Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

  
 
 
 
 
 
19-Mavzu:Kompyuterning qismlarini sanash va ajratish 
             Reja: 
1)  Kompyuterning qismlarini sanash 
2)  Kompyuterning asosiy qurilmalari 
3)  Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari 
         Hozirgi  vaqtda  SHKlar  zamonaviy  fanlar  va  barcha  xalq  xo‘jalik  bo‘limlarining 
rivojlanishiga  katta  rol  o‘ynab  kelmoqda.  Insoniyat  tashabbusidagi  har  bir  ishda  SHKni 

---

112 
 
qo‘llanilayotgani  yaqqol  kuzga  tashlanadi.  Shu  sababli  SHKdan  foydalanish  uchun 
ko‘pchilik foydalanuvchilar dasturlashtirish algoritmik tillarni tezroq o‘zlashtirishga xarakat 
qiladalar.SHKning  dunyoga  kelishiga  avvallom  bor  injenerlar  va  fiziklar  juda  muhtoj 
bo‘lganlar  desak  mubolog‘a  bo‘lmaydi.  Juda  tez  rivojlanib  borayotgan  fan  va  texnikaning 
oldida  turgan  masalalarni  juda  katta  hisoblashlarga  olib  keladi  va  bularni  fakat  SHK 
yordamida  hisoblash  mumkinligini  foydalanuvchilar  tushunib  etdilar.  Endi  SHKlarning  eng 
oddiy  to‘plamlaridan  tanlashni  boshlaymiz.  Boshlang‘ich  axborotlar  mashinaga  uzluksiz 
chiziqlar,  ya’ni  tenglamalar  yordamida  berilishi  mumkin  bo‘lsa  va  bunda  mashinalarning 
o‘zi  hisoblashlarni  davom  ettirib  chizmani  ekranga  chiqarsa,  bunday  mashinalar  avtomatik 
hisoblash  mashinalari  (AHM)  deyiladi.  Bularning  boshqacha  turi  raqamli  hisoblash 
mashinalari  (RHM)  deyiladi.Ular  uzluksiz  bo‘lmay  diskret  bo‘ladilar.  Bunday  turdagi 
mashinalar barcha axborotlar raqamli kodlar ko‘rinishida bo‘ladi. 
SHaxsiy komp’yuterlar (SHK) asosan quyidagi asosiy qurilmalardan tashkil topadi:  
tizimli blok (protsessor, unda xotira, mikroprosessor, adapterlar joylashgan bo‘ladi).  
chiqarish qurilmasi (monitor);  
kiritish qurilmasi (klaviatura, sichqoncha); 
Dastlab hisoblash uchun yaratilgan kompyuterlarning imkoniyatlari hozirgi kunda “behisob” 
desak adashmaymiz. Bu kompyuterlar mashhur International Business Mashines Corporation 
korxonasining ma’sulidir.  
IBM  PC  kompyuterlarining  AT  386,  486SX,  486DX,  586  hamda  Pentium  turlari  keng 
tarqalgan.