Nizomiy nomidagi tdpu termiz filiali

Rodopsin + yorug’lik ––– nerv impulsi

Ko’rish pigmentlarining yutish spektrlari, ko’rish retseptsiyasining ta’sir spektrlariga mos tushadi. Yorug’likka sezgir hujayralar, kuchaytirish koeffitsenti 10⁵ - 10⁶ bilan xarakterlanadi. Yorug’lik kvanti, rodopsin orqali, nerv impulsi paydo bo’lishining asosida yotuvchi, ionlarning membrana orqali yuzaga keladigan kuchli oqimni boshlab beradi. Energetik nuqtai nazardan, fotoretseptsiya yuksak endergonik jarayon hisoblanadi.

To’r parda fotoretseptorlari ko’p qavatli hujayralardan tashkil topgan. Pigmentli epiteliyda hosil bo’ladigan tasvir, kirish signali vazifasini bajaradi. Chiqish signali esa ko’rish nervida impulslar bilan kodlangan, neytral tasvirdir. Fotoretseptor hujayralar tayoqcha va kolbachalar molekulyar fotoretseptor strukturalarini o’z ichiga olgan, parallel disklarning ketma-ketligidan iborat, cho’ziq shakldagi qurilmadir. Disklar qalinligi, taxminan 12-15 nm, ular orasidagi masofa esa 14-16 nm ni tashkil etadi. Kolbachalar rangli ko’rishni ta’minlasa, tayoqchalar kuchsiz yoritilganlikdan ta’sirlanadi.

To’r pardadagi hujayralararo sinaptik kontaktlar mavjud. Gorizontal hujayralar qo’shni retseptorlarni bir-biri bilan bog’lab, informatsiyaning lateral yo’nalishdagi o’tkazilishini ta’minlasa, bipolyar hujayralar informatsiyaning ichki sinaptik qatlamga o’tkazilishini ta’minlaydi. Ganglioz hujayraning xar biri cheklangan sondagi fotoretseptor hujayralardan informatsiya oladi. Ko’rish pigmentlari lipoxromoproteidlar, ya’ni oqsil, lipid hamda xromofor retinaldan iborat kompleksdir.