Nacionalna strategija održivog korišĆenja prirodnih resursa I dobara

Biomasa

Najznačajniju prepreku za veće korišćenje biomase predstavlja nedovoljna raspoloživost i iskustvo u korišćenju opreme, kao i nepostojanje razvijenog tržišta biomase. Pored toga, zbog povećane potražnje za peletima i briketima u Evropskoj uniji, skoro sva domaća proizvodnja se izvozi. Kako je biomasa ograničen resurs, potrebno je definisati ukupne raspoložive količine biomase za proizvodnju briketa i peleta i intenzivirati korišćenje ostataka biomase u neprerađenoj formi, što je energetski i ekonomski racionalnije u odnosu na korišćenje peleta i briketa. Što se tiče korišćenja biomase za proizvodnju toplotne energije, imajući u vidu aktuelne cene energenata, ekonomski je opravdano koristiti biomasu kao zamenu za prirodni gas ili tečna goriva, naročito lož ulja, dok niske cene uglja još uvek ne motivišu investitore da prelaze sa uglja na biomasu. Proizvodnja biomase ima uticaj i na proizvodnju i cenu hrane, a postoje i drugi izazovi koji su navedeni u donetom Akcionom planu za biomasu Republike Srbije. Raspoloživost biomase treba razmotriti i sa aspekta očuvanja biodiverziteta i očuvanja plodnosti poljoprivrednog zemljišta. Iz prethodno navedenih razloga raspoloživa količina biomase mora se utvrditi sa aspekta ekološke održivosti, a u okviru međuresorne saradnje nadležnih ministarstava i pokrajinske uprave.

Male hidroelektrane

Jedna od osnovnih prepreka za intenzivniju izgradnju malih hidroelektrana u Republici Srbiji je administrativne prirode, jer investitori imaju obavezu da, pored energetske dozvole za izgradnju malih hidroelektrana instalisane snage iznad 1 MW, pribave i odgovarajuće tehničke uslove o osobinama terena radi utvrđivanja uslova za izgradnju i uslova izrade tehničke dokumentacije, dozvole od ministarstva nadležnog za poslove vodoprivrede i šumarstva, kao i od ministarstva nadležnog za poslove prostornog planiranja i uprave u čiji delokrug spadaju poslovi urbanizma. Nepostojanje definisanih naknada i standardnih procedura, kao i standardizovanih formi ugovora o korišćenju prirodnih dobara znatno usporava i otežava proces izgradnje malih hidroelektrana. To je značajan problem imajući u vidu da se veliki broj potencijalnih hidroelektrana nalazi upravo u zaštićenim zonama što praktično sprečava njihov razvoj.

Razlog koji takođe otežava intenzivniju izgradnju malih hidroelektrana je u zastarelom načinu obrade Katastra malih hidroelektrana ("Katastar malih hidroelektrana na teritoriji SR Srbije van SAP" iz 1987. godine, i "Katastar malih hidroelektrana u Autonomnoj pokrajini Vojvodini" iz 1989. godine) i neuzimanje u razmatranje uticaja promenjenih geoloških, hidroloških, meteoroloških i drugih faktora (usled efekata klimatskih promena), koji su od velikog značaja za izgradnju malih hidroelektrana. U cilju sagledavanja stvarnih potencijala lokacija za izgradnju malih hidroelektrana, potrebno je Katastar malih hidroelektrana dopuniti novim lokacijama, a postojeće lokacije ažurirati u skladu sa sadašnjim uslovima na toj lokaciji.

Solarna energija

Jedan od najvažnijih faktora koji utiče na ekonomsku opravdanost ugradnje solarnih panela za proizvodnju toplotne energije je cena električne energije. U uslovima neekonomske cene električne energije ne postoji motivisanost stanovništva da ugrađuje ovu vrstu opreme i na taj način ostvaruju uštede. Pored toga, nepostojanje standarda i kontrole kvaliteta solarnih panela koji se mogu naći na tržištu mogu negativno uticati na opredeljenje potencijalnih investitora. Najzad, fotonaponski paneli iziskuju velike površine zemljišta, te treba imati u vidu trošak upotrebe zemljišta za prehrambenu ili druge namene. Moguć izbor, međutim, predstavlja devastirano zemljište. Takođe postoji mogućnost višenamenskog korišćenja prostora, posebno javnog prostora (paneli iznad javnih garaža i drugi javni objekti većih površina).

