Nyutonning I qonuni (Galileyning inersiya qonuni)



Download 308,35 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/8
Sana01.01.2022
Hajmi308,35 Kb.
#287800
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
2-qo'llanma

mexanika  deb  ataladi.  Ammo  jismlar    yorug’lik  tezligiga  nisbatan      juda  yaqin  tezlikda 

harakatlanganda   klassik mexanika qonunlarini tushintirib bera olmaydigan dalillar paydo bo’ldi 

va shu tariqa Nyuton mexanikasining qo’llanish chegarasi aniqlanildi. 

2. Nyutonning II qonuni. Massa tushunchai. Massa jism inertligining o’lchovi 

sifatida. 

 

Inersiya  qonunidan  jism  tezligining    kattaligi  va  yo’nalishi  bu  jismga  boshqa  jismlarning 

ko’rsatadigan  ta’siri  natijasida  o’zgaradi,  degan  xulosa  kelib  chiqadi.  Tezlikning  o’zgarishi 

tezlanish  bilan  tavsiflanadi.  Demak,  jismning  tezlanishi  bu  jismga  boshqa  jismlar  tomonidan 

ko’rsatgan ta’sir natijasidir. Jism olgan  tezlanishning tashqi qo’yilayotgan kuchga qanday  bog’liq 



ekanligini  aniqlash  uchun  quyidagi  tajribani  qarab  chiqaylik.  Massalari    bir  xil  bo’lgan  ikkita 

aravachaga modullari har xil bo’lgan  kuchlar bilan ta’sir qilsak  ular olgan tezlanishlari har xil 

ekanligini ko’ramiz (1-rasm). 

                       

 

          1-rasm. 



 

 Agar  F



1

 F

   bo’lganda    a



1

>a

2

  bo’lib, F



1

 < F

   bo’lganda a



1

2

  bo’lar ekan. Shunday 



qilib, jismning  kuch ta’sirida olgan tezlanishining moduli doim unga ta’sir qilayotgan kuchning 

moduliga to’g’ri proporsional bo’ladi, ya’ni  a



F



.  


Endi  masalaning  har  xil  (

2

1



m

m

)  bo’lgan  aravachalarga  modullari    bir  xil 



2

1

F



F



 

bo’lgan  kuchlar  ta’sir  qilib,  aravachalarning  olgan  tezlanishlarini  o’lchab,  ularni  taqqoslaylik. 



Tajriba  m

1

>m

2

 bo’lganda a



1

2

 bo’lishini, m



1

2

 bo’lganda a



1

>a

2

 bo’lishini ko’rsatadi. Demak, 



jismning kuch ta’sirida olgan tezlanishi doim uning massasiga teskari proporsional ekan,  ya’ni   a



m

1

  



Bu    ikkala  tajribaning  natijasini  umumlashtirib,  quyidagi  umumiy  xulosaga  kelamiz. 

Jismning  olgan  tezlanishi    unga  tasir  etuvchi  kuchga  to’g’ri,  jismning  massasiga  esa  teskari 

mutanosib bo’ladi,yani  

 

m



F

a



                       (1) 

Bu    ifodadan  quyidagi  xulosa  kelib  chiqadi:  jismga  ta’sir  etuvchi  kuch  jismning  massasi 

bilan shu kuch ta’sirida olgan tezlanishining ko’paytmasiga teng bo’ladi. Bu xulosa Nyutonning 




Download 308,35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish