Монография / (ТИҚхмми илмий Кенгаши томонидан чоп этишга тавсия қилинган) Тошкент-2019


Турли суғориш технологияларида суғориш техникаси элементлари. Суғориш техникасининг фойдали иш коэффиценти



Download 1,23 Mb.
bet9/38
Sana22.11.2022
Hajmi1,23 Mb.
#870648
TuriМонография
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   38
Bog'liq
Сувнинг ўсимлик ҳаётидаги роли

Турли суғориш технологияларида суғориш техникаси элементлари. Суғориш техникасининг фойдали иш коэффиценти


Суғориш техника элементларини аниқлашда Лактаев Н.Т. ва Қамбаров Б.Ф.[73]лар томонидан яратган услубий тавсиялардан фойдаланилди. Бу тавсияга асосан графо-аналитик усулда эгат охирига сувни етиб бориши, у эгатга берилаётган сув миқдори, тупроқдаги шимилиш ва пайнобга исрофлари ҳисобга олинди. Суғориш меъёрини шу муаллифлар тавсия этган формула (1.5.1) ёрдамида тупроқка сувнинг шимилиш тезлиги жараёнини ҳисобга олган холда учта кўрсаткич(Куст, в, - коэффициент)ларни аниқладик.
Қуйидаги формула орқали Куст, (-) в -топилади.

m = K
уст
 (t + l t1 ) 104 , м3 / га
1 
(1.5.1)

Бу ерда: m - суғориш меъёри, м3/га; t - суғориш вақти, соат;
Куст, в,  - сувнинг тупроқка сингиш коэффициентлари.
Ушбу (1.5.1) формула дискрет усулда суғоришга мос келиши 3 та кўрсаткич орқали ифодаланади, бошқа тавсия этилган тенгламалар битта ёки иккита кўрсаткичларга эга бўлиб суғориш жараёнини тўғри ёки аниқ кўрсата олмайди.
Қуйида 1.5.1-расмда графо-аналитик усул келтирилган. Бу усул билан мақбул суғориш техникаси элементлари кўрсаткичларини аниқлаш мумкин.


1.5.1- расм. Графоаналитик усул ёрдамида мақбул суғориш техника элементларини аниқлаш графиги.


Тупроқдаги намликни ушлаб туриш вақти қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.


(1.5.2)
Бу формулада:
А - тупроқдаги намни етарли даражада сақлаш коэффициенти.
Ўтлоқи-аллювиал тупроқлар учун А=0,604 га тенг.
Wнс - тупроқнинг нам сиғими, %,
Wн - тупроқдаги суғоришдан олдинги намлик, %, t0 - шу вақтдаги ҳаво харорати.
n0 - хаво хароратининг тупроққа таъсири коэффициенти.
Шунинг учун тажриба схемасида вақти-вақти билан суғорилганда намликни сақлаш мақбул вақти 20 минут бўлиши мумкин.
Суғориш техникаси фойдали иш коэффиценти қуйидаги формула ёрдамида аниқланади (1.5.3)

ФИК =
М н
(М н + М ф + М n ) 
(1.5.3)

бу ерда: MH - суғориш меъёри, м3/га;
Мф- сувни тупроқка сингиб сизот сувларига кўшилиш миқдори, м3/га;

Мn-пайновга исрофи, м3/га;
 - қуйидагича аниқланади:
 = I + Е, бу ерда: Е - сувнинг нисбий буғланишга исрофи.
Е = L1/PB  L0 /PВ
бу ерда: L1 - тупроқ максимал намликка эга бўлгандаги эвотранспирацияга исрофи.
PB - ўртача сув бериш тезлиги, м/с;

PB =
60 q , бу ерда: q- сув сарфи, л/с;
a Vg

- эгат орасидаги масофа;
Vg - сувни харакатланиш тезлиги.
Юқоридагиларни ҳисобга олсак.
= I + L0 a  l
60  q
(1.5.4)

Демак, буғланиш эвотранспирацияга, эгат узунлигига, эгат орасидаги масофага тўғри пропорционал эгатга берилган сув сарфига тескари пропорционал.



Download 1,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish