Microsoft Word soliha ayollar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

4

Sharqdagi hayot taqozosi, andisha his-tuyg‘ularining natijasidir. Boshqa ilm sohalarida 

ham ahvol xuddi shunday. Zohidona va so‘fiyona juda ham ko‘p ayollar yashab o‘tganiga 

qaramay, tasavvufiy manbalarda ular haqida juda ham kam ma’lumot berilgan. Tarixda 

“Bojiyoni Rum” deb nomlangan dindor, zohida va mutasavvifa ayollar tashkiloti haqida 

haligacha batafsil ma’lumotga ega emasmiz. Holbuki, axiylar (birodarlar) jamoasi, Rum 

abdollari, O‘rta Osiyo, sharqu g‘arb mashoyixlari, mutasavviflariga doir batafsil 

ma’lumotlar bor. Tadqiqotlarimiz asnosida shunga amin bo‘ldikki, Majzub valiylar 

haqidagi kitoblarda ham Tabaqot kitoblaridagi uslubni ko‘ramiz. Xalq og‘zaki ijodiga 

tegishli “qissa kitoblar”da faqatgina ahli bayt ayollari – hazrati Oisha, hazrati Xadicha va 

hazrati Fotima haqlarida hikoya qilingan, xolos. 

 

Ayol valiylar haqida ma’lumot beruvchi tabaqot kitoblari quyidagilardir: 

 

1. Abu Nuaymning “Hulya” asari. Unda ayol valiylar haqida ba’zi ma’lumotlar berilgan. 

 

2. Ibn Javziyning “Sifatus safva” nomli asari. Unda ayol avliyolar haqida batafsilroq 

hamda ajoyib ma’lumotlar keltirilgan.  

 

3. Imom Sha’roniyning “At-tabaqotul kubro” asari. Unda ba’zi avliyo ayollar haqida 

qisqacha gapirib o‘tilgan. 

 

4. Fariduddin Attorning “Tazkiratul avliyo”si. Unda faqat Robiya Adaviyya haqida so‘z 

yuritilgan. 

 

5. Yusuf Nabhoniyning mutasavviflarga doir asari. Unda avliyo ayollar ham qisman zikr 

qilingan. 

 

6. Abdurahmon Jomiyning “Nafahotul uns” asari. Unda o‘ttizdan ortiq ayol avliyolar 

haqida ma’lumot berilgan. 

 

7. Alisher Navoiyning “Nasoimul muhabbat” asari. Unda Abdurahmon Jomiy tilga olgan 

ayol valiylargina zikr qilingan. 

 

8. Xoji Muhammad Zihniyning “Mashohirun niso” nomli asari. Unda mashhur ayol 

so‘fiylarning hol va hayotlaridan so‘z yuritiladi, zuhd, ibodat va tasavvufiy hayotga 

ishtiyoqmand ayol avliyolar haqida to‘g‘ri, batafsil va ajoyib ma’lumotlar bayon qilinadi. 

 

9. Umar Rizoning “A’lamun niso” (I-V) nomli asari. Unda Hoji Muhammad Zihniy 

hazratning asarini boyitgan holda, sharh va ilovalar bilan muhim ma’lumotlar berishga 

harakat qilingan. 

 

Tasavvufiy manbalar mutolaasi chog‘ida hozirgacha yig‘ib kelayotganim ayol 

avliyolarning hol va hayotlari haqida ma’lumotlarning bir qismini siz aziz o‘quvchilar 

e’tiboriga havola qilmoqqa jazm etdim. Kelgusida to‘liq va batafsil “Ayol avliyolar” 

tazkira kitobini tayyorlash orzu-havasida Yaratuvchimizning rahmat-mag‘firati ilinjida 

kattayu kichik kitobxonlarimiz duolaridan umid qilib, “Soliha ayollar” kitobi chop 

qilinmoqda. Tavfiq Allohdandir. 

 

 

---

Soliha ayollar. Bahriddin Umrzoq