Navoiy kon metallurgiya kombinati

AMALIY MASHG’ULOT № 6
QUYIMLAR VA CHEGARAVIY O ’LCHAMLARNI HISOBLASH.
Mashg’ulotning maqsadi. Oraliq quyimlar qiymatlarini jadval va analitik-xisob usuli bilan aniqlashni o’rganish.

Bajarish tartibi

Prokatdan olingan detallar uchun xom ashyo o’lchamlarining eng katta diametri aniqlanadi.

Dastlabki berilganlar: pog’onali valning eng katta diametri ø ga teng. Yuza g’adir-budirligi parametrlari Rz 5 mkm ga teng.

Xom ashyoning eng kichik so’nggi xisobiy diametrini quyidagi formula bo’yicha topiladi:

D_z = D _d + 2z_omin,

Bu yerda D_d – detalning eng kichik so’nggi o’lchami, D_d = 29,980 mm.

ishlov berishga minimal xisobiy quyimi 2z_0min ni quyidagi formula yordamida xisoblanadi.

2z_0min = Σ2 z_imin ,

Bu yerda 2 Zi min – xar bir o’tishni bajarish uchun quyimning minimal qiymati

2 Zi min = 2  ( Rz + h) _i- +  formula bo’yicha

aniqlanadi /3.1/

Bu yerda Rz _i, h _i-1,  _i- - yuza profilining notekisliklari balandligi, defekt qatlami chuqurligi, yuza joylashishining mazkur o’tishda xosil bo’lgan jamlangan og’ishi;  _i  bajarilayotgan o’tishda xom ashyoni o’rnatish xatoligi.

Formulaga kiruvchi qiymat ko’rsatkichlarini xar bir ishlov berish uchun 1; 2 va 4 /26/ jadval bo’yicha topib, keyin 3.1 jadvalga tushiramiz.

3.1.jadval

Quyimlarni xisoblash va so’nggi o’lchamlar xaritasi

Texnologik jarayon,o’tish	Quyim elementlari, mkm				Xisobiy quyim, mkm
	Rz	h		
Xom ashyo Xomaki yo’nish Tozalab yo’nish Jilvirlash	150 60 30 5	250 60 30 15	595 36 30 24	- 300 300 50	2142 844 237

3.2 jadvalning davomi

Xisobiy o’lcham, mkm	Tayyorlash uchun dopusk T, mkm	Qabul qilingan o’lchamlar		So’nggi quyimlar mkm da
		D max	D min	2 Z max	2 Z min
33,203 31,061 30,217 29,980	1000 250 140 13	34,0 31,31 30,36 29,993	33,0 31,06 30,22 29,98	2690 950 367	1940 840 240
Jami:				4007	3020

Ishlov berishga tayyorlangan prokat uchun: R_z = 150 mkm; h = 250 mkm; = _KL_K. Bu yerda _k —xom ashyoning solishtirma og’irligi, _k = 5 mkm/mm; L_K = 0,5∙ L,

Bu yerda L — xom ashyo uzunligi, L = 238 mm. L_K = 0,5 ∙ 238 =119 mm, shunday qilib, ρ = 5 ∙ 119 = 595 mkm.

Ishlov berishning keyingi turlari uchun:

Xomaki yo’nishda ρ _i-1 = 0,06 ρ _i = 0,06 ∙ 595 = 36 mkm;

Tozalab yo’nishda ρ _i-2 = 0,05 ρ _i = 0,05 ∙ 595 = 30 mkm;

Jilvirlashda ρ _i-3 = 0,04 ρ _i = 0,04 ∙ 595 = 24 mkm.

Yo’nishda xom ashyoni o’rnatishdagi xatolik qiymati ε_u = 300 mkm, jilvirlashda ε_u = 50 mkm. Qolgan kerakli qiymatlarni o’xshash xolda aniqlanadi va jadvalga tushiriladi.

(P.15.1) formula bo’yicha jarayonlarning minimal quyimlarini xisoblaymiz:

xomaki yo’nishda 2z_min = 2 (150 + 250 + ) = 2142 mkm;

Tozalab yo’nishda 2z_min = 2 (60 + 60 + ) = 844 mkm;

Jilvirlashda 2z_min = 2 (30 + 30 + ) = 237 mkm.

Xar bir jarayonlar uchun minimal xisobiy o’lchamlarni aniqlaymiz:

Jilvirlashdan keyin D = 29,980 mm;

Tozalab yo’nishdan keyin D = 29,980 + 0,237 = 30,217 mm;

Xomaki yo’nishdan keyin D = 30,217+0,844 = 31,061 mm;

Xom ashyo o’lchami D = 31,061 + 2,142 = 33,203 mm.

Xar bir jarayon uchun quyimlarning so’nggi qiymatlarini xisoblaymiz:

Jilvirlashda z_max = 30,36 - 29,993 = 0,367 mm;

z_min = 30,22 — 29,980 = 0,240 mm;

toza yo’nishda z_max = 31,31 – 30,36 = 0,95 mm;

z_min = 31,06 - 30,22 = 0,84 mm;

xomaki yo’nishda z_max =34,0 -.31,31= 2,69 mm;

z_min =33,0 — 31,06 = 1,94 mm

xom ashyoga ishlov berishning umumiy quyim:

2z_{0 max} = 2,69 + 0,95 + 0,367 = 4,007 mm;

2z_{0 min} =1, 94 + 0,84 + 0, 240 = 3,020.

Xom ashyoning eng kichik xisobiy diametrini quyidagi formula bo’yicha xisoblaymiz:

D_{3 min} = 29,980 + 3,020 = 33,0 mm.

Turi bo’yicha prokat uchun chiviqning yaqinlik diametrini tanlaymiz,

ya`ni D₃ = 34 mm. Ishlov berish uchun xaqiqiy umumiy quyim:

2z₀ = 34 - 29,980 = 4,020 mm.

Xom ashyo uzunligini ushbu formula bo’yicha aniqlaymiz:
/L_z = L_d + 2z + Δ/
Bu yerda z – bir yon tomonni kesish uchun quyim, z = 1 mm;

Δ — kesish o’lchami dopuski, Δ = 0,6 mm. z va Δ qiymatlarni 35 /26/ jadvaldan qabul qilamiz. Chizma bo’yicha detal uzunligini bilgan xolda xosil qilamiz.

L₃ = 236 + 2 ∙ 1 + 0,6 = 238,6 mm x

9 ilova

Xom ashyoning ishchi chizmasini rasmiylashtirish uchun namuna



Masala. Quyma usuli bilan olingan xom ashyolarning quyimlar xisobi xom ashyoning gabarit o’lchamlari yoki bajaruvchi o’lchamlar, yoki eng katta aniqligi bo’lgan o’lchamlarda olib boriladi.