Mustaqil ish mavzu: jismlarning inersiya momentini hisoblash guruh



Download 405,55 Kb.
bet7/9
Sana18.01.2022
Hajmi405,55 Kb.
#386705
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Fizika Mustaqil ish

Inersial sanoq sistemasi

Inersial sanoq sistemasi -Nyutonning birinchi qonuni bajariladigan sanoq sistemasi. Bunda har qanday jism o’zining tinch holatini yoki to’gri chiziqli tekis harakatini unga boshqa jism tomonidan ta’sir ko’rsatilib, uning shu holatini o’zgartirishga majbur qilmagunicha saqlaydi. Inersial sistemaga nisbatan to’gri chiziqli va tekis harakatlanayotgan har qanday sistema ham inersial sistema hisoblanadi. Tabiat qonunlarining ifodalari turli Inersial sanoq sistemasi yerda bir xil korinishga ega. Moddiy nuqtaning tezligi yorug’lik tezligidan ko’p marta kichik bo’lganda uning turli Inersial sanoq sistemasiga nisbatan harakatlari orasidagi bog’lanish Galiley almashtirishlari bilan, tezligi yorug’lik tezligiga yaqin hollarda esa Lorens almashtirishlari bilan ifodalanadi. Har qanday yakkalangan sistemani Inersial sanoq sistemasi sifatida qabul qilish mumkin. Ammo tabiatda tashqi ta’sirlardan xoli mutloq, yakkalangan sistema mavjud bolmagani uchun Inersial sanoq sistemasi ideallashtirilgan mavhum tushunchadir. Amalda Inersial sanoq sistemasi sifatida taqriban Yer, Quyosh, gallaktika markazi yoki tekis harakatlanayotgan poyezd qabul qilinadi va ularga nisbatan jismlar harakati o’rganiladi.

Masalan, osmon mexanikasi va kosmonavtika masalalarini hal qilishda Inersial sanoq sistemasi sifatida, asosan, Quyosh massasining markazi qabul qilinib, ularning o’qlari uchta yulduzga qaratiladi. Ko’pgina masalalarni hal etishda Inersial sanoq sistemasi sifatida Yer qabul qilingan. Shunday qilib, turli moddiy sistemalar turlicha darajada inersialdir.

Sanoq sistemalarining inersialligi masalasi fizik maydonlarni hisobga olish zarur bolganda murakkablashadi.

Darhaqiqat, nisbiylik nazariyasi shuni korsatadiki, gravitatsiya maydoni hisobga olinganda butun fazoda Inersial sanoq sistemasi mavjud emas, lekin kichik vaqt oralig’ida va fazoning yetarli darajada kichik sohasi uchun lokal - Galiley Inersial sanoq sistemasi kiritilishi mumkin. Inersial sanoq sistemasi yerga nisbatan tezlanishli harakatlanayotgan sistemalar noinersialdir. Harakatni tavsiflash uchun noinersial sanoq sistemalari tanlangandagi nazariya umumiy nisbiylik nazariyasi deyiladi.

Qo’zg’almas deb olingan asosiy sanoq sistemaga nisbatan ko’chib borayotgan harakatdagi sanoq sistemaga nisbatan harakati. Inersial sanoq sistemaga nisbatan ma’lum geometriyasida ish ko’rib, klassik fizikaning ayrim tushunchalari, inersial sanoq sistemasi hisobga olinmaydi va o’rniga yangilari , fazo - vaqt egriligi.

Nazariyasi bo’yicha ikkita postulatga asoslanadi: fizika qonunlari barcha inersial sanoq sistemasida – o’zgarmas ya’ni, o’xshash va vakuumdagi yorug’ lik tezligi.

Talqiniga ko’ra, bu ikkita postulatga asoslangan: fizika qonunlari barcha inersial sanoq sistemasida – o’zgarmas ya’ni, o’xshash va vakuumdagi yorug’lik tezligi.




Download 405,55 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish