O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Yusuf  Xos  Hojib.  Qutadg'u  bilik.  Qadimiy  hikmatlar.  Toshkent,  1987,  149—



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet172/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Yusuf  Xos  Hojib.  Qutadg'u  bilik.  Qadimiy  hikmatlar.  Toshkent,  1987,  149— 

155-betlar.

2  Yusuf  Xos  Hojib.  Qutadg'u  bilik.  Qadimiy  hikmatlar.  Toshkent,  1987,  100- 

bet.

'  O’sha  asar,  94-bet.

4  O'sha  asar,  95-bet.

180


ham  odamlar  turli-tuman:  murawatli  va  nuqsonli,  do no  va 

ahmoq,  oqko‘ngil  va  yovuz  bo‘ladilar.  Odamning  chinakam  inson 

darajasiga  ko‘tarilganligini  undagi  insoniylik  belgilaydi.  Insoniy- 

likning  eng  muhim  ko‘rsatkichi  —  axloqiy  barkamollikdir.  Ax­

loqiy  barkamollik  —  inson  ongi  va  faoliyatining  asosini  tashkil 

etadi.


Yusuf  Xos  Hojib  kishilarni  axloqiy  barkamolligi  yoki  axloq- 

sizligiga  qarab:  yaxshi  va  yomon  odamlaiga  bo‘ladi.  Uning  tushun­

tirishicha,  yomon  odamga  tarbiya  ta’sir  qilmaydi.  Ya’ni  «Tug‘ma 

yomonlar  uchun  chora  va  iloj  yo‘q,  ular  borliqqa  balo,  xalq 

uchun  ofat  bo‘ladilar'.

Bunday  yomon  odamlardan  uzoqroq  bo‘lish,  do‘st-birodar 

tutimmaslikni  maslahat  beradi.  «Agar  yaxshining  yo‘ldoshi  yo­

mon  bo‘lsa,  yaxshi  ham  o‘sha  yomon  tengida  yomon  bo'ladi. 

Yaxshi  bo‘la  turib,  yomonlar  ichiga  kirsa,  ularga  aralashsa, 

yomonlarning  yaxshi  bo‘lishiga  yo‘l  ochadi2.

Yusuf  Xos  Hojib  odamlar  tabiatidagi  yaxshilik  va  yomonlik 

alomatlarini  kishilarning  genetik  xususiyatlaridan,  ya’ni  nasl- 

nasabidan  qidiradi.  Nasl-nasabi  toza  kishilar  axloqan  barkamol 

bo‘ladilar.  Nasl-nasabining  tayini  yo‘q  kishilar  tabiatan  yomon 

ishlarga  qodir  b o ‘ladilar.  Bunday  kishilar  g‘arazgo‘ylik, 

hasadg^ylik  va  boshqa  axloqiy  tubanliklarga  moyil  bo‘ladilar.

Yusuf  Xos  Hojibning  fikriga  ko‘ra,  inson  axloqiy  barkamol- 

ligining  muhim  ko‘rsatkichlaridan  biri  oddiylik  va  kamtarlikdir. 

Inson  qanchalik  yuqori  mansablarga  erishmasin,  qanchalik  katta 

mol-u  dunyo  to ‘plamasin,  baribir  kamtar,  oddiy  bo'lishi  lozim. 

Chunki  kamtarlik,  oddiylik  insonni  har  tomonlama  ulug‘laydi. 

Olzini  kamtar  tutadigan  oqko‘ngil,  muruwatli  kishilarga  baxt- 

iqbol  hamisha  kulib  boqadi.  Kalondimog1,  manmanlikka  berilgan 

maqtanchoq  kishilardan  odamlar  yuz  o ‘giradi.  Axloqan  yetuk 

kishini  nafaqat  odamlarning  hozirgi  avlodi,  balki  kelajakda  ham 

hurmat-izzat  bilan  eslashadi.  Chunki  bunday  kishilar  o‘zlaridan 

yaxshi  nom  qoldiradilar.  Kamtar,  oddiy,  halol,  haqgo‘y  kishi­

lar  jamiyatning  bebaho  boyligi,  munofiq,  yolg‘onchi  kishilar




Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish