Nacionalna strategija održivog korišĆenja prirodnih resursa I dobara

7.2. Izazovi i ciljevi za održivo upravljanje zaštićenim područjima, biodiverzitetom, geodiverzitetom i predeonim diverzitetom

Osnovni cilj zaštite i održivog korišćenja prirodnog nasleđa je: očuvanje i unapređenje biološke raznovrsnosti, vrednosti geonasleđa i predela, razvoj javnih funkcija zaštićenih područja, prvenstveno u oblasti naučno-istraživačkog i obrazovnog rada, kulture, sporta i rekreacije, održivi razvoj zaštićenih područja i ostvarenje dobrobiti lokalnih zajednica kroz plansko, kontrolisano i ograničeno korišćenje prirodnih resursa i prostora kao građevinske kategorije, razvoj turizma i poljoprivrede i povezivanje i usklađivanje nacionalnog sa međunarodnim sistemom zaštite prirode.

7.2.1. Zaštićena područja

OPŠTI CILJ

Opšti cilj zaštite, upravljanja i unapređenja stanja zaštićenih područja se zasniva na uspostavljanju efikasne zaštite postojećih zaštićenih područja, povećanju ukupne površine pod zaštitom (u planskom periodu do 2020. godine do 12% teritorije Republike Srbije), uspostavljanju nacionalne ekološke mreže i identifikaciji područja za evropsku ekološku mrežu NATURA 2000, kao i izgradnji efikasnog sistema upravljanja područja koja su obuhvaćena navedenim mrežama.

SPECIFIČNI CILJEVI

1) Uspostavljanje efikasne zaštite i upravljanja postojećim zaštićenim područjima:

(1) sprovođenje nacionalne analize nedostataka u sistemu zaštićenih područja, revizije statusa, režima i granica zaštite postojećih zaštićenih područja i usklađivanje sa važećom zakonskom regulativom (7.1.1.1.);

(2) unapređenje mera (konzervacija, sanacija - revitalizacija i rekultivacija) i režima zaštite i monitoringa stanja zaštićenih područja (7.1.1.2.);

(3) uvođenje principa adaptivnog upravljanja u planove upravljanja zaštićenim područjima (7.1.1.3.);

(4) sprovođenje studija izvodljivosti u postojećim zaštićenim područjima za analizu potencijalnih mera kojima bi se obezbedio veći udeo područja sa I stepenom zaštite u zaštićenim područjima, optimizovao odnos površine i ivice zaštićenih područja, umanjila fragmentisanost fragilnih ekosistema i uspostavili adekvatni eko koridori (7.1.1.4.);

(5) unapređenje i osavremenjivanje planova upravljanja zaštićenih područja (7.1.1.5.);

(6) izrada prostornih planova područja posebne namene za veća zaštićena područja, sa prioritetom na područjima koja osim ekološke imaju i funkciju zaštite izvorišta regionalnog vodosnabdevanja i značajnih turističkih područja (7.1.1.6.);

(7) izrada urbanističkih planova za naseljena mesta i lokalitete u zaštićenim područjima na kojima je registrovana ili planirana izgradnja većeg obima (7.1.1.7.);

(8) zasnivanje informacionog sistema zaštićenih područja i njegovo povezivanje sa Nacionalnom infrastrukturom geoprostornih podataka (7.1.1.8.);

(9) sprovođenje nacionalne analize osetljivosti na klimatske promene i razvijanje i implementacija strategija za prilagođavanje upravljanja zaštićenim područjima klimatskim promenama (7.1.1.9.);

(10) usklađivanje klasifikacije zaštićenih područja sa standardima Evropske unije i klasifikacijom zaštićenih područja IUCN (7.1.1.10.);

(11) edukacija i unapređenje osposobljenosti upravljača zaštićenih područja, uspostavljanje sveobuhvatnog programa rendžerske službe u okviru zaštićenih područja i organizacija obuke za rendžere u svim oblastima (7.1.1.11.);

(12) povećanje efikasnosti zakonodavnog i institucionalnog okvira u oblasti zaštite i upravljanja zaštićenih područja (7.1.1.12.);

(13) donošenje novog zakona o nacionalnim parkovima (7.1.1.13.).

2) Povećanje površine pod zaštićenim područjima do 10 % do 2014. godine, odnosno do 12 % do 2020. godine:

(1) na osnovu nacionalne analize nedostataka u sistemu zaštićenih područja i analize osetljivosti na klimatske promene razviti nacionalni plan za proširenje sistema zaštićenih područja (7.1.2.1.);

(2) analiza i identifikacija područja od značaja za uspostavljanje režima zaštite i izrada individualnih studija zaštite identifikovanih područja (7.1.2.2.);

(3) obezbeđivanje adekvatnih privremenih mera zaštite u oblastima koje su u procesu sticanja statusa zaštite, sa prioritetom na područjima koja su naročito ugrožena ili su od istaknutog značaja (7.1.2.3.);

(4) koordinacija procesa proširenja površine pod zaštićenim područjima sa procesom uspostavljanja nacionalne ekološke mreže i relevantnih međunarodnih inicijativa zaštite (7.1.2.4.).

3) Uspostavljanje nacionalne ekološke mreže i identifikacija područja za evropsku ekološku mrežu NATURA 2000 i druge ekološke mreže:

(1) izrada nacionalnog plana za uspostavljanje nacionalne ekološke mreže (7.1.3.1.);

(2) uspostavljanje sistema zaštićenih područja u okviru nacionalne ekološke mreže na osnovu liste područja identifikovanih za Emerald ekološku mrežu (7.1.3.2.);

(3) sprovođenje identifikacije područja za evropsku ekološku mrežu NATURA 2000 i priprema neophodne dokumentacije (7.1.3.3.);

(4) izrada nacionalnog plana, identifikacija i priprema dokumentacije za uspostavljanje sistema zaštićenih područja koja će biti uključena u Pan-evropsku ekološku mrežu (7.1.3.4.);

(5) uspostavljanje efikasnog plana i sistema upravljanja transgraničnim područjima u Republici Srbiji u okviru mreže Evropski zeleni pojas (7.1.3.5.);

(6) koordiniranje procesa uspostavljanja nacionalne ekološke mreže sa prioritetima i zahtevima iz drugih međunarodnih i nacionalnih strategija i inicijativa u vezi sa zaštićenim područjima i harmonizovati ga sa interesima i propisima iz drugih oblasti, kao što su turizam, šumarstvo, rudarstvo, energetika, itd. (7.1.3.6.).

4) Uključivanje u međunarodne liste ekološki značajnih područja i primena međunarodnih propisa u vezi sa zaštićenim područjima:

(1) identifikacija područja od značaja za upisivanje u međunarodne liste i priprema studija i dokumentacije za njihovu kandidaturu: (7.1.4.1.);

(2) lista svetske kulturne i prirodne baštine (UNESCO);

(3) rezervati biosfere (UNESCO Man and Biosphere - MAB);

(4) ramsarska područja;

(5) međunarodno značajna područja za ptice (IBA);

(6) međunarodno značajna biljna područja (IPA);

(7) međunarodno značajna područja za dnevne leptire (PBA);

(8) evropska mreža geoparkova (European Geoparks Network);

(9) globalna mreža geoparkova (UNESCO Global Geoparks Network);

(10) prekogranični parkovi (EUROPARC Federation of Transboundary Protected Areas - TBPA);

(11) uspostaviti upravljanje pojedinačnim staništima i koridorima migratornih vrsta od međunarodnog značaja na teritoriji Republike Srbije u skladu sa Bonskom konvencijom (7.1.4.2.).

5) Uključivanje lokalnih zajednica i drugih zainteresovanih strana u realizaciju programa upravljanja zaštićenim područjima:

(1) uvesti adekvatne mehanizme u planove upravljanja zaštićenim područjima kojima će se obezbediti efikasno uključivanje javnosti i lokalnih zajednica u procese donošenja odluka i upravljanja (7.1.5.1.);

(2) uvesti mehanizme kojima će se omogućiti obezbeđivanje finansijske i druge koristi lokalnim zajednicama na području i u neposrednoj okolini zaštićenih područja kroz mere upravljanja i održivog korišćenja prirodnih resursa u okviru zaštićenih područja (7.1.5.2.);

(3) uključivanje lokalnog stanovništva u realizaciju mera zaštite i unapređenja zaštićenih područja koje se ostvaruju tradicionalnim vidovima korišćenja resursa (košenje, ispaša, seča trske) i očuvanje prava starosedelaca i njihovih znanja u ovoj oblasti (7.1.5.3.);

(4) obezbediti transparentnost procesa donošenja odluka i sprovođenja mera zaštite u zaštićenim područjima i mehanizme za obezbeđivanje dostupnosti informacija javnosti (7.1.5.4.);

(5) uvesti adekvatne mehanizme za unapređenje saradnje upravljača zaštićenih područja i udruženja, uključivanje udruženja u procese upravljanja zaštićenim područjima i izgradnju njihovih kapaciteta, sa prioritetom na udruženjima koja deluju u okviru lokalnih zajednica na području i u neposrednoj okolini zaštićenih područja (7.1.5.5.);

(6) razvoj mehanizama za rešavanje sukoba opštih interesa i svojinskih prava na zaštićenim područjima (npr. razmena državnih i privatnih parcela).

6) Obezbediti optimalne finansijske mehanizme i održive izvore finansiranja za upravljanje zaštićenim područjima:

(1) sprovesti finansijsku analizu zaštićenih područja na nacionalnom nivou (7.1.6.1.);

(2) razviti plan za održivo finansiranje sistema zaštićenih područja (7.1.6.2.);

(3) pripremiti smernice za razvoj finansijskih planova pojedinačnih zaštićenih područja (7.1.6.3.);

(4) pripremiti ili ažurirati finansijske planove pojedinačnih zaštićenih područja (7.1.6.4.);

(5) identifikacija potencijalnih područja za razvoj ekoturizma u zaštićenim područjima i uvođenje mera za razvoj ekoturizma u planove upravljanja zaštićenim područjima (7.1.6.5.);

(6) uvođenje poreskih olakšica za lokalno stanovništvo na području i u neposrednoj blizini zaštićenih područja za sve aktivnosti vezane za zaštitu i upravljanje zaštićenim područjima koje su usklađene sa principima održivog razvoja (7.1.6.6.);

(7) uvođenje destimulativne poreske politike za sve pojave i aktivnosti na teritoriji zaštićenih područja koje značajno utiču na degradaciju prostora i kvalitet životne sredine (7.1.6.7.);

(8) razviti smernice, kriterijume i mehanizme za kompenzaciju vlasnicima i koncesionarima šuma u okviru zaštićenih područja (7.1.6.8.).

7) Unapređivanje saradnje, edukacije, razmene iskustava i informisanja:

(1) promovisanje razmene informacija i komunikacije među upravljačima zaštićenih područja (7.1.7.1.);

(2) omogućiti upravljačima zaštićenih područja i predstavnicima drugih relevantnih javnih agencija pristup međunarodnom znanju i razmeni informacija (7.1.7.2.);

(3) unapređivanje profesionalnog i permanentnog obrazovanja kadrova u organizacijama koje upravljaju zaštićenim područjima (7.1.7.3.);

(4) podsticanje jačanja svesti kod građana, investitora i administracije na svim nivoima o značaju zaštićenih područja za očuvanje biološkog, geološkog i predeonog diverziteta (7.1.7.4.).

