Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

Kiritish-chiqarish porti 
 
        BIOS  (Basic  input  output  system)  -  o‘z  tarkibidagi  bir  marta  yozib  qoldirilgan 
ma’lumotlar  majmuasini  saqlab  turuvchi  va  alohida  mikrosxema  hisoblangan  xotira  turi 
hisoblanadi. Odatda bu xotiradagi ma’lumotlarni, uni ishlab chiquvchi korxona (firma) yozib 
qoldiradi.  Bu  ma’lumotlar  kompyuter  elektr  manbadan  o‘chirilgan  holda  ham  saqlanadi  va 
aloxida  mikroakkumlyatorli  batareyalardan  oziqlanadi.  Bu  xotira  turi  faqat  ma’lumotlarni 
o‘qish  rejimida  ishlaydi.  SHuning  uchun  bunday  xotiraga  kompyuterning  qurilmalarini 
tekshiruvchi  test  dasturlar,  operatsion  sistemalarning  yuklovchi  dastur  modullari  saqlanadi. 
Mikroprosessor  dasturlarning  ishlashini  ta’minlaydi  va  kompyuter  boshqa  qurilmalari  ishini 
bajaradi. U kompyuterning tezligini ta’minlaydi. Zamonaviy mikroprosessorlar uch guruhga 
bo‘linadi: 
-to‘la  buyruqlar  bilan  ishlaydigan  CISC  (Complex  Instructtion  Set  Computing) 
mikroprosessorlari; 
-qisqartirilgan  buyruqlar  bilan  ishlaydigan  RISC  (Reduced  Instruction  Set  Computing) 
guruhiga mansub mikroprosessorlar; 
-minimal  buyruqlar  bilan  ishlaydigan  o‘ta  tezkor  MISC  (Minimum  Instrution  Set 
Computing) guruhiga mansub mikroprosessorlar. 
      IBM  PC  kompyuterlarida  odatda  Intel  firmasi  va  unga  muvofiq  boshqa  firmalarning 
mikroprosessorlari  o‘rnatiladi.  Kompyuterlar  mikroprosessor  turlari  bilan  ham  farqlanadi. 
Mikroprosessorlar  Intel  -  8088,  Intel  -80386,  Intel  -80286,  Intel  -80386  Sx,  Intel  -80486, 
Intel  Pentium  kabi  turlari  mavjud.Dastlabki  kompyuterlar  Intel  -  8088  asosida  qurilgan 

---

115 
 
bo‘lib, ularning ishlash tezligi juda sekin edi. Intel - 80286, Intel - 80386  mikroprosessorlari 
ham 
keyingi 
turlarga 
nisbatan 
tezligi 
sustligi 
sababli 
hozirgi 
kunda 
ishlab 
chiqarilmayapti.1991  yildan  boshlab  IBM,  Motorola,  Fire,  Power  va  boshqa  firmalar 
birgalikda  Power  PC  mikroprosessorini  ishlab  chiqishga  kirishda  va    bu    borada  
muvaffakiyatga    erishdi.  1993  yildan  boshlab  Intel  firmasi  Pentium  asosidagi  Pentium  Pro  
mikroprosessori o‘rnatilgan kompyuterlari ham sotila boshlandi. Pentium Pro ning amallarni 
bajarish chastotasi 150 MGs bo‘lib, u Pentium ga nisbatan ishlash tezligi 40 ga ko‘proqdir. 
SHunday  bo‘lsada, Pentium narxining arzO’nligi va imkoniyatlari bilan foydalanuvchilarni 
o‘ziga  ko‘proq  jalb  qilmoqda.  Notebook  kompyuterlar  120  MGsli  Pentium 
mikroprosessorlari asosida ishlaydi.      Pentium mikroprosessorlaridan murakkab hisoblar va 
tasvirlar uchun foydalangan maqsadga muvofiq.