Mineralogiya


Mineral tarkibidagi birikmalarni aniqlash



Download 1,54 Mb.
bet16/127
Sana13.09.2021
Hajmi1,54 Mb.
#173025
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   127
Bog'liq
MINERALOGIYA

Mineral tarkibidagi birikmalarni aniqlash
Minallar - bu shartli birikmalardir. Mineral formulalarini izomorf aralashmalar bilan ifodalash mumkin. Masalan, sfaleritni - (Zn, Fe)S, ikki mineral ZnS va FeS aralashmasi deb qarash mumkin. Mineraldagi minallar miqdori molekular yoki foizlarda beriladi. Ularning hisobini qorishma tarkibli ilmenit misolida ko`rishimiz mumkin.

1. Ilmenit tarkibi (1 - namuna) va hisoblangan formulasi 16- jadvalda berilgan, shu natijalar asosida minal tarkibini chiqarish kerak. Formuladan ko`rinib turibdiki, bu mineral uch moddaning (minalning) izomorf qorishmasidan iborat - ilьmenit FeTiO3, pirofanit MnTiO3 , geykolit MgTiO3 . Formuladagi koeffitsientni asos qilib olib, minal tarkibini osongina chiqarib olish mumkin (mol. %):


FeTiO3 -80

MnTiO3 -10

MgTiO3 -10


Agar oksid molekular miqdorining dastlabki o`lchamini 17-jadvaldan olinsa, yuqoridagi natijani osonligini keltirib chiqarish mumkin. u holda:

Fe TiO3 FeO bo`yicha - 0,5386 - 80 mol. %

Mg TiO3 MgO bo`yicha - 0,0675- 10 mol. %

Mn TiO3 MgO bo`yicha – 0,0672-10 mol %

0,6733-100%
2. 2-namunadagi ilmenit tarkibi (16-jadval) va formulasi

(Fe2- 0,68 Mg0.09 Fe3+ 0,09 Al0,09 Mn0,05 )100

(Ti0,82 Fe3+ 0,09 Al0,09 )100 O300

birinchi namunadagi ilmenitdan farq qiladi. Farqi shundan iboratki, aluminiy, uch valentli temir izomorf aralashma sifatida topilgan va ular taxminan Al2 O2 , Fe2 O3 minal ko`rinishda bo`lsa kerak.

Ilmenit Fe TiO3 formulasi va yuqoridagi izomorf aralashmalar formulasi bir xil emas. Koeffitsientni hisoblash tartibi 17-jadvalda berilgan, molekulyar miqdori bo`yicha esa 18-jadvalda keltirilgan. Albatta, ularning natijalari bir xil bo`ladi.

3. Kimyoviy tarkibi bo`yicha minerallarning formulasini umumiy qilib keltirishning sodda usuli ham bor. Bu olingan kimyoviy tarkib natijasini atom og`irligiga nisbatidir. Masalan, barit-BaSO4 :

1. Va - 58,8

S - 13,7

O - 27,5

Ba = 58,8:137=0,43

Ba-137 - Mendeleyev davriy sistemasidagi atom og`irlik

S =13,7:32=0,43

O = 27,5:16=1,72

Ba - S - O

0.43 x 4 = 1.72 Ba1 S1 O4 = Ba SO4
2. Plagioklaz

Al - 10,30

Si - 32,97

O - 48,83

Na - 8,78
Al = 10,3 : 26,98=0,38

O - 48,83 : 15,99=3,05

Si - 32,97 : 189,08=1,14

Na - 8,78 : 22,98=0,38

Na - Al - Si - O

0,38 : 0,38 : 1,14: 3,05

1 1 3 8
Na (Al Si3 O8 )
Ko`p hollarda berilgan minerallarning nazariy formulasiga qarab uning tarkibiy qismidagi elementlar miqdorini hisoblash zarurati tug`iladi. Masalan, yuqorida keltirilgan albit minerali Na (Al Si3 O8 ) berilgan bo`lsa, u holda natriy va boshqa elementlarning atom og`irligi olinadi va ular yig`indisidan proporsiya tuzilib, har bir elementning molekular foiz miqdori keltirib chiqariladi:

Na - 22,98

Al - 26,98

Si - 28,08 x 3=84,24

O - 15,99x8=127,92

Σ=262,12

Na uchun 262,12 - 100%

22,98 - x

x= 22,98·100 =8,76% Na - 8,76 %

262,12
Al uchun 262,12 - 100 %

26,98 - x

x= 22.98·100=10.29%

262,12 Al - 10,29 %

Si uchun 262,12 - 100 %

84,24 - x

x= 84,24·100 =32,13

262,12 Si - 32,13 %
O uchun 262,12 - 100 %

127,92 - x

x= 127,92·100 = 48,8%

262,12 O - 48,8 %

Shunday qilib, minerallarning nazariy kimyoviy tarkibini keltirib chiqarildi.


Download 1,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish