Bog'liq Evropa integratsiyasi nazariyalari evolyutsiyasi
1.3 Xalqaro iqtisodiy integratsiyani rivojlantirish omillari 1. MPPni chuqurlashtirish.
2. Milliy korxonalarning ijtimoiy-iqtisodiy bir xilligi.
3. Mamlakatlar guruhlari iqtisodiy rivojlanishining yaqin darajalari.
4.Mikro darajada milliy iqtisodiyotlarning chambarchas bog'lanishi.
5.Uzoq hamkorlik davri.
6. Rivojlanishning umumiy chegaralari va shartlari.
7. Aloqa imkoniyatlarini rivojlantirish.
8. Madaniy va tarixiy an'analar hamjamiyati.
9. Davlat organlari va mamlakatlar partiyalarining integratsiya jarayonlariga nisbatan maqsadliligi.
10 umumiy yechimga bo'lgan ob'ektiv ehtiyoj global muammolar insoniyat.
Integratsiya jarayonining asosiy ishtirokchilari va tashkilotchilari:
1. Shtatlar.
4. Jamoat tashkilotlari.
Xalqaro iqtisodiy integratsiya tendentsiyalari jahon iqtisodiyotining globallashuvi va mintaqaviylashuvidir. Ixtisoslashuv va mehnat taqsimoti ta'sirida MEOning rivojlanishi globallashuvga olib keladi.
Globallashuvning asosiy xususiyatlari:
Ishlab chiqarish shakli o'zgarib bormoqda, u TMK shaklida xalqaro shaklga aylanadi; ixtisoslashuv ta'sirida ishlab chiqarish va ayirboshlash mazmunidagi o'zgarishlar, ya'ni. milliy iqtisodiyotni xalqaro standartlarga yo'naltirish; iqtisodiy hayotdagi tub o'zgarishlar - xalqaro nazorat markazlari, xalqaro axborot tizimlari, xalqaro standartlar tizimi (GATT, XVF, BMT organlari va boshqalar).
Mintaqaviylashtirish - bu umumiy iqtisodiy, geografik, madaniy va boshqalarga ega bo'lgan tarixan shakllangan mintaqaviy hamjamiyat. o'xshashliklar.
1.4 Integratsiya belgilari
Integratsiya xususiyatlari: milliy ishlab chiqarish jarayonlarining o'zaro kirib borishi va o'zaro bog'lanishi; shu asosda ishtirokchi mamlakatlar iqtisodiyotida chuqur tarkibiy o‘zgarishlar ro‘y bermoqda;
integratsiya jarayonlarining zarurligi va maqsadli tartibga solinishi; davlatlararo (millatlararo yoki millatlararo) tuzilmalarning (institutsional tuzilmalar) paydo bo'lishi.
Integratsiya shartlari:
1) rivojlangan infratuzilma;
2) hukumatning siyosiy qarorlarining mavjudligi (integratsiya uchun sharoit yaratish - siyosiy va iqtisodiy asos).
Integratsiya darajalari:
1) makroiqtisodiy (davlat darajasida);
2) mikroiqtisodiy (kompaniyalararo - TNK).
Rivojlanayotgan mamlakatlar sanoatlashtirish muammolarini yengish uchun integratsion guruhlar tuzmoqda. Rivojlanayotgan mamlakatlardagi fraktsiyalar soni taxminan 35 dan 40 gacha.
Misol tariqasida Argentina, Braziliya, Paragvay va Urugvayni o'z ichiga olgan MERCOSUR (1991 - Asunsion bitimi) bo'lishi mumkin. Guruhning maqsadlari byudjet taqchilligini kamaytirish va inqirozdan chiqishdir.
Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning maqsadlari va qadriyatlari:
1. Bozor hajmini kengaytirish, tranzaksiya xarajatlarini kamaytirish orqali miqyosdagi iqtisodlardan foydalanish.
2. O'zaro savdo uchun yanada barqaror va bashorat qilinadigan muhitni, shuningdek, qulay tashqi siyosiy muhitni yaratish, ya'ni. ishtirokchi davlatlarning siyosiy, harbiy, ijtimoiy, madaniy va boshqa noiqtisodiy sohalarda o‘zaro tushunish va hamkorligini mustahkamlash.
3. Ko'p tomonlama savdo va boshqa muzokaralarda ishtirok etish uchun mamlakatlar blokini yaratish.
4. Chuqur iqtisodiy islohotlarni amalga oshirayotgan mamlakatlar iqtisodiyotini tarkibiy jihatdan qayta qurishda, ularni bozor rivojlanishining yuqori darajasidagi mamlakatlar bilan mintaqaviy savdo shartnomalariga bog‘lash orqali ko‘maklashish.
5. Milliy sanoatning yosh tarmoqlarini qo'llab-quvvatlash, ular uchun bu holda kengroq hududiy bozor paydo bo'ladi.
6. Eng yuqori ishlab chiqarish samaradorligiga erishish. 7. Mintaqaviy miqyosda ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni tartibga solish imkoniyati.
8. Bozorning tovar bilan to'yinganligi.
9. Iqtisodiy va siyosiy konsolidatsiya va xalqaro harbiy xavfsizlikni ta'minlash.
Iqtisodiy integratsiyaning afzalliklari:
1. Bozor hajmini oshirish - ishlab chiqarish miqyosidagi harakat (milliy bozor sig'imi kichik bo'lgan mamlakatlar uchun), shu asosda korxonaning optimal hajmini aniqlash kerak.
2. Mamlakatlar o'rtasidagi kurash kuchaymoqda.
3. Eng yaxshi savdo sharoitlarini ta'minlash.
4. Infratuzilmani takomillashtirish bilan parallel ravishda savdoni kengaytirish.
5. Yangi texnologiyalarni tarqatish.
Iqtisodiy integratsiyaning kamchiliklari:
1. Ko'proq qoloq mamlakatlar uchun integratsiya resurslarning (ishlab chiqarish omillarining) chiqib ketishiga olib keladi, kuchliroq sheriklar foydasiga qayta taqsimlanish mavjud.
2. A'zo mamlakatlarning TMKlari o'rtasidagi oligopoliya fitnasi, bu esa narxlarning oshishiga olib keladi.
3. Juda kuchli kontsentratsiyali ishlab chiqarish ko'lamini oshirishdan yo'qotishlar ta'siri.