7.2.2. Biodiverzitet

OPŠTI CILJ

Opšti cilj zaštite i upravljanja biodiverzitetom u Republici Srbiji je obezbeđivanje očuvanja, unapređenja stanja i održivog korišćenja populacija autohtonih vrsta i zajednica na nivou koji će obezbediti njihovu dugoročnu vijabilnost.

SPECIFIČNI CILJEVI

1) Izrada nacionalnog strateškog okvira za očuvanje i održivo korišćenje biodiverziteta:

(1) inventarizacija i procena stanja komponenti biodiverziteta na nivou ekosistema, vrsta i gena, i procena njihove funkcionalne povezanosti (7.2.1.1.) (Preuzeti metode procene povoljnog stanja od EU i prilagoditi našim potrebama);

(2) primena Strategije biološke raznovrsnosti Republike Srbije za period od 2011. do 2018. godine (7.2.1.2.);

(3) formiranje nacionalne ekološke mreže (7.2.1.3.);

(4) nastaviti proces izrade nacionalnih "Crvenih knjiga" biljaka, životinja i gljiva (7.2.1.4.);

(5) donošenje zakonskog akta kojim će se regulisati očuvanje i korišćenje biljnih i životinjskih genetičkih resursa (7.2.1.5.).

2) Održavanje komponenti biodiverziteta koje predstavljaju resurse koji se eksploatišu na bilo koji način u obimu koji obezbeđuje njihovo dugoročno korišćenje bez opasnosti iscrpljivanja ili narušavanja strukturiranosti i funkcionalnosti ekosistema koje nastanjuju:

(1) dostizanje, održavanje i unapređivanje brojnosti, polne i uzrasne strukture populacija divlje flore i faune u obimu koji će obezbediti njihovu dugoročnu vijabilnost (7.2.2.1.);

(2) povećanje brojnosti populacija svih lovnih vrsta u skladu sa procenjenim kapacitetom sredine (7.2.2.2.);

(3) održanje genetičke varijabilnosti unutar populacija resursa i očuvanje njihovog ukupnog genofonda, kako divljih vrsta, tako i rasa domaćih biljaka i životinja, naročito autohtonih. Posebnu pažnju posvetiti očuvanju genofonda autohtonih sojeva mikroorganizama i gljiva (7.2.2.3.);

(4) unapređivanje stanišnih uslova, kao osnove za očuvanje i zaštitu vrsta koje predstavljaju biološke resurse, realizacijom kroz domaću legislativu usvojenih direktiva i standarda EU (7.2.2.4.);

(5) identifikacija divljih biljnih i životinjskih vrsta za koje je potrebno prioritetno izraditi akcione planove/programe zaštite (7.2.2.5.);

(6) sprovođenje programa reintrodukcije iščezlih vrsta, sa prioritetom na vrstama od naročitog značaja za efikasno funkcionisanje ekosistema i ekonomski značajnim vrstama (7.2.2.6.);

(7) sprovođenje mera ex situ i in situ zaštite (7.2.2.7.);

(8) unapređenje kapaciteta nacionalne Banke gena (7.2.2.8.);

(9) unapređenje sistema upravljanja biološkim resursima u zaštićenim prirodnim dobrima, u skladu sa propisanim režimima zaštite (7.2.2.9.);

(10) sprovođenje nacionalne analize osetljivosti na klimatske promene i uspostavljanje monitoringa uticaja klimatskih promena na biodiverzitet (7.2.2.10.).

3) Principe i kriterijume održivog korišćenja bioloških resursa integrisati u nacionalne praktične politike razvoja, sektorske praktične politike, strateška i planska dokumenta, sa ciljem horizontalne i vertikalne integracije:

(1) uspostaviti efikasnu međusektorsku saradnju sa institucijama i subjektima koji upravljaju biološkim resursima, na nivou planiranja i realizacije programa razvoja koji imaju uticaj na komponente i resurse biodiverziteta (7.2.3.1.);

(2) napraviti smernice za integraciju principa očuvanja biodiverziteta u relevantno državno zakonodavstvo, politike i strategije (7.2.3.2.);

(3) proceniti aktuelne sektorske strategije, politike, standarde i prakse relevantne za biodiverzitet i dati preporuke za integraciju principa očuvanja biodiverziteta (7.2.3.3.);

(4) razviti i promovisati smernice sa primerima najbolje prakse za očuvanje biodiverziteta za sve relevantne sektore, sa prioritetom u oblasti šumarstva, poljoprivrede, upravljanja vodnim resursima, turizma i rekreacije, prostornog planiranja, transporta, rudarstva i energetike (7.2.3.4.);

(5) obezbediti pravovremen međusektorski protok informacija (7.2.3.5.);

(6) doneti nove propise i dokumente, usklađene sa preuzetim međunarodnim obavezama, iz okvira konvencija i ugovora koje je naša zemlja potpisala i/ili ratifikovala, čime bi se u nacionalno zakonodavstvo uvele savremene koncepcije, principi i metode (7.2.3.6.);

(7) usaglašavanje aktivnosti na polju zaštite i upravljanja biodiverzitetom sa procesom regionalizacije i decentralizacije (7.2.3.7.);

(8) uvođenje ekosistemskog pristupa u oblast očuvanja biodiverziteta i korišćenja bioloških resursa (7.2.3.8.);

(9) uvesti pristup valorizacije elemenata biodiverziteta po principu ekosistemskih usluga u sve relevantne sektorske politike (7.2.3.9.);

(10) valorizacija proizvodnih sistema baziranih na korišćenju bioloških resursa (7.2.3.10.);

(11) povezivanje tradicionalnog korišćenja prostora na zaštićenim područjima sa programima ministarstva zaduženog za poljoprivredu (očuvanje starih rasa i sorti, obnova ekstenzivnog stočarstva i sl.) (7.2.3.11.);

(12) harmonizovanje potreba i interesa različitih sektora sa uspostavljanjem ciljeva zaštite i očuvanja zaštićenih područja kroz intenzivne konsultacije sa svim zainteresovanim stranama (7.2.3.12.).

4) Promocija i realizacija interdisciplinarnih istraživanja usmerenih na različite vidove očuvanja biodiverziteta, održivog korišćenja bioloških resursa i očuvanja tradicija i znanja lokalnih zajednica:

(1) utvrditi kriterijume za određivanje prioriteta u naučnim istraživanjima u oblasti zaštite i održivog korišćenja biodiverziteta (7.2.4.1.);

(2) intenziviranje istraživanja u pogledu inventarizacije i kartiranja taksona prioritetnih sa aspekta zaštite biodiverziteta i njegovog održivog korišćenja (7.2.4.2.);

(3) povećati ukupna finansijska ulaganja u istraživanja u oblasti očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa, uz pojačano investiranje od strane državnog i privatnog sektora (7.2.4.3.);

(4) intenziviranje saradnje između naučnih institucija i lokalnih zajednica, zainteresovanih za unapređenje tehnika i tehnologija održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.4.4.);

(5) podsticati ekonomsku valorizaciju bioloških resursa po principu ekosistemskih usluga, naročito indirektnih, kao što je stvaranje plodnog zemljišta, zaštita od erozije, regulacija poplava, prečišćavanje vode i sl. (7.2.4.5.);

(6) objediniti interese zaštite prirode, vodoprivrede, poljoprivrede i šumarstva, kao i ekonomske interese lokalnog stanovništva tokom formiranja nacionalne ekološke mreže (7.2.4.6.);

(7) obezbediti uslove za međunarodnu podršku projektima očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa i olakšati transfer novih tehnologija (7.2.4.7.);

(8) obezbediti transfer i primenu naučnih rezultata u realnim uslovima i situacijama, od strane lokalnih zajednica i zainteresovanih grupa (7.2.4.8.).

5) Primeniti principe minimalnog otpada i minimalnog uticaja na životnu sredinu u iskorišćavanju bioloških resursa:

(1) stimulisati investiranje i razvoj ekološki prihvatljivih tehnologija u oblasti održivog korišćenja bioloških resursa kroz poreske olakšice, stimulativne fondove, niže kamatne stope i sl. (7.2.5.1.);

(2) naročito stimulisati razvoj i uvođenje tehnologija kojima se obezbeđuje supstitucija resursa uzetih iz prirode (7.2.5.2.);

(3) razvoj metoda procene uticaja antropogenih aktivnosti (uključujući posebne programe i projekte) na biodiverzitet i biološke resurse, kao i mehanizama njihove primene (7.2.5.3.).

6) Uključivanje lokalnih zajednica i drugih zainteresovanih strana u realizaciju programa očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa:

(1) ekonomskim merama obezbediti koristi lokalnim zajednicama i zainteresovanim stranama kroz otvaranje novih radnih mesta, mogućnost dodatne zarade i sl. (7.2.6.1.);

(2) obezbediti adekvatne kompenzacije za njihovo učešće, kroz finansijsku i nefinansijsku dobit (7.2.6.2.);

(3) uspostaviti mehanizme ravnopravne raspodele dobiti od korišćenja biodiverziteta, u skladu sa režimom pristupa i raspodele dobiti Konvencije o biološkoj raznovrsnosti (ABS-CBD) (7.2.6.3.);

(4) blagovremeno formulisanje pratećih funkcija pojedinačnih elemenata ekološke mreže i usklađivanje interesa zaštite biodiverziteta sa razvojnim potrebama seoskih područja, uključujući zajedničke interese razvoja određenih vidova turizma (7.2.6.4.);

(5) uvesti adekvatne mehanizme za efikasno uključivanje javnosti i lokalnih zajednica u procese donošenja odluka i sprovođenja mera od značaja za zaštitu i upravljanje biodiverzitetom (7.2.6.5.);

(6) obezbediti transparentnost procesa donošenja odluka i sprovođenja mera u oblasti zaštite i korišćenja biodiverziteta i mehanizme za obezbeđivanje dostupnosti informacija javnosti (7.2.6.6.);

(7) uvesti adekvatne mehanizme za unapređenje saradnje državnih institucija i udruženja u oblasti zaštite i upravljanja biodiverzitetom, uključivanje udruženja u nacionalne aktivnosti u datoj oblasti i izgradnju njihovih kapaciteta (7.2.6.7.).

7) Obezbediti da korisnici bioloških resursa snose troškove za iskorišćavanje bioloških resursa:

(1) razvoj i unapređenje metoda ekonomske valorizacije komponenti biodiverziteta i uvođenje sistema valorizacije po principu ekosistemskih usluga (7.2.7.1.);

(2) uvesti takse i naknade za korišćenje svih bioloških resursa i prirodnih dobara. Stečena sredstva namenski usmeriti i koristiti za očuvanje biodiverziteta i unapređenje bioloških resursa (7.2.7.2.);

(3) kreirati i druge mehanizme za investiranje dobiti iz korišćenja bioloških resursa i prirodnih dobara (7.2.7.3.);

(4) promovisati metode za internalizaciju eksternih troškova bioloških resursa (7.2.7.4.).

8) Podizanje javne svesti o značaju očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa:

(1) sprovođenje odgovarajućih propagandnih aktivnosti putem medija, naročito po pitanju značaja očuvanja biodiverziteta i jačanja javne svesti za poštovanje zakona koji su relevantni za zaštitu biodiverziteta, kao permanentne aktivnosti vladinog i nevladinog sektora (7.2.8.1.);

(2) unapređivanje obrazovnih programa na svim nivoima u oblasti očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.8.2.);

(3) saradnja na međunarodnom nivou u razmeni informacija i primeni metoda podizanja i unapređenja javne svesti u oblasti očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.8.3.);

(4) uvođenje i primena efikasnijih metoda komunikacije između upravljača, lokalnih zajednica i drugih zainteresovanih strana (7.2.8.4.);

(5) intenzivan rad na podizanju svesti i razvijanju ekološke kulture svih kategorija stanovništva (7.2.8.5.).

