lim-tarbiyaning qadriga yetishga chaqirish. “Ustoz - otangday ulug’” shiori ostida tarbiyalash: farzandlik va o‘quvchilik, fuqarolik burch va huquqlarini bilish, unga rioya qilish; xalqining tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini avaylab asrashga chaqirish. bilimini mustaqil ravishda oshirib borish, o‘qib o‘rganganlarini o‘rtoqlari bilan muhokama qilish;
3.O’quvchilarning lug’at boyligini oshirish.Mustaqil ishlash ko’nikmasini o’stirish. Mavjud axborot manbalaridan foydalanib (internet, telefon, kompyuter, elektron pochta) ma’lumot almashish; odob-axloq qoidalariga rioya qilish;
Darsning turi:yangi bilim beruvchi va mustahkamlovchi
Darsning usuli:
Darsning jihozi: darslik,tarqatmalar, rasmlar, multimediya,…
Darsning borishi: A) Tashkiliy qism.
Salomlashish,davomatni aniqlash,o’quvchilarni darsga tayyorlash.
“Kun yangiligi” rukni asosida suhbat
B) O’tilganlarni mustahkamlash.
Uy vazifasi so’rab baholanadi. O’qilgan badiiy asarlar tahlili qilinadi.
S) Yangi mavzu:
4- mashq. Matnni o‘qing. Yozuvchining eng ulug‘ ustozga bergan ta’rifini daftaringizga ko‘chiring.
Eng ulug‘ ustoz
Meni tez-tez o‘quvchilar bilan uchrashuvlarga taklif qilishadi. Shunda ko‘pincha o‘quvchilar „Sizning birinchi ustozingiz kim?“ — deb savol berishadi. Men ularga shunday javob beraman:
— Mening qo‘limga ilk marta qalam-daftar tutqazgan, menga o‘qish-yozishni o‘rgatgan o‘qituvchilarimdan doimo minnatdor-man. Ammo, kitobni eng ulug‘ ustozim degim keladi. Bolaligimda kitobni qo‘limdan hech qo‘ymas, unga boqib to‘ymas edim. Ki-tob so‘zining asl ma’nosini otalardan so‘rab, aniq bilib oldim. Kitob so‘zi kel, top, bilim ol ma’nolarini bildirar ekan. Kitob eng ulug‘ ustoz va qadrdon do‘stdir.
(Quddus Muhammadiy)
5- topshiriq. Berilgan savollar asosida suhbatlashing.
1. Siz birinchi ustozingizni eslaysizmi?
2. Ustozingizning qaysi fazilatlarini ko‘proq yoqtirar edingiz?
3. Maktabga birinchi kelgan kuningiz to‘g‘risida so‘zlab bering.
Bilib oling!
O‘zbek tilida quyidagi qo‘shma so‘zlar qo‘shib yozi-ladi:1. Xona, noma, bop, xush, ham, rang, kam kabi so‘zlar yordamida yasalgan qo‘shma ot va qo‘shma sifatlar: qabulxona, tabriknoma, ommabop, xushxabar, hamsuhbat, kulrang, kamquvvat.
2. Narsaning biror maqsad, ish uchun mo‘ljallan-ganligini bildiruvchi qo‘shma otlar: ko‘zoynak, tokqaychi, kirsovun.
Ikkinchi qismi turdosh ot yoki obod so‘zi bilan ifo-dalangan joy nomlari: Sirdaryo, To‘rtko‘l, Yangiobod.
5- mashq. Berilgan qo‘shma so‘zlarning qo‘shib yozilish sababini izohlang.
Taklifnoma, oliyjanob, mehnatsevar, kamgap, to‘g‘riso‘z, rostgo‘y, rahmdil, xushmuomala, havorang, guldasta, beshik-tervatar, gulbeor, bolabop, kamquvvat, hamxona.
6- mashq. Juftlab berilgan so‘zlar orasidan so‘z birikmalari va qo‘shma otlarni ajratib, namuna asosida 2 guruhga ajratib yozing.
Namuna: qo‘shma so‘zlar so‘z birikmasi
Yangiyo‘l katta yo‘l
Yangi/yo‘l, katta/yo‘l, osmon/o‘par, moviy/osmon, Uch/ qo‘rg‘on, uch/daha, tosh/baqa, tosh/yo‘l, qimmat/baho, a’lo/ baho, och/ko‘z, qo‘y/ko‘z.
7- mashq. Matnni o‘qing. Matn tarkibidagi qo‘shma va juft so‘zlarni aniqlab, yozilishini tushuntiring.
Ota-onang — ilk ustozing
Inson uchun birinchi ustoz ota-ona hisoblanadi. Ota-onani hurmat qilish, ularni e’zozlab, xizmatlarini qilish har bir far-zandning vazifasi. Ota-onangizni ranjitadigan so‘zlar aytishdan doimo saqlaning. Ularni izzat-hurmat qilishga, duolarini olishga harakat qiling. Ularga yomon muomala qilishdan, achchiqlanib qarashdan o‘zingizni saqlang. Har bir o‘g‘il-qiz buva-buvisi, ota-onasining nasihatlariga doimo amal qilishi kerak.
D)Mustahkamlash
6- topshiriq. Guruhlarga bo‘lining va „Eng, eng, eng...“ o‘yinini tashkil eting. Eng birinchi ustozingiz, eng yaxshi fan, eng yaxshi kitob, eng yaxshi she’r haqidagi fikringizni ayting.
F)Baholash
Uyga vazifa. Ustozlaringizdan biri haqida so‘zlab bering.
Do'stlaringiz bilan baham: |
