Nurmuhammedov shahbozbek

Davlat tuzumi .   Xitoy Xalq Respublikasi   1978- yil martda qabul qilingan  konstitutsiyasiga ko’ra Xalq  demokratik  diktaturasi o’rnatilgan  sotsialistik  davlat . Mamlakat tarkibida  23 ta provintsiya , 5 ta avtonom rayon  va 3 ta markaziy shaxar  -Pekin , Shanxay   va Yantszin bor .  XXRning   milliy bayrami  1 oktabr  -XXR  elon kilingan kun . Ijro etuvchi hokimyat  XXR  raisi (davlat  boshligi) ga tegishli .  Davlat  hokimyatining qonun chiqaruvchi oliy organi  -Umumxitoy  Xalq vakillari yigilishi  .Mamlakatda  boshqa  siyosiy partiyalar  paydo  bo’lganiga qaramay siyosiy  hayotni  Xitoy Kommunistik  partiyasi  belgilaydi .  Deputatlar 5  yil  muddatga  saylanadi . 

Axolisi .  Xitoy Xalq Respublikasi  dunyodagi eng kup millatli  davlatdir .Axoli  1 mlrd 357 mln  kishini tashqil etadi .   Kuniga bu yerda 60 ming kishi tuguladi .Xitoyda  har 1000 kishiga 7,4 kishini tashkil etadi.

Tug’ilishning  yuqoriligi  aholii  sonining tez  sur’atlar bilan o’sishiga sabab  bo’ladi. 2025- yilda Xitoy  aholisining soni  1522,8 million  kishiga yetishi mumkin  deb bashorat  qilinmoqda.  Erkaklarning  o’rtacha umr  ko’rish  yoshi 67 yosh,  ayollarniki  69 yoshni  tashkil  kiladi. Oilada  farzand  ko’rish chegaralab qo’yilgan. Axoli zichligi  qisqardi  va 1 kv ga  725 kishini  tashkil etadi. Mamlakat  aholisi  notekis  joylashgan .Aholining   80%  mamlakat  territoriyasining  1/10  qismida  yashaydi. Xuanxe   daryosining  quyi  va  o’rta  okimlarida, Yantszi  daryosining qirg’oqlarida, Chjutszyan  deltasida, Sichuan  provintsiyasi  platosida, shimoliy  va  shimoliy –sharqiy  Xitoyning  alohida  rayonlarida  aholi siyrak  joylashgan.  

Mehnatga  yaroqli  aholi   583600000 kishi shundan   60%  qishloq  xo’jaligiga  va  o’rmonchilikda,  25% sanoat va  savdoda  band. Urbanizatsiyasi  rivojlangan  yirik  shaharlar ko’p.  Shanxay,  Pekin,  Tayyuan,  Sian,  Nankin,  Shenyan, Chuntsin  va boshqalardir.