Microsoft Word shajarayi xorazmshohiy lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

57

Kim ko‘rguzur elga ajab vus’atli maydoni nabard,  

Gaho oning bir yonida zohir qilur oliy hisor.  

Goho arobalarni ot ko‘z oldida sudrab yurur,  

Goho u jonlarni ravon aplar talotumli nahor.  

Goho iki lashkar kelib aylar urush bir arsada,  

To‘pdin, to‘fangdin dam-badam zohir qilur dudi sharor. 

Goho necha bechorag‘a makru firib aylab ayon,  

G‘addorlik oyinini soz etdi necha nobakor.  

Goho o‘yun birla bo‘lur ko‘p nozaninlar jilvagar  

Kim, barchasidur siymtan ra’no qadu lolauzor.  

Bu nav’ ko‘p nayrang ila elga tamosho berdi ul,  

El oni hayroni bo‘lub topti aroda ishtihor.  

Chun to‘y ayshi ishratu anvo’i xayriyat bila  

Anjomig‘a yetdi zehi ehsoni lutfi shahriyor. 

Kelgan kishi boshdin oyoq bo‘ldi zari zevarga g‘arq, 

Bu to‘yda kim kiymayin qoldi libosi zarnigor?  

Dedi Bayoniy shohig‘a to‘yini tarixi uchun:  

«Ey, ikki muncha umr ila bo‘l bu jahonda barqaror». 

 

Hijratning ming uch yuz yigirma oltilanchisida muvofiqi bijan yili sunbulaning yigirma 

beshlanchisida va sha’boni muazzamning yigirmasida To‘ra Murod to‘rakim, xon hazratlarining 

birodarlari erdilar, ellik to‘rt yoshlarida olami foniydin saroyi boqiyg‘a rihlat ko‘rguzdilar. Ul 

hazratdin ikki o‘g‘ul yodgor qoldi. Biri Rahmanquli to‘ra va biri Xudoyquli to‘radurlar. Ul hazrat 

muhibi ulamo va muhibi aqrabo erdilarkim, tez-tez tamomi xeshu aqraboni jam’ qilib ittihodu 

yakranglik tariqidin bir zarra munharif bo‘lmay kamoli muhabbat va muddat bila musohibat va 

muvonasat ko‘rguzur erdilar. Bizlar tamomi oqoini bila da’vatlari mujibicha majlislariga hozir bo‘lur 

erduk. Xohishlari bu erdikim, bizlarni bir lahza hazratlaridin judo qilmag‘aylar va o‘zlarin Murodiy 

taxallusi bila mutaxallis etib, she’r ham oytur erdilar. Chun rahili olami baqo bo‘ldilar, faqirg‘a 

muforaqatlaridin

245

 ajab bir betoqatliq dast berib, ul iztirob bu g‘azalni aytmoqimg‘a bois bo‘ldi, 

g‘azal: 

 

Davr javri g‘amli ko‘nglumni yana aylab g‘amin,  

Zohir etdi javr uza javr aylabon kin uzra kin.  

Bildim, ey dunyoyi foniy, senda yo‘q erkan vafo,  

Kim sanga kelsa, g‘amin ketdi, bo‘lub zori hazin.  

Bermading kimlarga sen yuz oli nayrang ila rang, 

Qilmading kimlarni yuz ming g‘adr ila turbatnishin?! 

Nomurod etting Murodiydek mukarram zotnya 

Kim, edi gulzori ma’ni ichra fikri xurdabin. 

Aqrabog‘a bir muhabbatli birodar erdi ul, 

Bas, ko‘ngullarda edi mehri oning naqshi nigin. 

Do‘st qo‘ldin ketdi, emdi ohi afgondin ne sud, 

Rahmatiga noyil etgay oni rabbil olamin. 

Ey, Bayoniy, ayla shohingning duoyi davlatin 

Kim, onga payvasta bo‘lg‘ay tengrining lutfi ma’yin

246

. 

 

                                                      

245

 Muforiqot — ayrilish, ajralish. 

246

 Ma’yin —tangri lutfi muqarrar nasib etgay, deyilgan. Qofiya talabi bilan so‘zning shu shakli qo‘llangan. 

---

Muhammad Yusuf Bayoniy. Shajarayi Xorazmshohiy