9) Jačanje nacionalnih kapaciteta, institucionalnih i ljudskih, u oblasti očuvanja biodiverziteta i racionalnog korišćenja bioloških resursa:

(1) osavremenjivanje i razvoj sistema obrazovanja i uvođenje novih obrazovnih profila (7.2.9.1.);

(2) unapređivanje profesionalnog obrazovanja kadrova u oblasti zaštite biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.9.2.);

(3) uspostaviti sistem permanentne edukacije donosilaca odluka (7.2.9.3.);

(4) unapređenje institucionalnog okvira za sprovođenje mera i standarda u oblasti očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.9.4.).

10) Uspostavljanje informacionog i monitoring sistema korišćenja bioloških resursa:

(1) identifikacija i uvođenje kriterijuma i indikatora korišćenja bioloških resursa (7.2.10.1.);

(2) izrada liste indikatorskih vrsta i područja u kojima se prati stanje biodiverziteta, u skladu sa do sada identifikovanim pritiscima na biodiverzitet i ekosisteme koji su najugroženiji (7.2.10.2.);

(3) objedinjavanje, analiza podataka i kvantifikovanje trendova o stanju i statusu bioloških resursa, stanju u širem okruženju i promenama u socio-ekonomskom statusu (7.2.10.3.);

(4) uspostaviti sveobuhvatni nacionalni informacioni sistem za biodiverzitet (NBIS) u okviru Agencije za zaštitu životne sredine i uskladiti ga sa programom monitoringa biodiverziteta i korišćenja bioloških resursa primenom GIS tehnologija (7.2.10.4.);

(5) uspostaviti mehanizme za integrisanje rezultata istraživanja biodiverziteta u NBIS (7.2.10.5.).

11) Uvođenje metoda adaptivnog upravljanja u oblast zaštite biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa:

(1) definisati šeme adaptivnog upravljanja za različite tipove ekosistema (7.2.11.1.);

(2) omogućiti pristup i korišćenje adekvatnih informacija iz informacionog i monitoring sistema radi donošenja pravovremenih odluka u cilju očuvanja biodiverziteta i održivog korišćenja bioloških resursa (7.2.11.2.);

(3) uvođenje metoda adaptivnog upravljanja u sektorske politike i dokumente (7.2.11.3.).

12) Kontrola invazivnih vrsta i genetski modifikovanih organizama:

(1) uspostavljanje sistema praćenja pojave i širenja invazivnih vrsta (7.2.12.1.);

(2) izrada baze podataka o rasprostranjenju invazivnih vrsta (7.2.12.2.);

(3) razvoj metoda eradikacije invazivnih vrsta i razvoj mehanizama finansiranja i sprovođenja mera zaštite na prostorima značajnim za očuvanje biodiverziteta (7.2.12.3.);

(4) dalji razvoj sistema kontrole unosa i upotrebe genetski modifikovanih organizama (7.2.12.4.).

13) Unaprediti izvore finansiranja za upravljanje zaštićenim područjima:

(1) ojačati kapacitete Fonda za zaštitu životne sredine i povećati doprinose za projekte očuvanja biodiverziteta (7.2.13.1.);

(2) uključiti projekcije rashoda i prihoda koji potiču od očuvanja biodiverziteta (ekonomsko vrednovanje) u budžete relevantnih institucija (7.2.13.2.);

(3) ojačati kapacitete ministarstva nadležnog za oblast životne sredine i zavoda za zaštitu prirode u cilju pronalaženja sredstava za aktivnosti očuvanja biodiverziteta (7.2.13.3.).