Geotermalna energija

Lokalne samouprave, potencijalni investitori i korisnici nemaju dovoljno iskustva sa korišćenjem geotermalne energije, posebno u smislu održive upotrebe koja sprečava, odnosno razumno ograničava, nepovoljan uticaj na kvalitet vode.

Primena toplotnih pumpi omogućava upotrebu podzemnih voda niže temperature i zemljine toplote za grejanje i hlađenje stambenih, javnih i poslovnih prostora, građenih uz korišćenje visokokvalitetnih izolacionih materijala. Potrebna je trajna edukacija stanovništva u smislu upotrebe prirodnih potencijala geotermalne energije, ekonomske isplativosti primene novih tehnologija i naročito očuvanja prirodnih resursa i životne sredine.

Energija vetra

Za razliku od drugih OIE, koji imaju relativno stabilnu i predvidivu proizvodnju, kod elektrana na vetar ona je nestabilna i nepredvidiva. Zbog toga je, radi bezbednog funkcionisanja elektroenergetskog sistema, potrebno obezbediti postojanje rezervnog kapaciteta. Pored toga, promenljiva snaga elektrana na vetar tokom pogona iziskuje značajne napore i troškove pri balansiranju elektrosistema, a neophodno je obezbediti širenje/rekonstrukciju prenosnog sistema. Ovo su najznačajnije tehničke prepreke za brzu izgradnju velikih kapaciteta na vetar. Pored toga, kao i u slučaju solarne energije, vetroelektrane iziskuju velike zemljišne površine, te treba imati u vidu trošak upotrebe zemljišta za prehrambenu ili druge namene. Svakako, moguće je i kombinovati upotrebu zemljišta i to je praksa u drugim zemljama. Neophodno je imati u vidu i otpor javnosti zbog buke, vizuelnog efekta, kao i zbog uticaja na biodiverzitet, posebno ptice i druge životinje koje imaju utvrđene migratorne puteve.

5.4. Strateški ciljevi i mere za održivo korišćenje obnovljivih izvora energije

5.4.1. Strateški ciljevi:

1) povećati upotrebu obnovljivih izvora energije u Republici Srbiji, odnosno u kratkom roku, do kraja 2012. godine povećati učešće električne energije proizvedene iz OIE za 2,2%, posmatrano u odnosu na ukupnu potrošnju električne energije u 2007. godini, a da zastupljenost biogoriva i ostalih goriva iz obnovljivih izvora na tržištu iznosi najmanje 2,2% u odnosu na ukupnu potrošnju goriva u saobraćaju računato na osnovu energetskog sadržaja;

2) smanjiti uvoz fosilnih goriva, kao i gubitke u elektromreži obnavljanjem infrastrukture i izgradnjom novih kapaciteta za prihvatanje OIE;

3) povećati energetsku efikasnost kako u proizvodnji tako i u potrošnji

Dugoročno gledano, udeo obnovljive energije u ukupnoj proizvodnji energije u Republici Srbiji može biti povećan smanjivanjem udela energije iz fosilnih goriva, i to: povećanjem efikasnosti konverzije primarnih fosilnih goriva (efikasnije termoelektrane na ugalj za koje se očekuje da zamene postojeće), smanjenjem gubitaka toplote u toplanama i distributivnoj mreži, kao i putem sprovođenja mera za povećanje energetske efikasnosti u sektorima potrošnje energije (efikasnije tehnologije i uređaji, vozila sa malom potrošnjom, bolja izolacija u zgradama itd.);

4) uvesti nove tehnologije u proizvodnji energije;

Razvoj novih energetskih tehnologija se ubrzava širom sveta i može se očekivati da neke od ovih tehnologija postanu ekonomski primenjive u narednih 15 godina (kao npr. sintetička goriva zasnovana na celulozi, tehnologije zasnovane na vodoniku, gorivnim ćelijama, itd.).

5) razvoj lokalne industrije i otvaranje novih radnih mesta.

5.4.2. Predlog mera:

1) uspostavljanje efikasnog zakonodavnog okvira za održivo korišćenje obnovljivih izvora energije:

(1) donošenje jednog okvirnog zakona o obnovljivoj energiji sa odgovarajućim podzakonskim propisima, sa ciljem otklanjanja administrativnih prepreka, posebno putem pojednostavljenja procedura za izgradnju objekata za proizvodnju obnovljivih izvora energije, kao i definisanjem posebnih uslova za razvoj OIE u zaštićenim zonama,

(2) donošenje zakona o racionalnoj upotrebi energije i prateće podzakonske regulative,

- donošenje izmena i dopuna Zakona o javnim nabavkama sa ciljem uvođenja (dodatnog) kriterijuma energetske efikasnosti prilikom izbora ponuđača,

- uvođenje posebnih mera nadzora proizvodnje biomase u skladu sa preporukama Evropske komisije, posebno sa ciljem nadzora izvora biomase i sa ciljem potvrde da se dobijaju uštede u obliku smanjenja štetnog uticaja emisija gasova sa efektom staklene bašte (Direktno sagorevanje biomase može da dovede do povećanja aerozagađenja. Zbog toga, podrška treba da bude odobrena samo u slučaju kada se korišćenje biomase sprovodi u saglasnosti sa propisima o zaštiti životne sredine, odnosno kada su mere za smanjenje emisija preduzete - kotlarnice domaćinstava specijalno projektovane za sagorevanje biomase, veće kotlarnice opremljene uređajima za smanjivanje emisija, itd.). Napomena: Pored propisa EU, videti izveštaj Svetskog fonda za prirodu, Sustainability standards for bioenergy (World Wide Fund for Nature, 2006),

- na osnovu Pravilnika o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva ("Službeni glasnik RS", broj 5/10) doneti poseban propis da se pri razmatranju mogućnosti povećanja proizvodnje biomase na zemljištima marginalnim sa aspekta poljoprivredne proizvodnje izuzmu staništa zaštićenih i strogo zaštićenih divljih biljnih i životinjskih vrsta,

- dalje usaglašavanje mera politike sektora energetike sa drugim sektorima u pogledu održivog korišćenja obnovljivih izvora energije, posebno sa sektorima zaštite životne sredine i poljoprivrede u pogledu korišćenja biomase;

2) uspostavljanje delotvornog institucionalnog i organizacionog okvira za održivo korišćenje obnovljivih izvora energije:

(1) jačanje administrativnog kapaciteta za održivo korišćenje obnovljivih izvora energije, pre svega ministarstva zaduženog za energetiku, ministarstva zaduženog za životnu sredinu, Agencije za energetsku efikasnost, Fonda za zaštitu životne sredine, kao i organa lokalnih samouprava,

(2) obezbeđenje sistema delotvornog praćenja primene mera održive upotrebe OIE jačanjem kapaciteta Saveta za održivi razvoj,

(3) razmatranje osnivanja instituta za energetiku, kao podrške državnoj upravi, zaduženog za prikupljanje, analizu i objavljivanje podataka iz oblasti energetike sa ciljem donošenja mera politike, kao i obaveštavanja poslovne zajednice i zainteresovanih organizacija i građana o stanju energetike,

(4) obezbeđivanje pristupa elektromreži u skladu sa propisima;

3) uspostavljanje efikasnih ekonomskih mera i sistema finansiranja za održivo korišćenje obnovljivih izvora energije:

(1) razmatranje svih mogućnosti za uspostavljanje efikasnih ekonomskih mera,

(2) izrada analize najboljih praksi i predloga uspostavljanja fiskalnih, carinskih i drugih podsticaja za one koji primenjuju mere energetske efikasnosti i za one koji proizvode i koriste obnovljive izvore energije,

(3) uspostavljanje sistema racionalnog gazdovanja energijom (energetski menadžment), koji je pokrenut u jedinicama lokalne samouprave Republike Srbije, i koji treba proširiti na sve javne ustanove,

(4) uspostavljanje sistema energetskih revizija u sektorima potrošnje energije,

(5) uspostavljanje "zelenog sistema" sertifikovanja za proizvode, posebno u zgradarstvu,

(6) obezbeđivanje "mekih" zajmova ili smanjenje kamata za komercijalne zajmove u oblasti obnovljivih izvora energije,

(7) obezbeđivanje uslova za korišćenje međunarodnih finansijskih mehanizama (najviše zasnovanih na Kjoto protokolu i nastavljanju održivog privrednog razvoja),

(8) delotvorno primenjivanje dodatnih mera navedenih u Akcionom planu Programa ostvarivanja strategije razvoja energetike Republike Srbije 2007-2015. godine, kao i u Akcionom planu za biomasu i Prvom akcionom planu za energetsku efikasnost Republike Srbije za period 2010-2012. godine;

4) izgradnja infrastrukture sa ciljem smanjenja negativnog uticaja na životnu sredinu u postrojenjima koja koriste obnovljive izvore energije:

(1) obezbeđenje tretmana otpadnih voda iz postrojenja koje koriste obnovljive izvore energije, pre svega osoku sa farmi kao i druge oblike biomase,

(2) iskorišćenje pepela nastalog sagorevanjem biomase kao i njegov transport i odlaganje,

(3) izgradnja ribljih staza na malim hidroelektranama,

(4) upravljanje otpadom nastalim u postrojenjima koja koriste obnovljive izvore energije npr. poluprovodnički elementi u foto-naponskim elektranama i dr.;

5) podizanje nivoa svesti i obrazovanja u pogledu povećanja energetske efikasnosti i korišćenja obnovljivih izvora energije:

(1) obrazovanje u vezi održivog korišćenja biomase u skladu sa potrebama očuvanja biodiverziteta, kao i potrebama poljoprivrede,

(2) podrška relevantnim istraživačkim i razvojnim aktivnostima,

(3) podrška dobrovoljnim aktivnostima industrije.

6. ŠUME I ŠUMSKI RESURSI - OKVIR ZA ODRŽIVO KORIŠĆENJE

Šume i šumski ekosistemi spadaju u najznačajnije bioekološke resurse i najsvestraniji su činilac obnovljivih prirodnih resursa koji, pored socio-ekonomskog značaja (kroz produkciju biomase kao osnovne sirovine mehaničke i hemijske prerade drveta), istovremeno predstavljaju najstabilnije ekosisteme od neprocenjivog značaja u zaštiti prirode i kvalitetu životne sredine. Šume su u rešavanju problema očuvanja, zaštite i unapređenja kvaliteta životne sredine nezamenljiv činilac, ne samo u regionalnim okvirima, već svojim ekosistemskim uslugama ostvaruju pozitivno globalno dejstvo na sve komponente životne sredine.

Postajemo svesni da vrednost regulatornih, kulturnih i drugih opšte korisnih funkcija šuma i šumskih ekosistema višestruko prevazilazi vrednost drvnih proizvoda.

6.1. Postojeći strateški, pravni i institucionalni okvir

6.1.1. Strateški okvir

Strategija razvoja šumarstva Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 59/06) doneta je od strane Vlade Republike Srbije 6. jula 2006. godine. Strategija definiše osnovne principe šumarskog sektora kroz: održivost razvoja šuma i šumarstva, multifunkcionalnost šuma, ruralni razvoj, javnost informacija, učešće interesnih grupa, povećanje površine i proizvodnosti šuma, gazdovanje šumama, privrženost međunarodnim obavezama i sporazumima, degradaciju šuma i procenu uticaja na životnu sredinu, očuvanje zdravstvenog stanja šuma, naučno istraživanje, obrazovanje i obuku. U Strategiji razvoja šumarstva Republike Srbije posebno mesto zauzima očuvanje i unapređenje biodiverziteta u šumskim ekosistemima. Bogatstvo biodiverziteta predstavlja nacionalno bogatstvo koje zahteva adekvatan tretman kroz sistemska rešenja za očuvanje i unapređenje biodiverzieteta šumskih područja. U poglavlju Status i briga o divljači Strategija razvoja šumarstva Republike Srbije promoviše kao cilj očuvanje, unapređenje genetskog potencijala, brojnosti i kvaliteta populacije divljači primenom odgovarajućih mera planiranja, gazdovanja i kontrole.

6.1.2. Zakonodavni okvir

Sa zakonodavne strane oblast šumarstva pokriva Zakon o šumama ("Službeni glasnik RS", broj 30/10) i Zakon o divljači i lovstvu ("Službeni glasnik RS", broj 18/10).

Divlje vrste biljaka, životinja i gljiva, odnosno vrste koje imaju poseban značaj sa ekološkog, ekosistemskog, biogeografskog, naučnog, zdravstvenog, ekonomskog i drugog aspekta za Republiku Srbiju, štite se kao strogo zaštićene divlje vrste ili zaštićene divlje vrste Pravilnikom o proglašenju i zaštiti divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva ("Službeni glasnik RS", broj 5/10), kao i Uredbom o ustanovljavanju lovnih područja na teritoriji Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 91/11).

Kada su u pitanju strogo zaštićene vrste i njihovi razvojni oblici, njihova zaštita sprovodi se zabranom korišćenja, uništavanja i preduzimanja svih aktivnosti kojima se mogu ugroziti divlje vrste i njihova staništa, kao i preduzimanjem mera i aktivnosti na upravljanju populacijama. Zaštita zaštićenih vrsta sprovodi se ograničavanjem korišćenja, zabranom uništavanja i preduzimanja drugih aktivnosti kojima se nanosi šteta vrstama i njihovim staništima, kao i preduzimanjem mera i aktivnosti na upravljanju populacijama.

6.1.3. Institucionalni okvir

Uprava za šume, kao organ uprave u sastavu Ministarstva poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede, obavlja poslove državne uprave i stručne poslove koji se odnose na: politiku šumarstva; očuvanje šuma; unapređenje i korišćenje šuma i divljači; sprovođenje mera zaštite šuma i divljači; kontrolu semena i sadnog materijala u šumarstvu, kao i druge poslove određene zakonom. Javna preduzeća "Srbijašume" i "Vojvodinašume" su organizovana na tri nivoa: generalna direkcija, šumska gazdinstva i šumske uprave.

Osnovne delatnosti javnih preduzeća su:

1) gajenje, održavanje i obnova šuma, rekonstrukcija i melioracija degradiranih šuma i šikara, proizvodnja šumskog semena i sadnog materijala i podizanje novih šuma i zasada;

2) unapređivanje i korišćenje opšte korisnih funkcija šuma;

3) proizvodnja šumskih sortimenata i korišćenje drugih šumskih proizvoda i njihov transport, korišćenje šuma za rekreaciju, uzgoj i lov divljači i drugo korišćenje šuma;

4) projektovanje, izgradnja i održavanje šumskih saobraćajnica, parkova i zelenih rekreativnih površina i drugih objekata koji služe gazdovanju šumama;

5) izrada programa, projekata i osnova gazdovanja šumama;

6) vršenje stručnih poslova u šumama sopstvenika;

7) trgovina na veliko i malo;

8) spoljnotrgovinski promet;

9) obavljanje privrednih delatnosti u inostranstvu;

10) lov i uzgoj divljači;

11) lovni i rekreativni turizam;

12) zaštita prirode;

13) ribarstvo.

Javno preduzeće "Vojvodinašume" ima iste nadležnosti kao javno preduzeće "Srbijašume" na teritoriji AP Vojvodina.

Nacionalnim parkovima upravljaju javna preduzeća, osnovana Zakonom o nacionalnim parkovima ("Službeni glasnik RS", br. 39/93, 44/93 - ispravka, 53/93, 67/93, 48/94, 101/05 - dr. zakon i 36/09 - dr. zakon) i to: Javno preduzeće Nacionalni park "Fruška gora" (25.393 ha), Javno preduzeće Nacionalni park "Tara" (19.715 ha), Javno preduzeće Nacionalni park "Kopaonik" (11.809 ha), Javno preduzeće Nacionalni park "Đerdap" (63.608 ha), i Javno preduzeće Nacionalni park "Šar planina" (39.000 ha).

6.2. Izazovi i ciljevi za održivo korišćenje resursa i ekosistemskih usluga/funkcija šuma

6.2.1. Opšti ciljevi

Opšti cilj održivog korišćenja šumskih resursa je uravnotežen odnos u korišćenju svih funkcija šuma, kojim se obezbeđuje trajna višefunkcionalnost u pružanju materijalnih dobara i drugih ekosistemskih usluga od šuma.

Šumskim resursima Republike Srbije gazduje se na principima održivog razvoja.

6.2.2. Specifični ciljevi

1) Očuvanje i unapređenje stanja šuma, šumskih ekosistema i razvoj šumarstva:

(1) izrada Nacionalnog šumarskog programa u skladu sa odlukom Ministarske Konferencije za zaštitu šuma u Evropi;

(2) uvođenje sistema sertifikacije šuma;

(3) uvođenje novih informacionih tehnologija u upravljanju šumama;

(4) sprovođenje planskog korišćenja šuma i šumskih resursa uz poštovanje principa višefunkcionalnosti i održavanja ekološke ravnoteže;

(5) izrada studije o uticajima klimatskih promena na šumske ekosisteme;

(6) povećanje kapaciteta šuma u pružanju opštekorisnih funkcija;

(7) uspostavljanje sistema kontrolisanog ostavljanja mrtvih stabala u specijalno utvrđenim šumskim zonama, u cilju unapređenja šumskog biodiverziteta i u skladu sa međunarodnim principima održivog upravljanja šumama;

(8) sprovođenje mera edukacije upravljača šumskim dobrima o značaju mrtvih stabala za očuvanje šumskog biodiverziteta;

(9) očuvanje šumskih staništa i njihovih sukcesivnih nizova, što je bitno sa aspekta funkcionalne povezanosti i adaptibilnosti šuma u uslovima praktično neprekidnih klimatskih promena;

(10) ugrađivanje aspekta klimatskih promena u sva dugoročna investiciona ulaganja (naročito u biološke radove kao što je melioracija izdanačkih i degradiranih šuma i pošumljavanje, u prvom redu kod izbora vrsta, tehnike i tehnologije izvođenja radova);

(11) definisanje optimalnog oblika gazdovanja šumama bez obzira na vlasništvo;

(12) obezbeđivanje regulatornih, institucionalnih i ekonomskih okvira u sprovođenju održivog gazdovanja šumama;

(13) uspostavljanje realnog vrednovanja šuma i šumskih ekosistema uz uvođenje sistema kvaliteta.

2) Povećanje doprinosa šumarskog sektora ekonomskom i društvenom razvoju Republike Srbije:

(1) povećanje produktivnosti racionalnim korišćenjem ukupnog proizvodnog potencijala šumskih područja, koji podrazumeva drvo, nedrvne šumske resurse i održivo korišćenje opšte korisnih funkcija šuma;

(2) stvaranje uslova za organizovanu plantažnu proizvodnju aromatičnog i lekovitog bilja;

(3) uključivanje u politiku ruralnog razvoja u skladu sa politikom razvoja EU;

(4) podizanje i održavanje optimalnog kvaliteta i gustine šumskih saobraćajnica, kao i pomoćne infrastrukture (kuće, odmorišta, itd) radi sprovođenja održivog gazdovanja šumama i obezbeđenja socijalnih i kulturnih potreba društva;

(5) razvoj modernog i jedinstvenog informacionog sistema šumarstva koji će biti kompatibilan sa informacionim i komunikacionim sistemom Evropske Unije (EFIS) unifikacijom podataka na nivou sektora šumarstva;

(6) studija prostornog rasporeda poljozaštitnih šumskih pojaseva u ugroženim područjima.

3) Unapređenje održivog korišćenja šuma i šumskih ekosistema u zaštićenim područjima i nacionalnoj ekološkoj mreži:

(1) utvrđivanje i primena nacionalnih kriterijuma i indikatora za uspostavljanje delova šumskih ekosistema kao zaštićenih prirodnih dobara u skladu sa opšte prihvaćenim međunarodnim kriterijumima i indikatorima;

(2) povećanje autohtonosti šuma i prirodne mozaičnosti staništa;

(3) gazdovanje uz poštovanje prioritetne funkcije šuma sa posebnom namenom;

(4) usklađivanje postojećih zaštićenih područja sa nacionalnim i međunarodnim kriterijumima i indikatorima;

(5) unapređenje sistema pravne i fizičke zaštite šuma u zaštićenim prirodnim dobrima uz utvrđivanje realne nadoknade vlasniku šume za uskraćeno ili ograničeno korišćenje;

(6) utvrđivanje modela finansiranja upravljanja zaštićenim područjima;

(7) unapređenje kvaliteta informisanja o značaju zaštićenih prirodnih dobara.

4) Podizanje novih 100.000 hektara šuma do 2020. godine (Prema novom Prostornom planu Republike Srbije do 2014. godine pošumljavanje treba da obuhvati 450 km²):

(1) izrada strategije pošumljavanja svih staništa primenjujući međusektorsku saradnju i participativni pristup planiranju;

(2) izrada katastra površina za pošumljavanje za prioritetna područja

(3) podizanje semenskog centra u Požegi na nivo Nacionalnog semenskog centra;

(4) organizacija rasadničke proizvodnje za realizaciju programa pošumljavanja 100 000 hektara goleti;

(5) podizanje novih šuma na nisko produktivnim pašnjacima bonitetne klase 06:07 (i svim drugim bonitetnim klasama uz promenu namene zemljišta) na površini od 33 700 hektara uz očuvanje za zaštitu prioritetnih staništa Srbije;

(6) podizanje novih šuma na površinama zahvaćenim jakom erozijom na 20 000 hektara;

(7) zaštitne šume voda na 27 000 hektara;

(8) rekultivacija jalovišta na 3 600 hektara;

(9) gradske i prigradske šume na 5000 hektara;

(10) zaštitne šume duž saobraćajnica na 2 000 hektara;

(11) protivemisione zaštitne šume na 4700 hektara;

(12) poljozaštitni pojasevi - vanšumsko zelenilo na 4 000 hektara.

5) Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i valorizacija zaštitnih, socijalnih, kulturnih, zdravstvenih i regulatornih funkcija šuma i razvijanje mehanizama naplate istih:

(1) obezbeđenje zakonskih i institucionalnih okvira za korišćenje šuma i šumskih ekosistema u cilju zaštite vodnih resursa, zemljišta od erozije i infrastrukture;

(2) ekonomska valorizacija zaštitnih i drugih regulatornih funkcija šuma i utvrđivanje nadoknade za korišćenje tih funkcija;

(3) stimulisanje fundamentalnih i primenjenih istraživanja u funkciji očuvanja, unapređenja, održivog korišćenja i valorizacije zaštitnih funkcija šuma;

(4) obezbediti regulatorne, institucionalne i ekonomske mere za pomoć i podršku očuvanju i unapređenju rekreativnih i zdravstvenih (lekovitih) funkcija šuma i omogućiti njihovo održivo korišćenje u šumskim područjima koja ispunjavaju ove funkcije;

(5) obezbeđenje podrške istraživanju i analizi mogućeg obima i metoda za skladištenje ugljenika u šumama, promovisati efikasnu upotrebu bio-energije iz šuma kojima se održivo gazduje, u skladu sa Okvirnom konvencijom UN o klimatskim promenama i Kjoto protokolom, i time stvoriti uslove za konkurisanje kod međunarodnih fondova za povećanje površina pod šumama;

(6) zaštita znamenitih istorijskih i kulturnih objekata i lokaliteta na šumskom zemljištu;

(7) obezbeđenje institucionalnih i ekonomskih mera za očuvanje i unapređenje rekreativnih i zdravstvenih funkcija šuma i šumskih ekosistema;

(8) podizanje nivoa svesti o važnosti šuma i šumskih ekosistema za društvo u celini uz efikasno učešće svih interesnih grupa.

6) Obezbeđenje održivog razvoja šumarskog sektora i stvaranje najveće moguće dodatne vrednosti proizvoda šuma:

(1) utvrđivanje sistema planiranja sa primenom ekosistemskog pristupa;

(2) monitoring stanja šuma, zaštite šuma i biološke raznovrsnosti šumskih ekosistema;

(3) upotreba GIS-a u uređivanju šuma;

(4) razvoj nacionalnih kriterijuma, indikatora i smernica za višefunkcionalno gazdovanje šumama;

(5) podrška sertifikaciji šuma, šumskih ekosistema i proizvoda sakupljenih iz šuma;

(6) identifikacija i razgraničenje zemljišta za pošumljavanje i poljoprivrednu proizvodnju;

(7) maksimalno korišćenje ostalih proizvoda iz šuma uz obavezno održanje istog;

(8) podizanje zasada domaćeg oraha, crnog oraha, mečije i obične leske, divlje jabuke, divlje trešnje, oskoruše i drugih atraktivnih vrsta za prerađivačku industriju (maline, kupine, borovnice i sl.);

(9) utvrđivanje stanja šuma u privatnom vlasništvu i razvoj sistema planiranja i kontrole gazdovanja privatnim šumama;

(10) podrška udruživanju privatnih šumovlasnika i njihova edukacija u gazdovanju šumama i šumskim ekosistemima i unapređenje saradnje države i ostalih institucionalnih grupa;

(11) kreiranje zakonskih preduslova za nesmetano sprovođenje održivog gazdovanja šumama i šumskim ekosistemima;

(12) izrada sistema eksperimentalnih površina za određivanje kvota kod prikupljanja lekovitog bilja, pečurki, bobica itd. iz prirodnih ekosistema.

7) Očuvanje i unapređenje genetskog potencijala, brojnosti i kvaliteta populacija divljači primenom odgovarajućih mera planiranja, gazdovanja i kontrole:

(1) održivo gazdovanje divljači odnosno stvaranje optimalnih uslova za unapređivanje stanja autohtone divljači i reintrodukciju autohtone divljači;

(2) uvažavajući da je divlja fauna dobro od opšteg interesa u skladu sa ovom strategijom pripremiti strategiju razvoja lovstva;

(3) stvoriti pravne, institucionalne i ekonomske okvire za sprovođenje strategije lovstva.

8) Obrazovanje odgovarajućih kadrova za sektor šumarstva:

(1) izrada strategije obrazovanja kadrova u šumarstvu koja će dati osnov za uspostavljanje savremenog sistema obrazovanja u skladu sa potrebama i razvojnim pravcima struke u izmenjenim socio-ekonomskim, naučnim i tehnološkim uslovima;

(2) inoviranje i razvoj programa obrazovanja;

(3) obrazovanje i inoviranje znanja kroz stalnu obuku zaposlenih u sektoru šumarstva;

(4) osnivanje savetodavnog tela za obrazovanje i obuku u šumarstvu koje će, na osnovu izrađene strategije definisati potrebe za stručnim kadrovima.

9) Primena multidisciplinarnih istraživanja, razvoj tehnologija u šumarstvu, unapređenje kapaciteta u istraživačkim institucijama i povezivanje sa privredom:

(1) institucionalno jačanje i izgradnja postojećih istraživačkih kapaciteta u šumarstvu i lovstvu;

(2) uspostavljanje sistema kontrole realizacije i implementacije rezultata istraživanja;

(3) podrška učešću naših istraživača u međunarodnim projektnim timovima stranih naučno-istraživačkih i obrazovnih institucija.

10) Prikupljanje, analiza i razmena informacija unutar sektora šumarstva i ostalih sektora i dostupnost informacija javnosti:

(1) kreiranje institucionalnih i materijalnih preduslova za uspostavljanje sistema razmene informacija i efikasne komunikacije sa drugim sektorima i unutar sektora šumarstva u zemlji i na međunarodnom nivou Informacije o stanju resursa, merama i aktivnostima koje se sprovode na unapređenju, zaštiti i korišćenju šuma;

(2) pomoć u razvoju udruženja, kao partnera države, u informisanju javnosti o sprovođenju ciljeva šumarske politike i unapređenju stanja šuma, kao i u podizanju ekološke svesti;

(3) izrada strategije odnosa sektora šumarstva sa javnošću;

(4) izgradnja kapaciteta u nadležnom ministarstvu i profesionalnim udruženjima za informisanje javnosti o radu u sektoru šumarstva;

(5) edukacija celokupne javnosti (počev od osnovnog obrazovanja) u cilju podizanja svesti o značaju šuma i šumskih ekosistema.

11) Poboljšanje kvaliteta zdravstvenog stanja, vitalnosti šuma i šumskih ekosistema:

(1) uspostavljanje efikasnog sistema zaštite šuma i šumskih ekosistema od štetnih biotičkih i abiotičkih činilaca, bespravnih seča, protivpravnih zauzeća, bespravne gradnje i ostalih protivpravnih radnji, kao i sistema za praćenje zdravstvenog stanja i vitalnosti šuma u skladu sa UN/ECE i EU metodologijom;

(2) unapređenje sistema zaštite šuma od požara.